Wolters, Jan

Jan Wolters is soldaat geweest in de legers van de Bataafse Republiek en het Koninkrijk Holland en in de Grande Armée van Napoleon Bonaparte. Hij werd geboren in Groot-Azewijn als zoon van Theodorus Wolters en Helena Stevens, maar er is van hem geen doopinschrijving gevonden. Volgens het stamboek van het 2e Garderegiment Lansiers is hij geboren op 16 februari 1777, maar die datum komt niet voor in het rooms-katholieke doopboek van Zeddam. Daar zijn tussen 1779 en 1791 zijn vijf jongere broers gedoopt, waaronder Henricus.

Wolters nam op 15 januari 1799 dienst bij het Regiment Dragonders van de Bataafse Republiek. Op 19 mei 1806, kort voor de vorming van het Koninkrijk Holland in juni van dat jaar, ging hij over naar het 2e Regiment Jagers. In deze eerste elf jaar van zijn militaire loopbaan heeft hij aan meerdere veldtochten deelgenomen. In het stamboek van het Franse regiment waar hij vanaf 1810 bij diende, staat een opsomming:

• 1801: Duitsland
• 1805: Geëmbarkeerd
• 1805: Ulm
• 1805: Oostenrijk
• 1806: Pruisen
• 1807: Pruisen
• 1809: Brabant

Zonder nadere informatie is het niet direct duidelijk welke veldtochten bedoeld worden. Ulm duidt waarschijnlijk op de Slag bij Ulm (16–19 oktober 1805), waarbij de Grande Armée van Napoleon een Oostenrijks leger omsingelde en tot overgave dwong. Op 2 december 1805 volgde de Slag bij Austerlitz. In beide gevallen hebben troepen van de Bataafse Republiek de Franse aanvoerlijnen beschermd, maar niet deelgenomen aan de eigenlijke strijd.

In 1806, in de tijd van het Koninkrijk Holland, brak een oorlog uit tussen Frankrijk en Pruisen. Hollandse troepen werden toen in Noord-Duitsland op de noordflank van het Franse leger ingezet. De veldtocht van 1809 in Brabant had waarschijnlijk te maken met de Britse invasie van Walcheren, die het uiteindelijke doel had Antwerpen te veroveren.

Een lansier van het
2e Garderegiment Lansiers

Na de annexatie van het Koninkrijk Holland door Frankrijk in 1810, werd hij op 14 mei 1811 overgeplaatst naar het 2e Garderegiment Lansiers. Lansiers waren ruiters bewapend met een lans. Hij werd als Jean Wouters onder nummer 1068 ingeschreven in het stamboek van het regiment.

Het stamboek vermeldt als zijn signalement: Lengte: 1 meter en 71 centimeter Gezicht: rond Voorhoofd: gewoon Ogen: bruin Neus: klein Mond: groot Kin: rond Haar: bruin Wenkbrauwen: bruin

Bij het 2e Garderegiment Lansiers dienden ook: Hubert Joseph Jean Lambert de Stuers Everhard Winters Bernard Wiskamp Hendrik Wolters

Het 2e Garderegiment Lansiers heeft in 1812 deelgenomen aan de Veldtocht naar Rusland. Daar is Winters op 18 november 1812 voor het laatst gezien. In het stamboek van zijn regiment is met vermelding van die datum opgetekend: Resté en arrière en Russie – achtergebleven in Rusland. Napoleons Grande Armée was toen al een maand op de terugtocht. De vermelding houdt vrijwel zeker in dat Winters in Rusland is omgekomen.

Het nieuws over Wolters' vermissing was ruim twee jaar later nog niet tot in Zeddam doorgedrongen. Zodoende staat hij als nummer 9 op de lijst van vermiste Zeddamse soldaten die burgemeester De Bellefroid van de gemeente Zeddam in december 1814 heeft laten opstellen in opdracht van de gouverneur van Gelderland.

Op de lijst staat: Zederd zijn vertrek na Duitsland niets meer van hem gehoord. Aangenomen moet worden dat Wolters in Rusland is omgekomen.

Bronnen

• Databank Nederlandse militairen in het leger van Napoleon, toegankelijk via Archieven.nl en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie
• Memoires des Hommes. Registres matricules des sous-officiers et hommes de troupe de la garde (1799-1815), inventarisnummer SDH/GR20YC161
• Archieven.nl