Nispen, van

Telgen uit het geslacht Van Nispen zijn enkele generaties lang als administrateurs en rentmeesters in dienst geweest van de graven van Bergh. In die functies waren zij beheerders van de bezittingen van de graaf. De band tussen de Van Nispens en Bergh wordt beschreven in de gestencilde uitgave De Van Nispens en Bergh in de 18e en 19e eeuw, verschenen na een reünie van de familie Van Nispen op Huis Bergh in 1968.

De Van Nispens hebben hun oorsprong in Vlaanderen, waar Christiaen van Nispen in de zestiende eeuw lakenhandelaar was. Hij behoorde tot een doopsgezinde familie die na 1585, toen Antwerpen in Spaanse (katholieke) handen viel, naar de Noordelijke Nederlanden vluchtte. Via Vlissingen en Middelburg belandden de Van Nispens na enkele generaties in Leiden. Als kooplieden verdienden de meeste van hen de kost.

Onderstaande Van Nispens hebben een rol gespeeld in de geschiedenis van Bergh. Zij waren daarbij ook aangesteld op Berghse bezittingen buiten het grondgebied van de latere gemeente Bergh:

• Johan Adriaan (1684-1743); stamvader van de Van Nispens in Bergh, maar zelf niet in dienst van de graaf.
• Christiaan Frans (1724-1765); zoon van Johan Adriaan
• Jan Baptist (1754-1823); zoon van Christiaan Frans, broer van Carel
• Carel (1764-1829); zoon van Christiaan Frans, broer van Jan Baptist
• Lodewijk (1790-1872); kleinzoon van Christiaan Frans, neef van Jan Baptist en Carel

Carel en Lodewijk werden op 1 juli 1816 bij Koninklijk Besluit in de adelstand verheven door opname in de Ridderschap van Gelderland. Ridderschappen hadden voor de Franse tijd al eeuwenlang bestaan, en werden door Koning Willem I opnieuw opgericht als kiescolleges waarin de adel verenigd was. Zij kozen eenderde van de leden van der Provinciale Staten en waren tevens vertegenwoordigd in het kiescollege voor de toen nog indirecte Tweede Kamerverkiezingen. Na de grondwetsherziening van 1848 werden de Ridderschappen in 1850 opgeheven. Hiermee verloor de adel als klasse haar laatste politieke voorrecht. De leden bleven wel hun adellijke status behouden, zodat de nakomelingen van Carel en Lodewijk de titel jonkheer of jonkvrouw dragen.

Carel had twee zonen, waarvan de een, Jan (1803-1875), zijn achternaam uitbreidde tot Van Nispen tot Sevenaer en de ander, Carel (1807-1870), tot Van Nispen tot Pannerden. Deze twee namen, die voortbestaan naast de oorspronkelijke naam Van Nispen, hebben als zodanig geen band met de gemeente Bergh.

Bronnen

• De van Nispens en Bergh in de 18e en 19e eeuw, in 1969 gepubliceerd door A.J.M. van Nispen tot Pannerden en A.G. van Dalen. 102 pagina's exclusief voorwoord, inhoudsopgave en bijlagen.
• Familie van Nispen
• Ridderschappen