Old Ni-js 103

Old Ni-js 102 <==> Old Ni-js 104

Uitgave Juli 2019

Inhoud

Extra inlage betreffende Privacyverklaring Heemkundekring Bergh *1

• Pagina 2 | Heemkundekring Bergh
• Pagina 3 | Anneke Lukkezen: Van de redactie
• Pagina 4 | Maritha Jansen: De schoolstrijd in Braamt
• Pagina 14 | Antoon Berentsen: Langs Berghse havezaten VII
• Pagina 21 | Theo Tiemessen: Harrie Jansen: Het boerenleven in Kilder
• Pagina 27 | Antoon Berentsen: Boeken uit de regio
• Pagina 29 | Harman: Havezate De Padevoort [gedicht]
• Pagina 32 | Sponsors

Tekst Website

[Verschijnt begin juli 2019] Beste heemkundevrienden,

In het zomernummer van Old Ni-js staan enkele flinke bijdragen van HKB-leden uit Braamt en Kilder. Maritha Jansen heeft zich verdiept in het ontstaan van de lagere school in Braamt, die uiteindelijk in 1918 gerealiseerd werd. Daar ging een heftige schoolstrijd aan vooraf, die zelfs het provinciebestuur in Arnhem en het ministerie in Den Haag bereikte. Het dossier Braamt in het provinciaal archief is ongewoon dik voor zo’n kleine buurtschap rond 1910. De klassenfoto’s vanaf 1919 geven een ontroerend beeld van die tijd.

Theo Tiemessen en Harrie Jansen vertellen over het boerenleven in Kilder in het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw. Deze al wat oudere inwoners hebben de moeite genomen om alles op papier te zetten. Alle details in het verhaal put de bijna 77-jarige Harrie Jansen uit zijn ervaring als melkman, veehouder en zeer betrokken inwoner van Kilder. Ruth Mijnen vergezelde deze mannen op hun reis door het verleden.

Drie boeken beschrijft Antoon Berentsen, waaronder de lang verwachte uitgave De Liemers, met als ondertitel Land van Grenzen tussen Rijn en Oude IJssel. Ook besteedt hij aandacht aan het stripboek Ridders van Gelre en het WALD. De Wereld C, het recent verschenen dialectwoordenboek van de serie, werd bekroond met de prijs voor het Beste Boek Achterhoek en Liemers 2018.

De havezaten in Didam zijn dit keer het onderwerp in de serie ‘Langs Berghse havezaten’. Antoon Berentsen is weer diep in de geschiedenis van deze ridderhofsteden gedoken. Het artikel is tevens het allerlaatste in de serie. De fotopagina helemaal achterin Old Ni-js sluit daarop aan. In de foto van de Zeddamse havezate De Padevoort staat een gedicht van Harman, het pseudoniem van de dichter-tekenaar Harrie Kemperman uit Westervoort.

De redactie wenst jullie veel leesplezier.

ANNEKE LUKKEZEN

De schoolstrijd in Braamt (pag 4)

In 2018 bestond basisschool De Boomgaard in Braamt honderd jaar. Een knusse dorpsschool die nog weet te overleven in deze tijd van krimp en fusies. Misschien is de school ook taaier in overleven, omdat het zoveel moeite heeft gekost om er te komen. Hieronder het opmerkelijke verhaal van de oprichting.

De Braamtse schoolkwestie is begin 20ste eeuw een begrip, van ’s Heerenberg tot Arnhem tot zelfs in Den Haag toe. Het dossier Braamt in het provinciaal archief in Arnhem is ongewoon dik voor zo’n kleine buurtschap rond het jaar 1910. Met correspondentie tussen bewoners en gemeente Bergh, tussen gemeente en provincie Gelderland, met rapporten van onderzoekscommissies en deskundigen. Wat is hier aan de hand? Welke belangen zijn in het spel? Het goddeloze Braamt dat een eigen school wil tegen de wens van de katholieke geestelijkheid in Zeddam? De kleine boeren en arbeiders van Braamt tegen de grote boerenvan Vethuizen?

...

MARITHA JANSEN

Langs Berghse havezaten VII (Pag 14)

De heren en later graven Van den Bergh waren er al vóór de 14e eeuw door succesvolle aankoop- en huwelijkspolitiek in geslaagd om een groot aaneengesloten gebied tot het hunne te maken. Dat reikte van Westervoort tot Wisch. Daarnaast bezaten ze onroerend goed en inkomsten (tienden) van Elburg tot Ulft, van Bergen op Zoom tot Boxmeer, van Hedel tot Haps, van Driel tot Diksmuiden.

Als ik nu in het laatste deel van mijn reis langs de Berghse havezaten het kerngebied van Bergh - het nu Duitse gebied van de Vier Hezen en het gebied van de oude gemeente Bergh - verlaat en een blik naar buiten werp, is dat om duidelijk te maken dat Bergh nog heel veel meer adelyck getimmer rijk was dan in het verband van onze serie vermeld kon worden. Plaatsvervangend voor al die buitenlandse bezittingen zoek ik het dicht bij huis.

• Kasteel Didehem in Waverlo
• Diedam voir den diick
• Grefflichem
• Loil

...

ANTOON BERENTSEN

Het boerenleven in Kilder (pag 21)

De ontwikkelingen in de maatschappij en dus ook de landbouw, zijn niet aan de Kilderse samenleving voorbij gegaan. Zeker na de Tweede Wereldoorlog voltrekken zich de veranderingen in een snel tempo. Op basis van voorzichtige schattingen kan worden opgemaakt, dat in het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw, zeker 60 gezinnen in Kilder hun inkomen geheel of grotendeels uit de landbouw haalden. In dit artikel schetsen we deze ontwikkelingen en volgen het beroepsleven van Harrie Jansen.

Veel boerderijen in Kilder en directe omgeving zijn gezinsbedrijven van generatie op generatie, eeuwenlang. Zo kennen we het Galgengoed aan de Wehlseweg van de familie Van de Linden, het Groot Limbeek aan de Loerbeekseweg van de familie Peters, het Renckensgoed aan de Ringkomsweg van de familie Borkus, De (Kilderse) Hoef van de familie Baars, de Peppelslag aan de Broekstraat van de familie Venes en de Leeuwerikskamp aan de Doetinchemseweg van de familie Jansen. Bitterstede en Gerrit Ellisenstede zijn eveneens namen van oude boerderijen in Kilder; deze werden gesloopt voor de aanleg van de autoweg A18. Boerderijen in Kilder met een rijke historie; sommige worden al in documenten uit de 17e eeuw genoemd.

...

THEO TIEMESSEN EN HARRIE JANSEN BEWERKING EN NAWOORD: RUTH MIJNEN

Privacyverklaring Heemkundekring Bergh

• Privacyverklaring Heemkundekring Bergh
• Website