Schoevaars, Christiaan Everhardus Leonard

Chris Schoevaars (1895-1959)

Gezin en loopbaan

Chris Schoevaars werd geboren te Arnhem op 7 januari 1895 als zoon van Leonard Marie Franciscus Schoevaars en Catharina Christina Theodora Knieper. Hij trouwde op 11 juli 1919 in zijn geboortestad met Aleida Theodora van Maanen, dochter van Wijnand van Maanen en Anna Maria Dicker. Het paar kreeg ten minste acht kinderen, waarvan het tweede, een meisje, in 1921 als baby in Arnhem overleed.

In Schoevaars' huwelijksakte staat inspecteur als zijn beroep vermeld, en in de overlijdensakte van zijn dochtertje assuradeur. In 1923 is Schoevaars met zijn gezin naar 's-Heerenberg (Gasthuisplein) verhuisd. Op 17 november 1924 deed hij zijn intrede bij het r.k. U.L.O. onderwijs tot de opheffing in 1939. Verder is hij als onderwijzer werkzaam geweest aan de Willibrordusschool en hij was tevens directeur van de Nijverheidsavondschool. Op vrijdag 5 november 1948 werd hij in Sint Jozef gehuldigd om het feit te gedenken dat hij 25 jaar voordien naar 's-Heerenberg was gekomen.

Naast zijn werkzaamheden als onderwijzer verrichte hij zeer verdienstelijk werk bij de reclassering, tevens was hij propagandist van de plaatselijke K.R.O. Ook was hij voorzitter van het comité Ouden van Dagen 's-Heerenberg en Stokkum, voorzitter en directeur van het r.k. Kerkkoor en voorzitter en promotor van het katholiek cultureel centrum 's-Heerenberg.

Schoevaars overleed op 64-jarige leeftijd op 29 september 1959 te Doetinchem.

Militaire dienst en de Tweede Wereldoorlog

Een jonge vaandrig of luitenant Schoevaars (staande links) met een groep manschappen. Deze foto is mogelijk tijdens de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog genomen.

Schoevaars heeft in militaire dienst een officiersopleiding gevolgd. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was hij reservekapitein. De Duitse inval in mei 1940 heeft hij meegemaakt op de Grebbeberg, waar hij commandant was van de mitrailleurcompagnie van het 2e bataljon van het 8e Regiment Infanterie (MC-II-8 RI). II-8 RI verdedigde de noordhelling van de Grebbeberg en het veld onmiddellijk ten noorden daarvan. Schoevaars verloor tien man in de strijd, waarvan acht op 13 mei. Een van hen was korporaal van Til. Schoevaars zelf werd die dag door de Duitsers krijgsgevangen genomen, maar kon, net als andere Nederlandse krijgsgevangenen, na enkele maanden naar huis terugkeren.

Na de capitulatie van het Nederlandse leger gaf de Generale Staf de Nederlandse luitenant-kolonel V.A. Nierstrasz opdracht een officiële geschiedenis te schrijven van de oorlogshandelingen in de meidagen van 1940. Deze heeft daartoe een groot aantal betrokkenen verhoord en rapporten en verslagen opgevraagd en laten schrijven. Ook Schoevaars heeft mondeling en schriftelijk over zijn ervaringen gerapporteerd. Op de website van de Stichting De Greb zijn het verslag van een verhoor en het afschrift van een brief van hem te lezen. Zij geven in zakelijke termen een beeld van de gebeurtenissen rond Schoevaars' compagnie.

In 's-Heerenberg heeft Schoevaars waarschijnlijk zijn vak van onderwijzer weer opgevat. Daarnaast was hij secretaris van het Parochiehuis, in welke functie hij op 15 augustus 1943 samen met voormalig gemeentesecretaris Reijers door de Sicherheitsdienst werd gearesteerd. De aanleiding van een conflict dat de NSB had uitgelokt over de boeken en bescheiden van het parochiehuis. Beiden hebben tot 19 november gevangengezeten in het Huis van Bewaring te Arnhem.

Aan het eind van de oorlog, toen Bergh in de frontlinie lag, en veel bewoners van ’s-Heerenberg de nachten in de kelders van het patersklooster doorbrachten, was Schoevaars een van mensen die daar de leiding hadden. Wim Kupers maakt hiervan melding in zijn oorlogsherinneringen.

Een kaart van de Grebbeberg en omgeving, waarop de positie van 8 RI is aangegeven.

Andere militairen van 8 RI

• Th.W. Derksen uit 's-Heerenberg
• B.F. Geerling uit Azewijn
• H.J. Hermsen uit Beek
• W.A. Hermsen uit Lengel
• W.H. Mennings uit Kilder
• L.B. Span uit Stokkum
• B.H. van Til uit 's-Heerenberg
• J.W.A. Wezendonk uit Azewijn

Film

De meester staat op een film als hij een toespraak houdt bij een feestje van Theet Holleman.

Bronnen

• Heemkundekring Bergh
• Bidprentje
• De Slag om de Grebbeberg
• Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers
• Dagboek van Joseph Berendsen, 9 november 1948
• Er op of er onder blz 120.
• De Graafschapbode 1959
• WieWasWie