Kleefse successieoorlog

Aan de benedenrijn tussen Nijmegen en Keulen is het onrustig in de hier gelegen staatjes. Van 1609 tot 1612 worden deze bestuurd door een lutherse keurvorst en een calvinistische paltsgraaf. De situatie in dit strategisch belangrijke gebied wordt met argusogen gevolgd door de Republiek. In 1614 slaat de vlam in de pan. De keurvorst wordt calvinist, de paltsgraaf katholiek en de laatste verdrijft vervolgens in mei de keurvorst uit de hoofstad Düsseldorf. De keurvorst begint met behulp van de Republiek de vesting Gulik (Jülich) te versterken en daarop brengt de Spaanse veldheer Spinola op 21 augustus het calvinistische bestuur in Aken ten val en verovert op 3 oktober Wesel en Orsoy.

Vooral de val van Wesel, al sinds 1540 een bolwerk van lutheranisme en later calvinisme, wekt grote ontsteltenis in de Republiek. Ze gaan tegenmaatregelen nemen: Op 8 sepetember verovert Maurits Rees en Emmerik. Kort hierna, op 12 november 1614, komt het Verdrag van Xanten tot stand: De keurvorst krijgt met Staatse steun Kleef en Mark, de paltsgraaf met achter zich de Spanjaarden Jülich en Berg. De Republiek mag de Gelderse poort, de natuurlijke invalsweg via de Beneden-Rijn naar het hart van het land, beveiligen met vestingen. Er worden Staatse garnizoenen gevestigd in Rheinberg met Orsoy, Burik (Büderich), Wesel, Rees en Emmerik.

De streek blijft strijdtoneel tot de vrede van 1648. Dan zijn Kleef en andere plaatsen weinig meer dan spook- en ruïnesteden, waar haast niemand woont en waar het gras welig op de straten groeit.

Bronnen

J. Buisman - Duizend jaar weer wind en water in de lage landen dl 4 - 2000 - van Wijnen Franeker