Antonius Abt

Eén van de heiligen die zich eeuwenlang heeft weten te handhaven binnen de heiligenverering van de katholieke kerk is Antonius Abt, ook wel Sint Antonius de Eremiet genoemd. Zijn sterfdag is 17 januari en hij heeft zich op die datum weten te handhaven op de heiligenkalender. Deze Antonius moet niet verward worden met Antonius van Padua, die eveneens onder de katholieken nog steeds wordt aanbeden en die 13 juni op de kalender staat. Deze laatste wordt te hulp geroepen als men iets niet kan vinden. ("Heilige Antonius, mijn beste vrind, zorg dat ik mijn portemonnee weer vind".)

Sint Antonius leeft van omstreeks 250 tot 356; het grootste deel van zijn leven woont hij als kluizenaar in de Lybische woestijn. Hij zou nooit zo populair geworden zijn, als in 1095 in Zuid-Frankrijk niet de Orde van Sint-Antonius zou zijn gesticht. De monniken van Sint-Antonius, Antonieters genoemd, stellen zich tot taak pelgrims te verzorgen en mensen met huidziekten te verplegen. Zij hebben volop emplooi, want in de middeleeuwen wordt er gepelgrimeerd bij het leven en vanaf 1348 krioelt het van de pestlijders, op het platteland en vooral in de steden. Pestepidemieën breken vanaf dat moment bij vlagen uit door heel Europa en eisen in totaal miljoenen slachtoffers. In Europa gaat het in die jaren om maarliefst een derde van de totale bevolking.

De Antonieters verrichten hun werken van barmhartigheid met liefde en toewijding en om daar een vergoeding tegenover te stellen krijgen zij in stad en land het privilege om overal vrij varkens te weiden. Hun patroon krijgt dan ook de naam Sint-Antonius-van-het-Varken en hij wordt afgebeeld met een varken aan zijn voeten en met een bel in de hand: pestlijders moeten namelijk met een bel klingelen om hun medemensen te waarschuwen.

Tunnis of Teunis zijn enkele roepnamen die afgeleid zijn van Antonius. Ook de varkenshoeder van het Gasthuis had de zorg voor de Tunnisvarkens. Zij werden door de gemeenschap vetgemest en het geslacht belandde in de gasthuiskeuken.