Old Ni-js 059

Old Ni-js 058 <==> Old Ni-js 060

Uitgave maart 2005

Inhoud

• Pagina 2 | Heemkundekring Bergh
• Pagina 3 | Van de redactie
• Pagina 4 | Gerrie Bisselink: Reglement voor Predikanten en Costers
• Pagina 7 | Edwin Zweers: Tussen trommelvuur en Tommies - Het dagboek van Theet Geurts
• Pagina 24 | John Thoben: Dominee Anthony Bloemendaal
• Pagina 27 | John Thoben: Zuster Fré Boonstra
• Pagina 30 | ?: Uit de bibliotheek - Ligt Montferland centraal in de Liemers?
• Pagina 30 | ?: Een woord van dank
• Pagina 31 | Sponsors

Toelichting

Van de redactie

Felicitaties voor onze voorzitter Jacqueline Wissink en echtgenoot Erik Volman. Op 26 januari 2005 werd dochter Kiki geboren.

Reglement voor Predikanten en Costers

De Staten van het Vorstendom Gelre en het Graafschap Zutphen laten aan allen weten dat haar bekend is, dat op het platte land in deze provincie, zich onregelmatigheden voordoen in de administratie bij het aantekenen van de lidmaten van de kerk, van de kinderen die gedoopt worden, en van de getrouwden. (…)
In twintig artikelen wordt voorgeschreven hoe er gehandeld moet worden (1771).

Voorbeelden van inschrijvingen in het trouwboek van ’s-Heerenberg:

• 1738 Hendrik Bomes – Gerharda Hakfoorts
• 1742 Hendrik Jansen (weduwnaar van) Fijken Botzen – Margarta Besseling (weduwe van Jan Semmeling)
• 1747 Hendrik Meinoldus Boeseken – Anna Weggelings
• 1753 Gerrit Stokman – Sibil te West

Tussen trommelvuur en Tommies

Het dagboek van Theet Geurts

Van 25 september 1944 tot 2 april 1945 heeft Theet Geurts een dagboek bijgehouden. In zijn dagboek heeft Theet met grote precisie bijgehouden wat er iedere dag aan oorlogsgeweld in Stokkum en omgeving geweest is, zowel privé als beroepsmatig. Fragmenten uit het opstel zijn in het opstel (Operatie Plunder) verwerkt.

Samenvattingen uit het dagboek:

• September 1944
  • 25 september 1944: Alle mannelijke personen van 17 tot 50 jaar moeten zich melden voor arbeidsinzet bij de Organisatie todt (O.T.)
    
• Oktober 1944
  • 5 oktober: Er zijn veel troepen aangekomen, allemaal jongens van de Arbeitsdienst, jongens van 16 tot 19 jaar. In de tent liggen 200 jongens van de RAD (Reichs Arbeits Dienst).
    
  • 7 oktober: Emmerik wordt gebombardeerd.
    
  • 9 oktober: ’s-Nachts is door ’s-Heerenberg veel oorlogstuig gekomen.
    
  • 11 oktober: Geurts maakt een schuilkelder
    
  • 20 oktober: ’s-Heerenberg zit vol vluchtelingen die van Limburg uit langs Emmerik de grens overkomen.
    
  • 28 oktober: De rest van de SS-troepen komt in Stokkum aan. In de tent (Gildezaal) is de keuken van de 7e compagnie ingericht .
    
• November 1944
  • 15 november: De soldaten zijn overal langs de huizen gegaan en hebben tafellakens gevorderd voor het kameraadschapsfeest in de Gildezaal.
    
  • 22 november: Er is veel paardenvolk in Stokkum aangekomen
    
• December 1944
  • 19 december: De Haagse arbeiders die in Elten aan de O.T. werken komen met groepen in Stokkum langs de deuren om brood te vragen.
    
  • 25 december (Eerste Kerstdag): Het bos wordt gebombardeerd door Jagdbomber
    
  • 26 december (Tweede Kerstdag): Het bos wordt opnieuw gebombardeerd. Ook Wolkenland wordt gebombardeerd.
    
• Februari 1945
  • 15 februari 1945: Er zijn veel granaten in Stokkum ingeslagen.
    
  • 16 februari: Trommelvuur is er tot laat in de avond.
    
• Maart 1945
  • 10 maart: Op de molen bij Duffels staan wel tien Duitse officieren met verrekijkers het front te bezichtigen in de richting Kleef.
    
  • 24 maart: De boerderij van Scheers wordt door Jabo’s in brand geschoten. Het gebouw van de Societeit brandt af, het huis van Helmink wordt totaal vernield. Er zijn meerdere doden (zie Oorlogsslachtoffers op Berghapedia).
    
  • 25 maart: Batje van Kempen wordt door een granaatscherf getroffen en is het eerste slachtoffer van Stokkum
    
  • 28 maart: Uit de richting Rees hoort men duidelijk de kanonnen blaffen en de machinegeweren ratelen. In de nanacht wordt Eltenberg onder trommelvuur genomen.
  • 29 maart: Jan Berendsen is bij huis door een granaatscherf in het been getroffen. De evacué Jan Klomp die bij Scheers in de kelder zit wordt door een granaatscherf de duim doormidden gespleten.
    
  • 30 maart: Onafgebroken donderen de kanonnen en gieren de granaten door de lucht. De Eltenberg wordt onophoudelijk door zes bommenwerpers gebombardeerd.
    
  • 31 maart: Er wordt in Emmerik, Huthum en Borghees hard gevochten. De huizen van de weduwe Garben, Harmsen in de Linthorststraat en G. Bod staan in brand. De zoon van J. Ophuizen wordt door granaatscherven getroffen en overlijdt.
    
• April 1945
  • 1 april (Eerste Paasdag) : Bij Toon Messing is een voltreffer tegen het huis gekomen evenals bij Toon te Boekhorst. Bij G.L. Jansen, W. Kuster, Kregel, bij Bertus Hakfoort, en bij Willie Kuster zijn de huizen zwaar beschadigd of geheel vernield. De vrouw van Jan Welling en dochter komen vanaf ’s-Heerenberg fietsen met grote oranjestrikken op. Die vertellen dat in ’s-Heerenberg al volop gefeest wordt. Tegen 12 uur komen de eerste gevechtswagentjes uit de richting Klaphek Stokkum binnenrijden. Sinds lange tijd wordt er voor het eerst weer wittebrood gegeten.
    
  • 2 april (Tweede Paasdag) : voor het eerst sinds drie weken is er weer een H. Mis in de kerk. Er wordt een levendige handel gedreven in zeep, textielwaren, radio’s, motorfietsen. Voor drie eieren krijgt men een dubbelstuk goede sunlightzeep.
    

Geestelijk Erfgoed

(Dominee Anthony Bloemendaal en Zuster Fre Boonstra)

Dominee Anthony Bloemendaal werd op 27 november 1949 bevestigd als predikant te ’s-Heerenberg. Hij ging ruim 24 jaar later, op 1 mei 1974, met emeritaat.

Mevr. Jenny Harmsen-Gerretsen leverde veel gegevens aan voor de kwartierstaat. Namen in de kwartierstaat, Bloemendaal, Bruil, Garritsen, Rougoor, Ratelband, Weenink, Jansen, Peerebolte, Willemsen, Hartong, Verhaaf, Wenink, Harmsen Ter Beest, Gemmink, Wentink, Maandag. Plaatsnamen: Angerlo, Brummen, Ellecom, Doetinchem, Drempt, ’s-Gravenhage, Hoog-Keppel, Hummelo, Oeken, Rheden, Soeren, Varsseveld.

Rie ter Heurne-Boonstra leverde gegevens aan over haar zus Fre die diacones was te Amsterdam. De ouders zijn Sjoerd Boonstra (Appelscha) en Sietske Duursma (Oosterwolde). Het gezin woonde in Gelsenkirchen en ’s-Heerenberg.

Uit de bibliotheek

• P.A.C. Schut: De Montferlandsche berg, het sierraad der tusschen IJssel en Rijn gelegen landen – De motte Montferland (gemeente Bergh) en een overzicht van motteversterkingen in Gelderland

Een woord van dank

Huub Geerling, Riet ter Heurne, J. Hoveling, Jan van Onna, Mevr Erna Valk, Jan Wentink.

Bronnen

• Old Ni-js 59