Sint Jorisgilde

Geschiedenis en heden van het St. Jorisgilde
Wanneer het feit zich voor mocht doen dat onze voorvaderen op zouden staan om eens een kijkje te nemen hoe het er nu aan toegaat bij hun Gilde, dan zouden ze hun ogen niet geloven. En dat is niet zo verwonderlijk. Het Gilde is moderner geworden en heeft zich, zij het langzaam, aangepast aan de tijd. Maar wel voor zover dat mogelijk is omdat het Gilde bepaalde tradities in ere wil houden. En ik denk dat die mix het bijna 300 jaar oude Gilde vitaal en springlevend heeft gehouden. Laten we eens een stapje terugdoen in de geschiedenis: ik zei zojuist "het bijna 300 jaar oude Gilde", want de eerste pennenstrepen die over ons Gilde zijn gezet in het oude notulen/kasboek, dateren van 1713. Er zijn geleerden die beweren dat het Gilde veel ouder is, zie ons uitgegeven boekje in 1995: Sint Jorisgilde Braamt, een traditie van 625 jaar - geschreven door John Thoben.

Wat wil het woord Gilde nu precies zeggen?
Een Gilde was een organisatie die alle ingezetenen van een gebied (een gemeynte) insloot en ook alleen maar deze. Grondbezitter of niet, pachter of eigenaar, in een Gilde waren allen gelijkberechtigd, mits zij maar binnen de gemeynte (het gebied) woonden. We weten uit overlevering dat de Gilden in die tijd de bevoegdheid hadden, d.w.z. de Gildenmeester en Olderlingen, om kwesties en onenigheden die zich in hun gebied voordeden te beslechten, zelfs met enige strafrechtplegingen. Maar in de eerste plaats was er de zorg voor gemeenschappelijke veedriften (veekudde). Een godsdienstige organisatie is het Gilde oorspronkelijk niet. Een geestelijke broederschap die aan de leiband loopt van de heren geestelijken is het past veel later geworden. De oeroude schutgilden, ook dat van Braamt, zijn op een gegeven moment gekerstend, d.w.z. tot christen bekeerd en gedoopt. Bij de kerstening krijgen de Gilden hun schutspatroon, die als het ware een label is voor geestelijke kwaliteit. De kerstening van de Gilden in deze omgeving heeft plaatsgevonden zo omstreeks 1370 en aangenomen wordt dat daar het Gilde in Braamt ook toebehoorde.

Het Braamtse Gilde is een Sint Jorisgilde. Sint Joris ofwel Sint Georgius is geboren in Cappadocië en hij is volgens de overlevering een Romeins soldaat die opklimt tot de rang van tribuun (= officier). Onder keizer Diocletiaan, die regeerde van284-305 n.chr. en die de geschiedenis ingaat als één van de felste vervolgers van de jonge christenkerk, wordt Sint Joris gefolterd. Hij wordt opgesloten in een ton met scherpe nagels in de wanden, deze wordt door de straten gerold en daarna wordt Sint Joris onthoofd. Dat gebeurt omstreeks het jaar 303. Volgens de legende doodt hij in Lasia in klein-Azië een draak die de streek onveilig maakt. Sint Joris is het symbool van riddelijkheid en rechtschapenheid; hij bindt de strijd aan tegen het kwaad dat gesymboliseerd wordt door de draak. Hij is de patroon van ridders, soldaten, schutten (beschermers) en wapensmeden. Geen wonder dat vele middeleeuwse Gilden Sint Joris kieze tot hun schutspatroon.

De doelstelling van het Gilde is de laatste jaren duidelijk veranderd. Deze moderne tijd heeft een klimaat geschapen waarin beoefening van oude folklore veel meer gewaardeerd wordt. Men beschouwt het nu als een waardevolle uiting van gemeenschapsleven en volkscultuur, die bewaard en gecultiveerd moet worden.

De Kapitein,
Anton Koster.