Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !

Kroes, Gerhardus Bernardus: verschil tussen versies

Uit Berghapedia
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k (Bronnen: cat)
 
(19 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[Afbeelding:Kroes, Gerhardus Bernardus.jpg|thumb|right|350px|'''Gerrit Kroes]]
+
'''Gerrit Kroes''' werd op 2 januari [[1929]] geboren in [[Vinkwijk]] als zoon van Gradus Kroes en Elisabeth Theodora Jösterfeld. Nog in zijn geboortejaar verhuisden zijn ouders met Gerrit en zijn oudere broer Hein naar de [[Bovendorpsstraat]] in [[Zeddam]]. Ze betrokken daar een woning naast de [[Reform|fabriek van Pas]]. In [[1938]] verhuisden zijn naar de toenmalige Huttenstraat, tegenwoordig de [[Ettemastraat]].
'''Gerrit Kroes''' uit [[Zeddam]] werd geboren op 2 januari [[1929]] als zoon van Bernard Kroes en Wilhelmina Maria te Kate. Hij heeft in de [[Ettemastraat]] gewoond.
 
  
Gerrit (legernummer 29.01.02.080) behoorde tot de laatste dienstplichtigen die naar Indië werden gestuurd. Hij was ingedeeld bij de 1e compagnie van het 7e bataljon van het Garderegiment Fuseliers Prinses Irene (7 GRPI, tactisch nummer 434 BI), dat op 28 september [[1949]] (slechts drie maanden voor de soevereiniteitsoverdracht!) met de ''Volendam'' uit Nederland is vertrokken. Op 27 oktober was de aankomst in Padang, Noord-Sumatra.
+
== Tweede Wereldoorlog ==
 +
In de [[Tweede Wereldoorlog|oorlog]] was Gerrit vanaf [[1942]] drie jaar lang [[Melkboeren Zuivelhandelaren|melkventer]] in Zeddam onder de hoede van [[Mulling, Johannes Wilhelmus|Johan Mulling]]. Het moeilijkst vond hij het om goede melk en roomboter te moeten afleveren bij [[Heem, 't (horeca)|hotel Van Duinen]], want dat was in handen van [[Nationaal Socialistische Beweging|NSB'ers]]. Het personeel liep er rond met het NSB-embleem op de schort en er kwamen onder meer groepen van de ''Hitler-Jugend'' logeren. Desondanks kon Gerrit goed overweg met de bazin. Zij liet hem weleens 's middags terugkomen, en dan kreeg hij iets te eten mee voor thuis; groente of soep. Hij was daar blij mee, maar voelde zich wel opgelaten.
  
'''434 BI''' heeft een bijzondere taak gekregen. Op Nieuw-Guinea, dat na de soevereiniteitsoverdracht een Nederlandse kolonie zou blijven, was slechts één KNIL-compagnie gelegerd. Ter versterking van deze compagnie werd 434 BI midden december [[1949]] van Sumatra naar Nieuw-Guinea overgebracht. Het is daarmee het enige bataljon dienstplichtigen van de landmacht dat in zijn geheel op Nieuw-Guinea heeft gelegen. In het uitgestrekte gebied werden zeer verspreid posten ingericht, zodat het bataljon volledig uit elkaar gerukt werd. Gerrit heeft onder andere in Biak gelegen. In augustus [[1950]] ging het bataljon met de ''Waterman'' naar Soerabaja, waarna het over heel Oost-Java verspreid raakte.
+
Voor de [[Coop Zuivelfabriek Bergh|melkfabriek]] heeft hij ook andere klussen gedaan, zoals het aanvoeren van boomstompen. Die installaties van de melkfabriek werden gestookt op kolen, maar ook op hout. Toen er op de [[Keulse Slagen]] bomen gekapt werden, kwamen de stompen goed van pas. Ze waren loodzwaar om te tillen, maar zowel het op- als het afladen werd door anderen gedaan. Gerrit hoefde alleen maar voerman te zijn.  
  
De repatriëring van 434 BI is moeizaam verlopen. In kleine detachementen is het bataljon tussen januari en april [[1951]] naar Nederland teruggekeerd. Gerrit Kroes was dan ook de laatste [[Bergh|Berghse]] dienstplichtige militair die uit Indonesië, zoals het land toen al heette, terugkeerde.
+
Gerrits broer Hein werkte in de oorlog bij Von Gimborn in [[Emmerik]]. Toen eind [[1944]] de geallieerden dichterbij kwamen, bracht Hein een jongen mee naar huis die ook bij Von Gimborn werkte. Later kwamen ook zijn vader en zus als [[evacués]] bij Kroes in huis.
  
Gerrit trouwde met Elisabeth Johanna (Berta) Elshof uit [[Kilder]], waar hij nog steeds samen met haar woont.
+
Toen [[gemeente Bergh|Bergh]] vanaf februari [[1945]] in de [[Bergh in de frontlinie|frontlinie]] heeft Gerrit, zoals alle inwoners van Bergh, menige nacht in schuilkelders doorgebracht. Bij hem thuis was geen schuilkelder, zodat hij bij verschillende buren veiligheid heeft moeten zoeken.  
  
Militairen van andere bataljons van het Garderegiment Fuseliers Prinses Irene:
+
Op de ochtend van de [[bevrijding]], 1 april, heeft hij in de Bovendorpsstraat de lichamen zien liggen van de [[Duitse_oorlogsslachtoffers_WO_II#Duitsers_tijdelijk_begraven_in_Zeddam|Duitse militairen]] die daar 's nachts waren gesneuveld. De dagen na de bevrijding zijn in een roes voorbijgegaan.
 +
 
 +
== Nederlands-Indië ==
 +
[[Afbeelding:Kroes, Gerhardus Bernardus (Gerrit).jpg|right|200px|thumb]]
 +
[[Afbeelding:Kroes, GB, met kanon.jpg|thumb|right|200px|'''Gerrit tijdens de opleiding in Vught]]
 +
[[Afbeelding:Kroes, GB, Volendam.jpg|thumb|right|200px|'''De ''Volendam'', waarmee Gerrit naar Indië is vertrokken.'''<br/>Foto's archief [[Meurs, Johannes Frederik|Jan Meurs]]]]
 +
=== Fuselier bij 7 GRPI ===
 +
Gerrit (legernummer 29.01.02.080) is op 2 maart [[1949]] als dienstplichtig soldaat opgekomen in Vught. Via Westerbork en Arnhem kwam hij terecht bij het 7e bataljon van het Garderegiment Fuseliers Prinses Irene ('''7 GRPI''', tactisch nummer '''434 BI'''), een onderdeel van de [[Deelnemers Politionele Acties#De H-brigade (lichting 1949)|H-Brigade]]. Dit was het laatste infanteriebataljon dat naar Indië werd gezonden. Het  vertrok op 28 september [[1949]] met de ''Volendam'' uit Nederland, en kwam op 27 oktober (slechts twee maanden voor de soevereiniteitsoverdracht!) aan in Padang op Midden-Sumatra.
 +
 
 +
Op Sumatra heeft 434 BI slechts korte tijd doorgebracht, want half december 1949 werd het verplaatst naar [[Nieuw-Guineagangers|Nieuw-Guinea]], dat bij de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 een Nederlandse kolonie zou blijven. Hier was slechts één [[KNIL-militairen|KNIL-compagnie]] gelegerd, die  434 BI nu moest gaan versterken. Hiermee is 434 BI het enige bataljon dienstplichtigen van de landmacht geweest, dat in zijn geheel op Nieuw-Guinea heeft gelegen. In het uitgestrekte gebied werden zeer verspreid posten ingericht, zodat het bataljon volledig uit elkaar gerukt werd. Gerrit behoorde tot de 1e compagnie, die onder andere in Biak heeft gelegen. In augustus [[1950]] ging het bataljon met de ''Waterman'' naar Soerabaja, waarna het over heel Oost-Java verspreid raakte.
 +
 
 +
De repatriëring van 434 BI is moeizaam verlopen. In kleine detachementen is het bataljon tussen januari en april [[1951]] naar Nederland teruggekeerd. Gerrit was dan ook een van de allerlaatste [[Bergh|Berghse]] dienstplichtigen die uit Indonesië, zoals het land toen al heette, terugkeerde. Gerrits detachement was op 10 januari 1951 aan de beurt, en vertrok die dag aan boord van de ''Ormonde'' uit Jakarta. De aankomst in Rotterdam was op 4 februari.
 +
 
 +
De laatste paar weken van de vaart heeft Gerrit dienst gedaan in de onderofficiersmess van de ''Ormonde''. Hier werd hij door een sergeant aangesproken en ontwikkelde zich het volgende gesprek.
 +
<br/>Sergeant: "Waar kom jij vandaan?"
 +
<br/>Gerrit: "Waar ik vandaan kom, weet jij toch niet te liggen."
 +
<br/>Sergeant: "Ik kom uit [[Braamt]]."
 +
<br/>Gerrit: "En ik kom uit Zeddam, ik ben Gerrit Kroes."
 +
<br/>Sergeant: "En ik ben [[Jansen, Wilhelmus Bernardus (Braamt)|Wim Jansen]] uit Braamt.
 +
<br/>Gerrit: "Oh, dan bunt gi'j van [[Suukerpap Jansen|''Suukerpap'']]"
 +
<br>Hierop begonnen ze allebei te lachen. Suukerpap was een [[bijnaam]] in Braamt. Hierna was het ijs gebroken en kon Gerrit alleen nog mooie baantjes voor zijn Suukerpap doen.
 +
 
 +
=== Andere Fuseliers ===
 +
Fuseliers bij 7 GRPI:
 +
*[[ Boekhorst, Bernardus Gerhardus Maria te|Bennie te Boekhorst]] uit [['s-Heerenberg]]
 +
*[[Elshof, Bernardus Antonius|Benny Elshof]] uit [[Kilder]]
 +
*[[Hueskes, Johannes Hendrikus|Jan Hueskes]] uit 's-Heerenberg
 +
*[[Jansen, Wilhelmus Bernardus|Wim Jansen]] uit 's-Heerenberg
 +
*[[Medze, Paulus Theodorus Johannes|Paul Medze]] uit 's-Heerenberg
 +
 
 +
Fuseliers bij andere bataljons van het Garderegiment Fuseliers Prinses Irene:
 
*[[Migchelbrink, Hermanus Maria|Herman Migchelbrink]] uit Zeddam (6 GRPI)
 
*[[Migchelbrink, Hermanus Maria|Herman Migchelbrink]] uit Zeddam (6 GRPI)
 
*[[Uum, Wilhelmus Josephus van|Wim van Uum]] uit Zeddam (5 GRPI)
 
*[[Uum, Wilhelmus Josephus van|Wim van Uum]] uit Zeddam (5 GRPI)
 +
*[[Zweden, Arnoldus Antonius|Nol Zweden]] uit [[Beek]] (5 GRPI)
 +
 +
=== Zie ook ===
 +
*[[Neptunus-diploma]] (heenreis)
 +
*[[Ereteken voor Orde en Vrede]]
 +
*[[Scheepskisten]] (terugreis)
 +
*[[Demobilisatie-insigne]] (afzwaaien)
 +
*[[Oorkonde Prins Bernhard]]
 +
 +
== Zijn verdere leven ==
 +
Na de oorlog heeft Gerrit, zijn diensttijd meegeteld, zeventien jaar gewerkt op de lederwarenfabriek van Van de Sandt in [[Doetinchem]]. Hij trouwde met Elisabeth Johanna (Berta) Elshof uit [[Kilder]], waar hij nog steeds samen met haar woont.
 +
 +
Na zijn pensioen heeft hij samen met zijn vrouw, zijn zwager [[Berendsen, Johannes Bernardus Christiaan|Jo Berendsen]] en diens vrouw, en nog een echtpaar een reis van meerdere weken naar Indonesië gemaakt.
 +
 +
Bij de onthulling van de gedenksteen voor [[Bleekman, Wilhelmus Bernardus|Willie Bleekman]] op 1 mei [[1994]] heeft hij samen met [[Elshof, Bernardus Antonius|Benny Elshof]] een krans gelegd namens de Oud-Indiëgangers.
 +
 +
Gerrits vrouw Berta Elshof is een zus van Benny Elshof en van Joke Elshof, de vrouw van voornoemde Jo Berendsen.
 +
 +
== Bronnen ==
 +
*[[De achterkant van Montferlands vrijheid]], blz. 113-119
 +
*[[Bevolkingsregister|Bevolkingsregister Bergh]]
  
{{Onderwerp|Personen|Militairen|Indiëgangers|Deelnemers Politionele Acties}}
+
[[Categorie:Deelnemers Politionele Acties]] [[Categorie:DPA Zeddam]] [[Categorie:Nieuw-Guineagangers]] [[Categorie:Nieuw-Guinea Herinneringskruis]]

Huidige versie van 22 jan 2016 om 11:01

Gerrit Kroes werd op 2 januari 1929 geboren in Vinkwijk als zoon van Gradus Kroes en Elisabeth Theodora Jösterfeld. Nog in zijn geboortejaar verhuisden zijn ouders met Gerrit en zijn oudere broer Hein naar de Bovendorpsstraat in Zeddam. Ze betrokken daar een woning naast de fabriek van Pas. In 1938 verhuisden zijn naar de toenmalige Huttenstraat, tegenwoordig de Ettemastraat.

Tweede Wereldoorlog

In de oorlog was Gerrit vanaf 1942 drie jaar lang melkventer in Zeddam onder de hoede van Johan Mulling. Het moeilijkst vond hij het om goede melk en roomboter te moeten afleveren bij hotel Van Duinen, want dat was in handen van NSB'ers. Het personeel liep er rond met het NSB-embleem op de schort en er kwamen onder meer groepen van de Hitler-Jugend logeren. Desondanks kon Gerrit goed overweg met de bazin. Zij liet hem weleens 's middags terugkomen, en dan kreeg hij iets te eten mee voor thuis; groente of soep. Hij was daar blij mee, maar voelde zich wel opgelaten.

Voor de melkfabriek heeft hij ook andere klussen gedaan, zoals het aanvoeren van boomstompen. Die installaties van de melkfabriek werden gestookt op kolen, maar ook op hout. Toen er op de Keulse Slagen bomen gekapt werden, kwamen de stompen goed van pas. Ze waren loodzwaar om te tillen, maar zowel het op- als het afladen werd door anderen gedaan. Gerrit hoefde alleen maar voerman te zijn.

Gerrits broer Hein werkte in de oorlog bij Von Gimborn in Emmerik. Toen eind 1944 de geallieerden dichterbij kwamen, bracht Hein een jongen mee naar huis die ook bij Von Gimborn werkte. Later kwamen ook zijn vader en zus als evacués bij Kroes in huis.

Toen Bergh vanaf februari 1945 in de frontlinie heeft Gerrit, zoals alle inwoners van Bergh, menige nacht in schuilkelders doorgebracht. Bij hem thuis was geen schuilkelder, zodat hij bij verschillende buren veiligheid heeft moeten zoeken.

Op de ochtend van de bevrijding, 1 april, heeft hij in de Bovendorpsstraat de lichamen zien liggen van de Duitse militairen die daar 's nachts waren gesneuveld. De dagen na de bevrijding zijn in een roes voorbijgegaan.

Nederlands-Indië

Kroes, Gerhardus Bernardus (Gerrit).jpg
Gerrit tijdens de opleiding in Vught
De Volendam, waarmee Gerrit naar Indië is vertrokken.
Foto's archief Jan Meurs

Fuselier bij 7 GRPI

Gerrit (legernummer 29.01.02.080) is op 2 maart 1949 als dienstplichtig soldaat opgekomen in Vught. Via Westerbork en Arnhem kwam hij terecht bij het 7e bataljon van het Garderegiment Fuseliers Prinses Irene (7 GRPI, tactisch nummer 434 BI), een onderdeel van de H-Brigade. Dit was het laatste infanteriebataljon dat naar Indië werd gezonden. Het vertrok op 28 september 1949 met de Volendam uit Nederland, en kwam op 27 oktober (slechts twee maanden voor de soevereiniteitsoverdracht!) aan in Padang op Midden-Sumatra.

Op Sumatra heeft 434 BI slechts korte tijd doorgebracht, want half december 1949 werd het verplaatst naar Nieuw-Guinea, dat bij de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 een Nederlandse kolonie zou blijven. Hier was slechts één KNIL-compagnie gelegerd, die 434 BI nu moest gaan versterken. Hiermee is 434 BI het enige bataljon dienstplichtigen van de landmacht geweest, dat in zijn geheel op Nieuw-Guinea heeft gelegen. In het uitgestrekte gebied werden zeer verspreid posten ingericht, zodat het bataljon volledig uit elkaar gerukt werd. Gerrit behoorde tot de 1e compagnie, die onder andere in Biak heeft gelegen. In augustus 1950 ging het bataljon met de Waterman naar Soerabaja, waarna het over heel Oost-Java verspreid raakte.

De repatriëring van 434 BI is moeizaam verlopen. In kleine detachementen is het bataljon tussen januari en april 1951 naar Nederland teruggekeerd. Gerrit was dan ook een van de allerlaatste Berghse dienstplichtigen die uit Indonesië, zoals het land toen al heette, terugkeerde. Gerrits detachement was op 10 januari 1951 aan de beurt, en vertrok die dag aan boord van de Ormonde uit Jakarta. De aankomst in Rotterdam was op 4 februari.

De laatste paar weken van de vaart heeft Gerrit dienst gedaan in de onderofficiersmess van de Ormonde. Hier werd hij door een sergeant aangesproken en ontwikkelde zich het volgende gesprek.
Sergeant: "Waar kom jij vandaan?"
Gerrit: "Waar ik vandaan kom, weet jij toch niet te liggen."
Sergeant: "Ik kom uit Braamt."
Gerrit: "En ik kom uit Zeddam, ik ben Gerrit Kroes."
Sergeant: "En ik ben Wim Jansen uit Braamt.
Gerrit: "Oh, dan bunt gi'j van Suukerpap"
Hierop begonnen ze allebei te lachen. Suukerpap was een bijnaam in Braamt. Hierna was het ijs gebroken en kon Gerrit alleen nog mooie baantjes voor zijn Suukerpap doen.

Andere Fuseliers

Fuseliers bij 7 GRPI:

Fuseliers bij andere bataljons van het Garderegiment Fuseliers Prinses Irene:

Zie ook

Zijn verdere leven

Na de oorlog heeft Gerrit, zijn diensttijd meegeteld, zeventien jaar gewerkt op de lederwarenfabriek van Van de Sandt in Doetinchem. Hij trouwde met Elisabeth Johanna (Berta) Elshof uit Kilder, waar hij nog steeds samen met haar woont.

Na zijn pensioen heeft hij samen met zijn vrouw, zijn zwager Jo Berendsen en diens vrouw, en nog een echtpaar een reis van meerdere weken naar Indonesië gemaakt.

Bij de onthulling van de gedenksteen voor Willie Bleekman op 1 mei 1994 heeft hij samen met Benny Elshof een krans gelegd namens de Oud-Indiëgangers.

Gerrits vrouw Berta Elshof is een zus van Benny Elshof en van Joke Elshof, de vrouw van voornoemde Jo Berendsen.

Bronnen