Verslag Kamp Rees

De tekst hieronder is een ongedateerd verslag van de arts E.C. Sluyter over de omstandigheden in Kamp Rees.
Het wordt bewaard in het Nationaal Archief in Den Haag.

De tekst is letterlijk overgenomen, met alle tik- en spelfouten alsmede de spelling van toen. Hier en daar is tussen [vierkante haken] een verduidelijking ingevoegd.

---

Geachte collega,

Enkele dagen in Groessen met verlof zijnde, neem ik de gelegenheid te baat de Collegae in Rotterdam op de toestanden in het z.g. Arbeitslager Rees opmerkzaam te maken met het verzoek indien mogelijk dit verder bekend te maken in Haarlem en Den Haag.

In Rees liggen drieduizend Hollanders, enkele Rotterdammers, Hagenaars en Haarlemmers, enkele menschen uit andere plaatsen in Nederland en uit Apeldoorn.

De ligging is in een pannenfabriek in de drogerij, die er op ingericht is, dat de wind zooveel mogelijk kan toetreden. De wanden zijn afgedicht met latten en stroo, het dak bestaat enkel uit pannen, waartusschen de wind vrij spel heeft.

Het gevolg is dat daar stoken geen zin heeft en bovendien, daar de menschen op stroo liggen en vlak tegen elkaar aan, te gevaarlijk, de menschen nooit warm worden, de temperatuur binnen en buiten gelijk is. Buiten staan enkele pompen acht meter diep geslagen, de latrine slechts enkele meters verwijderd. Daar de menschen in het donker weggaan en terugkomen en ook te koud zijn, wasschen ze zich niet. Het eten bestaat uit 1/3 brood (Duitsch brood), 25 gr. boter, een stukje worst en 3/4 L. van de beruchte koolsoep, 90% water met onderin enkele stukjes aardappel en koolbladeren.

De geneeskundige behandeling geschiedt door collega Kievits uit Bloemendaal en door mij. Bovendien is er bij het spreekuur aanwezig een Duitsche kinderarts (medisch student). De ernstige patienten gaan naar Rees naar een schoollokaal en worden behandeld door een Duitschen huisarts. Die menschen zijn er vier tot vijf weken. In deze tijden is de voedingstoestand onrustbarend achteruit gegaan. De bevolking spreekt over "Ghandi's". Ongeveer de helft heeft chronische diarrhee. Er zijn tot nu toe zeven sterfgevallen, nog drie zijn moribunt [stervende]. Van deze gevallen is er een gestorven aan sepsis [bloedvergiftiging] na voetphlegmone [etterige ontsteking], een aan uraemise [uraemie, een vorm van nierfalen] (par manque de sel [door zoutgebrek]), de anderen aan uitdroging tengevolge van diarrhee. Ik ben slechts een week in Rees. In dien tijd heb ik een man op het spreekuur gekregen, die de vorige dag nog gewerkt had, 's-middags was hij dood door uitdroging. Twee menschen werden binnengebracht die op het werk in elkaar gezakt waren en die volkomen uitgedroogd waren en kort er na stierven.

Hoe komt dit; de menschen zijn psychisch zoo gebroken en apatisch, dat ze niet maar den dokter durven ( in het begin was dit verboden en werden naar het werk geranseld). Ze loopen wekenlang domweg door met groote phlegmone's en met wekenlange diarrhee. In onze ziekenbarak is plaats voor 60 menschen, er liggen er 120, mannetje aan mannetje op stroo gepakt, allen ernstige gevallen. In het lager, in de kou, liggen iets minder ernstige. In de stad liggen 50 zeer ernstige. Aan deze geven de Duitsche artsen cardiaca [medicijnen voor het hart] en bolus alba [tegen huid- en maagaandoeningen], geen intraveneuze infusen, bloedtransfusie's enz. Ik heb nu goddank een preparaat voor sucutani [subcutane, onderhuidse] infusen.

Al deze patienten waren in Nederland te redden geweest. Ik kan geen dieet geven van zuur Duitsch brood en koolsap. Collega van Giethuizen in Gendringen zal nu levensmiddelen inzamelen. Veel menschen hebben bevroren voeten en handen, men ziet vele wonden, waar het bot zwart in de wond uitsteekt, de geheele peripherie nicrotisch [necrotisch, afgestorven], langdurige maagbloedingen, volkomen cachectische [uitgeputte] individuen.

De helft der menschen heeft luizen, allen zijn apatisch, vervuild en ongeschoren.

De ernst der toestand wordt nu duidelijk, ook door de Duitsche artsen ingezien; er worden nu veertig tot vijftig man per dag afgekeurd. Ik kies de menschen uit, die gevaar loopen (maagzweren met voortdurend braken, cachectrie [cachexie] etc).

De laatste week moesten we zonder medicamenten leven, nu hebben we iets aangekregen en ik heb iets gehaald. We hebben groote behoefte aan: Verband, chemotherapeutica, zalven.

Verder handschoenen en sokken, groote hulp zou ook zijn, als de Hagenaars en Haarlemmers pakjes met schoon goed van thuis konden ontvangen. Tot nu toe waren we van elk contact met thuis verstoken. Uit Apeldoorn komen af en toe auto's van de Technische Noodhulp.

Dit relaas is niet overdreven, de ernst van de toestand is uiterst zwart. Ik geloofde het ook niet eerst en ben hier vrijwillig heengegaan. Er moet hulp komen, het sterftecijfer stijgt en zal rapide stijgen (de eerste vier weken 3 sterfgevallen, de laatste week minstens vier, alle mannen tusschen 17 en 40 jaar. Het lager is afgekeurd door het Duitsche Roode Kruis. Er verandert niets.

Via van Griethuizen probeer ik nu auto's en wagens over de grens te krijgen om de ernstige patienten op te halen

Iedere hulp is welkom, aan geneesmiddelen in elke vorm in groot gebrek.

Met Coll. groeten,

(w.g.) E. C. Sluyter
Einsatzartz,

Rees a. Rhein.

P.S.: Insectenpoeder voor de

ziekenbarak ook zeer noodig.

Bron

• Nationaal Archief, archiefnummer 2.19.053.02: Inventaris van het archief van de Organisatie Medisch Contact, (1940) 1941-1945, dossier A8: Arbeidseinsatz: de razzia's in de herfst van 1944.