Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !

Joodse begraafplaats: verschil tussen versies

Uit Berghapedia
Ga naar: navigatie, zoeken
k (cat, redactie)
Regel 1: Regel 1:
==Het Jodenkerkhof==
+
== De joodse begraafplaats ==
 +
[[Bestand: Jodenkerkhof 19110815 NBvhN.jpg|thumb|right|400px|'''Uit het ''Nieuwsblad van het Noorden'' van 15 augustus [[1911]].'''<br>Klik op de afbeelding voor en vergroting.]]De '''joodse begraafplaats''' aan de [[Zeddamseweg 's-Heerenberg|Zeddamseweg]] in [['s-Heerenberg]] is omstreeks [[1752]] in gebruik genomen. Dit jaartal wordt genoemd in een rechtbankverslag uit [[1765]]. Het kerkhof is een gemeentelijk [[monumenten|monument]].
  
aan de [[Zeddamseweg 's-Heerenberg|Zeddamseweg]] in [['s-Heerenberg]] is omstreeks [[1752]] in gebruik genomen. Dit jaartal wordt genoemd in een rechtbanlverslag uit [[1765]]. Het kerkhof is een gemeentelijk [[monumenten|monument]].
+
De 22 hoofdzakelijk rechtopstaande stenen zijn alle gericht naar het oosten. De oudste stenen hebben alleen Hebreeuwse tekst, de latere stenen vaak zowel Hebreeuwse als een Nederlandse tekst. Bij de bouw van de [[Brandweer|brandweerkazerne]] zijn de grafstenen die hier lagen, verplaatst. Tot die tijd stond er ook een Metaherhuisje, ook wel ''Bet Tohorah'' genoemd, waar de rituele lijkwassing plaatsvond. Dit is nu verdwenen.
  
De 22 hoofdzakelijk rechtopstaande stenen zijn alle gericht naar het oosten. De oudste stenen hebben alleen Hebreeuwse tekst, de latere stenen vaak zowel Hebreeuwse als een Nederlandse tekst. Bij de bouw van de [[Brandweer|brandweerkazerne]] zijn de grafstenen die hier lagen, verplaatst. Tot die tijd stond er ook een Metaherhuisje, ook wel Bet Tohorah genoemd, waar de rituele lijkwassing plaatsvond. Dit is nu verdwenen.
+
Na de [[Tweede Wereldoorlog]] was het voor de resterende joodse gemeenschap in Nederland geen haalbare kaart om hun ongeveer 250 begraafplaatsen goed te onderhouden; ook in de [[gemeente Bergh]] niet. Nu is het een goede joodse gewoonte om ook iets aan te bieden, als je iets vraagt. En er was iets bijzonders aan te bieden in ruil voor het onderhoud van de begraafplaats. Althans dit was de gedachte bij de Israëlitische gemeente in [[Doetinchem]], waaronder 's-Heerenberg viel.
 
 
Na de [[Tweede Wereldoorlog]] was het voor de resterende joodse gemeenschap in Nederland geen haalbare kaart om hun ongeveer 250 begraafplaatsen goed te onderhouden. Ook in de [[gemeente Bergh]] niet. Nu is het een goede joodse gewoonte om ook iets aan te bieden, als je iets vraagt. En er was iets bijzonders aan te bieden in ruil voor het onderhoud van de begraafplaats. Althans dit was de gedachte bij de Israëlitische gemeente in [[Doetinchem]], waaronder 's-Heerenberg viel.
 
  
 
Men stelde de gemeente per brief voor om in ruil voor het onderhoud van de begraafplaats het laatste aantoonbare bezit van de joodse gemeente van 's-Heerenberg dat uit de [[synagoge]] afkomstig was, als geschenk te willen aanvaarden. "Omdat", zo schreef men, "dit eigendom toch al in Uw bezit is, zonder dat U dit misschien wist." Dit geschenk kunt u nu, uiteraard aangepast aan de eisen van de tijd, nog steeds bewonderen in het [[gemeentehuis|stadhuis]]. Op 14 februari [[1949]] aanvaardde de gemeente in dank de reeds lang in het gemeentehuis aanwezige '''kaarsenkroon''' uit de voormalige synagoge.
 
Men stelde de gemeente per brief voor om in ruil voor het onderhoud van de begraafplaats het laatste aantoonbare bezit van de joodse gemeente van 's-Heerenberg dat uit de [[synagoge]] afkomstig was, als geschenk te willen aanvaarden. "Omdat", zo schreef men, "dit eigendom toch al in Uw bezit is, zonder dat U dit misschien wist." Dit geschenk kunt u nu, uiteraard aangepast aan de eisen van de tijd, nog steeds bewonderen in het [[gemeentehuis|stadhuis]]. Op 14 februari [[1949]] aanvaardde de gemeente in dank de reeds lang in het gemeentehuis aanwezige '''kaarsenkroon''' uit de voormalige synagoge.
  
In [[1954]] trok [[Huis Bergh]] zich het lot van deze begraafplaats aan en sloot een onderhoudsovereenkomst met de Israëlitische gemeente Doetinchem, waaronder 's-Heerenberg viel.
+
In [[1954]] trok [[Huis Bergh]] zich het lot van deze begraafplaats aan en sloot een onderhoudsovereenkomst met de Israëlitische gemeente Doetinchem.
 
+
<br clear=all/>
== De namen op de grafstenen ==
+
== De graven ==
*Rachel bat Ascher, overleden 19-06-1846
+
Deze lijst van graven is in de volgorde en nummering zoals op bladzijde 44 van [[Old Ni-js]] nr. 75.
*Wilhelmine Zimmerman, geboren 26-03-1838, overleden 01-02-1872
+
#Rachel bat Ascher, overleden 19-06-1846
*Nathan Abraham Frank, overleden 07-08-1832
+
#Wilhelmine Zimmerman, geboren 26-03-1838, overleden 01-02-1872
*Jacob Simon ben Chaijiem, overleden 02-10-1839
+
#Nathan Abraham Frank, overleden 07-08-1832
*Sara Frank, geboren 08-03-1806, overleden 13-03-1872
+
#Jacob Simon ben Chaijiem, overleden 02-10-1839
*Leizer ben Simon, overleden 20-10-1888
+
#Sara Frank, geboren 08-03-1806, overleden 13-03-1872
*Levie Rosenberg, geboren 10-03-1842, overleden 10-04-1898
+
#Leizer ben Simon, overleden 20-10-1888
*Barend Zwaab, geboren 08-06-1825?, overleden 01-04-1900
+
#(in bewerking)
*[[Hijmans-Wertheim, familie|Hartog Hijmans]], geboren 23-06-1838, overleden 02-04-1904
+
#(in bewerking)
*Johanna Zwaab-Straus, geboren 14-10-1817, overleden 26-07-1906
+
#Levie Rosenberg, geboren 10-03-1842, overleden 10-04-1898
*[[Straus-Hertz, familie|Joseph Straus]] geboren 25-02-1854, overleden 09-05-1914
+
#[[Zwaab, Barend Meijer|Barend Meijer Zwaab]], geboren 08-06-1825?, overleden 01-04-1900
*[[ Cohen-De Winter, familie|Sara David]], geboren 21-06-1820, overleden 24-07-1914
+
#[[Hijmans-Wertheim, familie|Hartog Hijmans]], geboren 23-06-1838, overleden 02-04-1904
*[[Straus-Hertz, familie|Sara Straus-Hertz]], geboren 24-11-1854, overleden 05-10-1916
+
#[[Straus, Johanna Moses|Johanna Zwaab-Straus]], geboren 14-10-1817, overleden 26-07-1906
*[[Cohen-De Winter, familie|Jeannette Cohen-de Winter]], geboren 20-12-1859, overleden 29-07-1919
+
#[[Straus-Hertz, familie|Joseph Straus]] geboren 25-02-1854, overleden 09-05-1914
*Julia Rosenberg-Rubens, geboren 23-10-1853, overleden 25-04-1921
+
#[[ Cohen-De Winter, familie|Sara David]], geboren 21-06-1820, overleden 24-07-1914
*Gotfried Rosenberg, geboren 28-06-1856, overleden 20-08-1924
+
#[[Straus-Hertz, familie|Sara Straus-Hertz]], geboren 24-11-1854, overleden 05-10-1916
*[[Hijmans-Wertheim, familie|Sebilla Heijmans-Wertheim]], geboren 11-03-1876, overleden 03-11-1933
+
#[[Cohen-De Winter, familie|Jeannette Cohen-de Winter]], geboren 20-12-1859, overleden 29-07-1919
*[[Jacob, Sallie|Sallie Jacob]], geboren 15-06-1886, overleden 04-04-1938
+
#Julia Rosenberg-Rubens, geboren 23-10-1853, overleden 25-04-1921
*Eveline Jacobs-Rosenberg, geboren 07-05-1871,   
+
#Gotfried Rosenberg, geboren 28-06-1856, overleden 20-08-1924
*[[Cohen-De Winter, familie|Izaak Cohen]], geboren 31-08-1857, overleden 21-03-1942
+
#[[Hijmans-Wertheim, familie|Sebilla Heijmans-Wertheim]], geboren 11-03-1876, overleden 03-11-1933
 
+
#[[Jacob, Sallie|Sallie Jacob]], geboren 15-06-1886, overleden 04-04-1938
== Grafstenen op het Kerkhof, April 2014==
+
#Eveline Jacobs-Rosenberg, geboren 07-05-1871,   
 +
#[[Cohen-De Winter, familie|Izaak Cohen]], geboren 31-08-1857, overleden 21-03-1942
  
 +
== De begraafplaats in april 2014==
 
<gallery>
 
<gallery>
 
 
Bestand:10325787 745969128777079 4227911443967765560 n.jpg|entree kerkhof
 
Bestand:10325787 745969128777079 4227911443967765560 n.jpg|entree kerkhof
 
Bestand:1978844 745969075443751 7532682548993287321 n.jpg  
 
Bestand:1978844 745969075443751 7532682548993287321 n.jpg  
Regel 42: Regel 42:
 
  Bestand:10305973 745969088777083 5816177549025125573 n.jpg
 
  Bestand:10305973 745969088777083 5816177549025125573 n.jpg
 
</gallery>
 
</gallery>
== Nieuwsblad van het Noorden, Brand==
 
 
 
 
'''Een kerkhof verbrand'''
 
 
Het achteloos wegwerpen van een lucifer was oorzaak, dat Zondagmiddag te 's-Heerenberg
 
de Israelietische begraafplaats geheel kaal brandde en bet vuur vervolgens oversloeg naar
 
de aangrenzende bergplaats van takkenbossen voor bakkersovens, die mede geheel verbrandde.
 
 
Er ging hier voor honderden guldens aan brandhout verloren, toebehorende aan de verschillende
 
bakkers van 's Heerenberg en deels voor een deel verzekerd.
 
 
Zo groot was de hitte, dat een steen, naar schatting ver over de duizend pond wegende,
 
in tal van stukken was gesprongen. Ook een zerk was door de hitte in tweeën geknapt.
 
Het geheel tot kool gebrande kerkhof bood een treurigen aanblik.
 
Aan de gunstige windrichting was het te danken, dat het vuur geen verdere uitbreiding kreeg.
 
 
Datum,  15-08-1911,
 
Jaargang, nummer:24
 
  
 
== Bronnen ==
 
== Bronnen ==
*[http://www.achterhoeksarchief.nl/bevolkingsregister Bevolkingsregister Bergh]
+
*[[Bevolkingsregister|Bevolkingsregister Bergh]]
*[http://www.genlias.nl Genlias]
 
 
*[[Hoogakker, Jan|Jan Hoogakker]] in [[Old Ni-js]] no. 27, blz. 79 en no. 75, blz. 16-20
 
*[[Hoogakker, Jan|Jan Hoogakker]] in [[Old Ni-js]] no. 27, blz. 79 en no. 75, blz. 16-20
 +
*[http://www.wiewaswie.nl WieWasWie]
 
*Inventarisatie Monumenten in Bergh
 
*Inventarisatie Monumenten in Bergh
* foto's  kerkhof,Doreen Jansen
+
* foto's  kerkhof: Doreen Jansen
{{Onderwerp|Begraafplaatsen|Monumenten|Godsdienst}}
+
 
 +
[[Categorie:Joodse gemeenschap in 's-Heerenberg]] [[Categorie:Begraafplaatsen]] [[Categorie:Godsdienst]] [[Categorie:Monumenten]]

Versie van 5 feb 2016 om 12:20

De joodse begraafplaats

Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 15 augustus 1911.
Klik op de afbeelding voor en vergroting.
De joodse begraafplaats aan de Zeddamseweg in 's-Heerenberg is omstreeks 1752 in gebruik genomen. Dit jaartal wordt genoemd in een rechtbankverslag uit 1765. Het kerkhof is een gemeentelijk monument.

De 22 hoofdzakelijk rechtopstaande stenen zijn alle gericht naar het oosten. De oudste stenen hebben alleen Hebreeuwse tekst, de latere stenen vaak zowel Hebreeuwse als een Nederlandse tekst. Bij de bouw van de brandweerkazerne zijn de grafstenen die hier lagen, verplaatst. Tot die tijd stond er ook een Metaherhuisje, ook wel Bet Tohorah genoemd, waar de rituele lijkwassing plaatsvond. Dit is nu verdwenen.

Na de Tweede Wereldoorlog was het voor de resterende joodse gemeenschap in Nederland geen haalbare kaart om hun ongeveer 250 begraafplaatsen goed te onderhouden; ook in de gemeente Bergh niet. Nu is het een goede joodse gewoonte om ook iets aan te bieden, als je iets vraagt. En er was iets bijzonders aan te bieden in ruil voor het onderhoud van de begraafplaats. Althans dit was de gedachte bij de Israëlitische gemeente in Doetinchem, waaronder 's-Heerenberg viel.

Men stelde de gemeente per brief voor om in ruil voor het onderhoud van de begraafplaats het laatste aantoonbare bezit van de joodse gemeente van 's-Heerenberg dat uit de synagoge afkomstig was, als geschenk te willen aanvaarden. "Omdat", zo schreef men, "dit eigendom toch al in Uw bezit is, zonder dat U dit misschien wist." Dit geschenk kunt u nu, uiteraard aangepast aan de eisen van de tijd, nog steeds bewonderen in het stadhuis. Op 14 februari 1949 aanvaardde de gemeente in dank de reeds lang in het gemeentehuis aanwezige kaarsenkroon uit de voormalige synagoge.

In 1954 trok Huis Bergh zich het lot van deze begraafplaats aan en sloot een onderhoudsovereenkomst met de Israëlitische gemeente Doetinchem.

De graven

Deze lijst van graven is in de volgorde en nummering zoals op bladzijde 44 van Old Ni-js nr. 75.

  1. Rachel bat Ascher, overleden 19-06-1846
  2. Wilhelmine Zimmerman, geboren 26-03-1838, overleden 01-02-1872
  3. Nathan Abraham Frank, overleden 07-08-1832
  4. Jacob Simon ben Chaijiem, overleden 02-10-1839
  5. Sara Frank, geboren 08-03-1806, overleden 13-03-1872
  6. Leizer ben Simon, overleden 20-10-1888
  7. (in bewerking)
  8. (in bewerking)
  9. Levie Rosenberg, geboren 10-03-1842, overleden 10-04-1898
  10. Barend Meijer Zwaab, geboren 08-06-1825?, overleden 01-04-1900
  11. Hartog Hijmans, geboren 23-06-1838, overleden 02-04-1904
  12. Johanna Zwaab-Straus, geboren 14-10-1817, overleden 26-07-1906
  13. Joseph Straus geboren 25-02-1854, overleden 09-05-1914
  14. Sara David, geboren 21-06-1820, overleden 24-07-1914
  15. Sara Straus-Hertz, geboren 24-11-1854, overleden 05-10-1916
  16. Jeannette Cohen-de Winter, geboren 20-12-1859, overleden 29-07-1919
  17. Julia Rosenberg-Rubens, geboren 23-10-1853, overleden 25-04-1921
  18. Gotfried Rosenberg, geboren 28-06-1856, overleden 20-08-1924
  19. Sebilla Heijmans-Wertheim, geboren 11-03-1876, overleden 03-11-1933
  20. Sallie Jacob, geboren 15-06-1886, overleden 04-04-1938
  21. Eveline Jacobs-Rosenberg, geboren 07-05-1871,
  22. Izaak Cohen, geboren 31-08-1857, overleden 21-03-1942

De begraafplaats in april 2014

Bronnen