Brontekst bekijken van Valk, Cornelis

'''Cornelis Valk''' was van eind [[1809]] tot de opheffing in [[1811]] [[Grensjagers|grensjager]] met de rang van sergeant bij de ''19e escouade'' van het [[1ste Korps Grensjagers van 1808-1811|1e Korps Grensjagers]] in [[Beek]]. Zijn commandant was sergeant-majoor [[Schoonbroodt, Johannes Wilhelmus|Jan Willem Schoonbroodt]].<br>Vervolgens was hij van omstreeks [[1819]] tot [[1823]] als sergeant-majoor zelf commandant van de ''29e escouade'' van het [[2de Korps Grensjagers van 1814 tot 1823|2e Korps Grensjagers]] in Beek.

== Een diensttijd van zeventien jaar ==
Valk werd op in [[1776]] geboren in Den Haag als zoon van Abraham Valk en Catharina van Toll. Hij werd NH gedoopt in de Nieuwekerk in Den Haag op 21 februari 1776 door dominee Nieuwland. <br>
Op 10 oktober [[1792]], net zestien jaar oud, nam hij dienst in het Staatse Leger van de Republiek der Verenigde Nederlanden. In [[1795]] ging hij over naar het leger van de toen gevormde Bataafse Republiek, waar hij op 2 september [[1798]] werd bevorderd tot korporaal, op 11 juni [[1799]] tot foerier en op 9 september 1799 tot sergeant.

In [[1793]]–[[1794]], kort voor de vorming van de Bataafse Republiek, nam Valk deel aan een veldtocht van het Staatse Leger tegen Frankrijk. Hierbij raakte hij gewond aan zijn rechterarm en aan zijn buik. In 1799 raakte hij opnieuw gewond, toen een Frans-Bataafse legermacht in Noord-Holland een Brits-Russisch expeditieleger dwong een bestand te tekenen en zich in te schepen voor de terugtrekking naar Groot-Brittannië. Valk kreeg toen een kogel in zijn been en een kogel in zijn hoofd.

Hij bleef in dienst en herstelde voldoende om als sergeant nog aan meerdere veldtochten deel te nemen: in [[1800]] en [[1805]] tegen Oostenrijk, in [[1806]]–[[1807]] tegen [[Pruisen]] en Zweden (dat wil zeggen Zweeds-Pommeren, een gebied aan de Oostzeekust rond de huidige grens tussen [[Duitsland]] en Polen), en in 1809 tegen Engeland.

Op 19 juli [[1805]] ging Valk over naar het 3e Regiment Infanterie. Volgens het stamboek van dit regiment zou hij tot 10 oktober [[1813]] moeten dienen, maar op 16 november 1809 werd hij in Haarlem voortijdig uit de actieve dienst ontslagen. De reden: ''een blessuur 1794 in Frankrijk bekomen door de regte arm heeft den arm kragteloos gemaakt en de hieruit voortkomende onpasselijkheid maakt hem onbequaam''. Zo verliet Valk het leger op 33-jarige leeftijd na een diensttijd van zeventien jaar. Tegelijk met hem werd [[Iscken, Johannes|Johannes Iscken]] uit de actieve dienst ontslagen.

== Grensjager in Beek ==
[[Bestand: NL-HaNA_2.01.15_328_0017 Pegman.jpg|thumb|right|500px|<center>'''De 19e escouade van het 1e Korps in Beek in de namenlijst van 15 mei 1811</center>]]
Na zijn ontslag in november 1809 heeft Valk dienstgenomen als grensjager en werd als sergeant ingedeeld bij de 19e escouade in Beek, die daar al kort na de oprichting van het 1e Korps Grensjagers op 8 april [[1808]] was gestationeerd. Eerder dat jaar was [[Pegman, Pieter|sergeant Pegman]] aangekomen. Pegman en Valk vervingen de sergeanten [[Koster, Christian Louis|Koster]] of [[Salterbach, Johan Engel|Salterbach]].
<br clear=all/>
== Huwelijk en gezin ==
Kort voor de opheffing van het 1e Korps Grensjagers trouwde Valk op 19 augustus 1811 in [[Didam]] met Johanna Geertruida Melgert, op 25 augustus [[1789]] in Deventer gedoopt als dochter van Joseph Melgert en Zwaantje Spaans. Als zijn beroep werd genoteerd ''grensjager gestationeerd en woonagtig in Beek''. De trouwakte vermeldt ook dat Valk weduwnaar was van Gerdiena Gartzen. Over zijn huwelijk met haar, eventuele kinderen en haar overlijden zijn geen gegevens gevonden.

=== Zijn kinderen ===
*Joseph, op 18 december 1811 geboren Beek, [[gemeente 's-Heerenberg]], overleden in Arnhem op 9 maart [[1850]]
*Zwaantje, op 24 augustus [[1813]] geboren in Beek, gemeente 's-Heerenberg, op 28 juli [[1821]] overleden in Beek
*Willem, geboren op 8 december [[1815]] in Elden, op 11 april [[1817]] overleden in Angerlo
*Willem, op 7 maart [[1818]] geboren in Angerlo, overleden in Arnhem op 4 mei [[1863]]
*Derk, op 8 maart [[1820]] geboren in Beek, gemeente 's-Heerenberg
*Maria, op 25 mei [[1822]] geboren in Beek, [[gemeente Bergh]]
*Geertruida, op 24 juni [[1824]] geboren in [[Wehl]], overleden in Nijmegen op 9 juni [[1896]]
*Cornelia, op 27 september [[1826]] geboren in Groesbeek, overleden in Renkum op 30 mei [[1908]]
*Zwaantje, op 31 juli [[1830]] geboren in Hatert

== Opnieuw grensjager ==
=== In Elden ===
Na de opheffing van het 1e Korps in 1811 is Valk in Beek blijven wonen. Zijn beroep werd toen genoteerd als ''gepensioneerd sergeant''. Toen in 1814 het 2e Korps Grensjagers opgericht werd, nam hij weer dienst en werd als sergeant-majoor commandant van de escouade in Elden bij [[Arnhem]]. Daar zou hij waarschijnlijk zijn gebleven als hij niet een van zijn ondergeschikten, sergeant Henrik Joseph Stubbe, dusdanig had verwond dat deze minstens twintig dagen zijn werk niet kon doen. Onduidelijk is of Stubbe bij een handgemeen of door een ongeluk gewond is geraakt, maar Valk kreeg de schuld en werd op 16 juli [[1816]] door het Hof van Assisen in de provincie [[Gelderland]] veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar.

Valk is tegen dit vonnis in beroep gegaan, waarna het Hooggerechtshof zijn zaak op 18 oktober 1816 heeft terugverwezen naar het Hof van Assisen in de provincie Overijssel. Welk oordeel dit Hof heeft geveld, vertellen de archieven niet, maar Valk woonde in de jaren [[1817]]–[[1818]] (en wellicht langer) in [[Angerlo]] (blijkbaar als vrij man) en was in [[1820]] commandant van de 29e escouade grensjagers in Beek. Het lijkt er daarom op dat hij werd vrijgesproken, want met een strafblad zal hij zijn post bij de grensjagers niet hebben teruggekregen. 

=== In Beek ===
Ergens tussen 1818 en 1820 werd Valk commandant van de 29e escouade grensjagers in Beek. 
Wie er voordien commandant in Beek was, is niet bekend.

De volgende sergeants hebben in Beek onder Valk gediend:
*[[Weiss, Godfried|Godfried Weiss]]
*[[Scheffer, Johannes|Johannes Scheffer]]
*[[Jansen, Anton|Anton Jansen]]
*[[Groningen, Jacobus van|Jacobus van Groningen]]
*[[Sutherland, Daniël|Daniël Sutherland]]

Op 13 november [[1822]] stierf sergeant Van Groningen, 67 jaar oud. Samen met sergeant Sutherland heeft Valk dit overlijden nog dezelfde dag aangegeven op het [[Het Raethuys|gemeentehuis]] in [['s-Heerenberg]].

== Commies ==
Na de opheffing van het 2e Korps Grensjagers in 1823 was Valk [[Commiezen|commies]]. Zijn standplaatsen zijn af te leiden uit de geboorteakten van zijn drie jongste kinderen: Wehl, Groesbeek en Hatert.

Zijn vrouw overleed in Hatert op 25 november [[1839]], 50 jaar oud. Valk overleed in Nijmegen op 17 januari [[1854]], 82 (78) jaar oud.

== Bronnen ==
*[http://www.archieven.nl Archieven.nl]
*[http://www.nationaalarchief.nl Nationaal Archief], Militairen in de Bataafs-Franse tijd 1795-1813, toegangsnummer 2.01.15:
**inventarisnummer 1, folionummer: 166
**inventarisnummer:146, folionummer 7
**inventarisnummer 217, folionummers 176, 205, 206
**inventarisnummer 328, folionummers 4, 16
*''Grensjagers en Commiezen (te paard) 1814-1828'', H. Kramer, [https://www.adwhistorie.nl Contactorgaan ADW] (december 1992), blz. 8–22
*''Verzameling van gewijsden van het hoog geregtshof te 's Gravenhage, door Mr. W.Y. van Hamersveld'' (tweede deel), Rotterdam (1830), blz. 505–507, op [http://books.google.com Google Books]

[[Categorie:Militairen uit de tijd van Napoleon]] [[Categorie:Grensjagers]] [[Categorie:Commiezen]]