Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Dialect: verschil tussen versies
| (19 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | Het [[Bergh|Berghs]] '''dialect''' | + | Het [[Bergh|Berghs]] '''dialect''' behoort met de andere Liemerse dialecten tot het Kleverlands dialectgebied. Het Kleverlands is zelf weer onderdeel van de Nederfrankische dialecten van Zuid-Nederland. Doordat [[Bergh]] en de [[Liemers]] grenzen aan het Nedersakisch dialectgebied van de [[Achterhoek]] wordt ook wel gesproken van een overgangsdialect. Als kenmerken van het Nederfrankisch gelden o.a. het wegvallen van de meervouds -n bij werkwoorden en het gebruik van het voornaamwoord gi-j i.p.v. ie / i-j. (zie "Dialect. Het Kleverlands streeft naar erkenning" in [[Old Ni-js 117|Old Ni-js nr. 117]], blz. 24–27). |
| − | |||
Via [http://www.heemkundekringbergh.nl/media/podcasts/ podcast] zijn regelmatig verhalen in Berghse dialecten te horen. | Via [http://www.heemkundekringbergh.nl/media/podcasts/ podcast] zijn regelmatig verhalen in Berghse dialecten te horen. | ||
| Regel 12: | Regel 11: | ||
*Dr. A.H.G. Schaars: | *Dr. A.H.G. Schaars: | ||
** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - 't Huus, Doetinchem 1984 | ** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - 't Huus, Doetinchem 1984 | ||
| − | ** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens A, Doetinchem | + | ** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens A, Doetinchem 1993 |
** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens B, Doetinchem 1996 | ** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens B, Doetinchem 1996 | ||
** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens C, Doetinchem 2001 | ** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens C, Doetinchem 2001 | ||
| Regel 22: | Regel 21: | ||
** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens en zien wark A, Doetinchem 2015 | ** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens en zien wark A, Doetinchem 2015 | ||
** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens en zien wark B, Doetinchem 2021 | ** Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens en zien wark B, Doetinchem 2021 | ||
| − | *Geert Roelofs e.a.: Käöbelend aover 't Eiland van daerp tot dörp. (Telgen van 't [[WALD]] | + | *Geert Roelofs e.a.: Käöbelend aover 't Eiland van daerp tot dörp. (Telgen van 't [[WALD]] 7), Doetinchem 1988 |
*Harrie Kemperman: Liemers dialec in Westervoort (Telgen van 't [[WALD]] 11), Doetinchem 1996 | *Harrie Kemperman: Liemers dialec in Westervoort (Telgen van 't [[WALD]] 11), Doetinchem 1996 | ||
*Wim Winands e.a.: Woorden en weurd uut de grune grensgemeente Gendringen. (Telgen van 't [[WALD]] 12), Doetinchem 1999 | *Wim Winands e.a.: Woorden en weurd uut de grune grensgemeente Gendringen. (Telgen van 't [[WALD]] 12), Doetinchem 1999 | ||
*Werkgroep Dialect Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar: Zaenderse Praot van A tot Z. (Telgen van 't [[WALD]] 13), Doetinchem 2011 | *Werkgroep Dialect Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar: Zaenderse Praot van A tot Z. (Telgen van 't [[WALD]] 13), Doetinchem 2011 | ||
| − | *Oudheidkundige Vereniging Wehl | + | *Oudheidkundige Vereniging Wehl: Waehls plat. (Telgen van 't [[WALD]] 14), Doetinchem 2011 |
*Eef Willemsen: Zo zegge wi-j dah in Die:m. Die:ms plat. Schrieve zoas 't wudt uutgespraoke. Didam 2014 | *Eef Willemsen: Zo zegge wi-j dah in Die:m. Die:ms plat. Schrieve zoas 't wudt uutgespraoke. Didam 2014 | ||
*Dialekt à la carte: Dialektatlas Westmünsterland-Achterhoek-Liemers-Niederrhein. Doetinchem/Köln/Vreden 1993 | *Dialekt à la carte: Dialektatlas Westmünsterland-Achterhoek-Liemers-Niederrhein. Doetinchem/Köln/Vreden 1993 | ||
| Regel 33: | Regel 32: | ||
*Rien van den Heuvel: Liemerse Loebassen. Westervoort/Zevenaar 1974 | *Rien van den Heuvel: Liemerse Loebassen. Westervoort/Zevenaar 1974 | ||
*Harman (ps. Harrie Kemperman): Zwarftochte dur de Liemers, Bargh en Grensstreek. Westervoort 1997 | *Harman (ps. Harrie Kemperman): Zwarftochte dur de Liemers, Bargh en Grensstreek. Westervoort 1997 | ||
| − | *Theed Köpp: Wa'j in de Liemus kon belèève. Nijmegen 1982 | + | *[[Köpp, Theodorus Johannes|Theed Köpp]] : Wa'j in de Liemus kon belèève. Nijmegen 1982 |
*Henk Krosenbrink en [[Harmsen, Henk|Henk Harmsen]]: Wa'k zeggen wol en 'k zwiege neet. Doetinchem 1997 | *Henk Krosenbrink en [[Harmsen, Henk|Henk Harmsen]]: Wa'k zeggen wol en 'k zwiege neet. Doetinchem 1997 | ||
| − | + | *[[Lukkezen, Bertus|Bertus Lukkezen]]: [['t Geiselgat]]. Terborg 1991 | |
| − | *[[Lukkezen, Bertus|Bertus Lukkezen]] [['t Geiselgat]] Terborg 1991 | + | *[[Straub, Willem]]: Verhalen van de blauwe fiets. 's-Heerenberg 2016 |
| − | * | + | *[[Tinneveld, Arnold|Nol Tinneveld]]: Vertellers uit de Liemers. Wassenaar 1976 |
| − | *[[Tinneveld, Arnold| | ||
Huidige versie van 8 jul 2025 om 12:57
Het Berghs dialect behoort met de andere Liemerse dialecten tot het Kleverlands dialectgebied. Het Kleverlands is zelf weer onderdeel van de Nederfrankische dialecten van Zuid-Nederland. Doordat Bergh en de Liemers grenzen aan het Nedersakisch dialectgebied van de Achterhoek wordt ook wel gesproken van een overgangsdialect. Als kenmerken van het Nederfrankisch gelden o.a. het wegvallen van de meervouds -n bij werkwoorden en het gebruik van het voornaamwoord gi-j i.p.v. ie / i-j. (zie "Dialect. Het Kleverlands streeft naar erkenning" in Old Ni-js nr. 117, blz. 24–27).
Via podcast zijn regelmatig verhalen in Berghse dialecten te horen.
Bibliotheek Heemkundekring
De bibliotheek bevat boeken in en over dialect. Onder andere:
- Martinus Bruijel, Het dialect van Elten-Bergh. Utrecht 1901
- Henk Harmsen: 'n Trop Barghse Weurd (Telgen van 't WALD 3)
- Harry Derksen, Grammatica van 't Barghs. uitgave HKB, 's-Heerenberg 2021
- Dr. A.H.G. Schaars:
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - 't Huus, Doetinchem 1984
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens A, Doetinchem 1993
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens B, Doetinchem 1996
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens C, Doetinchem 2001
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens D, Doetinchem 2004
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De weerld A, Doetinchem 1987
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De weerld B, Doetinchem 1989
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De weerld C, Doetinchem 1987
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens en zien näösten A, Doetinchem 2010
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens en zien wark A, Doetinchem 2015
- Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten - De mens en zien wark B, Doetinchem 2021
- Geert Roelofs e.a.: Käöbelend aover 't Eiland van daerp tot dörp. (Telgen van 't WALD 7), Doetinchem 1988
- Harrie Kemperman: Liemers dialec in Westervoort (Telgen van 't WALD 11), Doetinchem 1996
- Wim Winands e.a.: Woorden en weurd uut de grune grensgemeente Gendringen. (Telgen van 't WALD 12), Doetinchem 1999
- Werkgroep Dialect Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar: Zaenderse Praot van A tot Z. (Telgen van 't WALD 13), Doetinchem 2011
- Oudheidkundige Vereniging Wehl: Waehls plat. (Telgen van 't WALD 14), Doetinchem 2011
- Eef Willemsen: Zo zegge wi-j dah in Die:m. Die:ms plat. Schrieve zoas 't wudt uutgespraoke. Didam 2014
- Dialekt à la carte: Dialektatlas Westmünsterland-Achterhoek-Liemers-Niederrhein. Doetinchem/Köln/Vreden 1993
- Proot Platt. Ek proot Emmereks Platt. uitgave Emmericher Geschichtsverein e.V. 2017
- Mo'j 's kieken wah 'n schrievers. Het beste van hedendaagse streektaalschrijvers uit Gelderland, Salland en Twente. Westervoort/Zevenaar 1999
- Rien van den Heuvel: Liemerse Loebassen. Westervoort/Zevenaar 1974
- Harman (ps. Harrie Kemperman): Zwarftochte dur de Liemers, Bargh en Grensstreek. Westervoort 1997
- Theed Köpp : Wa'j in de Liemus kon belèève. Nijmegen 1982
- Henk Krosenbrink en Henk Harmsen: Wa'k zeggen wol en 'k zwiege neet. Doetinchem 1997
- Bertus Lukkezen: 't Geiselgat. Terborg 1991
- Straub, Willem: Verhalen van de blauwe fiets. 's-Heerenberg 2016
- Nol Tinneveld: Vertellers uit de Liemers. Wassenaar 1976
