Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !

Zutphen

Uit Berghapedia
Ga naar: navigatie, zoeken
Het graafschap Zutphen op een kaart van Claes Janz. Visscher uit 1634. Het graafschap Bergh is niet apart aangegeven. Rechtsonder een plattegrond van de stad Zutphen.
Klik op de kaart voor een vergroting.

Het graafschap Zutphen

Zutphen is een stad in de Achterhoek. Deze streek valt samen met het vroegere graafschap Zutphen en staat daarom ook als bekend de Graafschap. De meningen over de precieze afbakening van "de Achterhoek" en "de Graafschap" lopen echter uiteen.

Sinds 1046 was Zutphen als noordelijk restant van het graafschap Hamaland een heerlijkheid in leen de bisschop van Utrecht. In dat jaar had keizer Hendrik III alle titels van Godfried II van Lotharingen ingetrokken, die toen - althans in naam - graaf van Hamaland was. Vanaf het einde van de elfde eeuw trokken de heren van Zutphen echter steeds meer macht naar zich toe. In 1101 werd heer Otto II, ook genoemd Otto de Rijke, verheven tot graaf.

Rond 1138 erfde graaf Hendrik I van Gelre het graafschap Zutphen van zijn moeder Ermgard van Zutphen. Het graafschap Gelre en het graafschap Zutphen werden zo verbonden in een politieke unie, maar binnen deze unie bleven de twee graafschappen zelfstandig. Toen Gelre in 1339 tot hertogdom werd verheven, bleef Zutphen een graafschap. De officiële naam werd toen hertogdom Gelre en graafschap Zutphen. In 1591 werd het graafschap Zutphen volledig opgenomen in het hertogdom Gelre en hield zo op te bestaan als staatkundige eenheid.

Bergh en Zutphen

Kort nadat Otto II in 1101 tot graaf werd verheven, kwam Constantinus de Monte naar Zutphen. Hij ontving na de dood van Otto II in 1113 land uit diens erfenis in het zuiden van het graafschap Zutphen. Constantinus de Monte werd zo de eerste heer van Bergh.

In 1486 werd Oswald I van den Bergh bij de aankoop van de bezittingen van Henrick van Homoet en Wisch, tevens eigenaar van diens goederen en rechten in het land van Zutphen. In 1651 heeft graaf Albert van den Bergh deze goederen en rechten verkocht aan Christoffel van Meulenschot in Zutphen.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog waren graaf Willem IV en zijn zoons actief betrokken bij de strijd in het graafschap Zutphen. Aanvankelijk stonden zij hierbij aan de kant van de opstandelingen van Willem van Oranje. In het voorjaar van 1572 had graaf Willem IV bij Wezel een leger van vijf- tot zesduizend man verzameld. Als onderdeel van een groter invasieleger van Willem van Oranje veroverde hij hiermee vanaf mei 1572 een reeks steden in het graafschap op de Spanjaarden. Daarna volgden nog steden in Overijssel. De campagne begon met de inname van Doesburg op 25 mei, daarna volgden Zutphen (10 juni), Bredevoort (20 juni), Doetinchem (22 juni), en Harderwijk en Elburg (4 juli). De Spanjaarden heroverden Zutphen echter op 17 november 1572 en richtten een bloedbad aan onder de bevolking. Hierna vluchtte graaf Willem IV met zijn leger terug naar Duits grondgebied.

In 1584 liep graaf Willem IV over naar de Spanjaarden. Zijn zoons volgden hem, met als gevolg dat zij in de strijd tegenover hun neef prins Maurits van Nassau kwamen te staan. Frederik van den Bergh verdedigde in 1586 een schans op de westoever van de IJssel bij Zutphen tegen Staatse troepen. In 1591 werd Herman van den Bergh in diezelfde schans door een list overmeesterd, waarna de stad zich moest overgeven aan de troepen van prins Maurits. Hendrik van den Bergh, de jongste zoon van graaf Willem IV, werd in 1606 bevelhebber van Grol, nadat deze stad op prins Maurits was veroverd. In 1609 lukte het prins Maurits niet de stad te heroveren.

Wetenswaardigheden

Bronnen