Grenswachters

Grenswachter Arnold Jansen

Grenswachters waren douaniers die de grens controleerden op ongewenste overschrijdingen en smokkel.

In tijden van spanning werd de Grenswacht aangevuld met militairen, zoals is gebeurd tijds de Eerste Wereldoorlog. Nederland was toen neutraal, maar had wel haar leger gemobiliseerd en langs de grenzen gestationeerd. Zo was het ook in 's-Heerenberg het geval. Deze gewone dienstplichtige militairen waren geen grenswachters in de strikte zin van het woord (met zwarte pet) maar hulpgrenswachters.

Grenswachters in 's-Heerenberg, februari 1919

De foto hiernaast, van fotograaf J.L. Reuijl, toont een groep militairen die in de Eerste Wereldoorlog rond 's-Heerenberg de grens bewaakt heeft. Ze staan voor de protestantse kerk. De foto is gemaakt in februari 1919, dus na het einde van de Eerste Wereldoorlog. Het heeft dus enige tijd geduurd voordat de militairen gedemobiliseerd werden, maar de woorden "ter herinnering aan" duiden erop dat het afzwaaien voor de deur staat.

• De tweede van links in de achterste rij is Jacobus Anneveldt.
• De jongen, tweede van rechts in de voorste rij is Wim Botzen, de jongste zoon van koster Lambertus Botzen.

Tijdens de mobilisatie van de Bijzondere Vrijwillige Landstorm van 24 tot 27 maart 1920 hielden grenswachters de grensovergangen in 's-Heerenberg en Beek bezet.

Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 had de Koninklijke Landmacht grensbataljons langs de landsgrens gestationeerd. Grenswachter Hogeweg uit Arnhem de enige Nederlandse militair die op Berghs grondgebied is gesneuveld.

Berghse grenswachters waren:

• Sjoerd Boonstra
• Arnold Jansen, de vader van Welske Jansen.
• Gerrit Schuurman
• Bernard Velthausz, die er in de Eerste Wereldoorlog lustig op los smokkelde.

• 

  Grenswacht bij het Bonifatiushuis in 1914. Rechtsonder knielend Gerrit Schuurman

• 

  1914
• 

  Voor grenscafé De Peer
• 

  Nederlandse en Duitse grenswachters bij De Steeg op 12 februari 1915
• 

  1914-1916 voor het tramstation

• 

  Ook bij het tramstation
• 

  Een foto met prikkeldraad uit de Eerste Wereldoorlog, gemaakt vanaf grenscafé De Peer in de richting van de Marechausseekazerne

• 

  Herinnering Grenswacht 's-Heerenberg Zaal Schuurman
• 

  Herinnering Grenswacht 's-Heerenberg

Bronnen

• Bergh; Heren, Land en Volk, blz. 324
• Archief Benny Schuurman: foto grenswacht 1914