Monumenten

Inleiding

In de gemeente Montferland bevinden zich rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Alleen de provincies Drenthe en Noord-Holland kennen provinciale monumenten, zodat deze categorie monumenten in Montferland ontbreekt. Het merendeel van de Montferlandse monumenten bevindt zich op het grondgebied van de voormalige gemeente Bergh.

Voor alle monumenten geldt dat de eigenaar zich bij het onderhoud en een eventuele verbouwing aan bepaalde (beperkende) regels moet houden. Voor alle wijzigingen is een vergunning van burgemeester en wethouders nodig.

Rijksmonumenten

Een rijksmonument is een bouwwerk of ander object (of het restant daarvan) dat van algemeen belang is wegens zijn schoonheid, betekenis voor de wetenschap of de cultuurhistorische waarde. Op 1 januari 2012 is de eis dat een rijksmonument minstens vijftig jaar oud moet zijn, vervallen.

Rijksmonumenten worden op basis van de Monumentenwet 1988 aangewezen door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschapen en ingeschreven in het Rijksmonumentenregister.

Een aparte categorie is het archeologische rijksmonument. In Bergh heeft één rijksmonument deze status; de Motte Montferland.

Gemeentelijke monumenten

Een bouwwerk of ander object kan de status van gemeentelijk monument krijgen als het aan een aantal voorwaarden voldoet. Hiertoe moet de eigenaar het bouwwerk of object voordragen bij de monumentencommissie van de gemeente Montferland, of bij de gemeente zelf. Als het aan de vastgestelde toetsingscriteria voldoet, geeft de monumentencommissie aan burgemeester en wethouders het advies het bouwwerk of object op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen.

Toetsingscriteria zijn onder meer:

• Is de bouwstijl kenmerkend voor een bepaalde periode?
• Is de bouwstijl bijzonder of zeldzaam?
• Is de bouwstijl kenmerkend voor de regio?
• Heeft het gebouw een lokale historische waarde, bijvoorbeeld omdat er beroemde mensen hebben gewoond?

In 2006 stelde de gemeente Montferland op initiatief van de Heemkundekring Bergh en de Oudheidkundige Vereniging Didam de Monumentenprijs in.

Monumentenschildjes

Om de herkenbaarheid van monumenten te vergroten, kunnen eigenaren een monumentenschildje op hun monument (laten) aanbrengen.

1

2

3

1. Monumentenschildje van de gemeente Montferland

Net als veel andere gemeenten heeft ook de gemeente Montferland enkele jaren geleden een eigen schildje laten maken. Aan een rood-wit basisontwerp dat door meer gemeenten gebruikt wordt, is het wapen van Montferland toegevoegd. Het schildje is gratis verkrijgbaar bij de gemeente Monfterland.

2. Monumentenschildje voor alle monumenten

In 2014 heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een oranje-wit monumentenschildje geïntroduceerd, dat beschikbaar is voor zowel gemeentelijke, provinciale als rijksmonumenten. De monumentcategorie kan op het witte gedeelte vermeld worden, en indien gewenst ook nadere informatie (zoals de functie van het object en het bouwjaar). De ANWB zorgt in opdracht van de Rijksdienst voor de productie, distributie en verkoop van deze officiële monumentenschildjes. Het eerste exemplaar van dit Rijksmonumentenbord is op 11 september 2014 onthuld en hangt naast de ingang van de Ridderzaal in Den Haag.

3. Embleem Cultuurgoederenverdrag

Naast de ingang van veel oude gebouwen hangt een blauw-wit schildje. Dit geeft niet aan dat het een (rijks)monument is, maar dat het gebouw bescherming geniet op grond van het Verdrag inzake de bescherming van culturele goederen in geval van een gewapend conflict. Dit internationale verdrag, kortweg het Cultuurgoederenverdrag genoemd, werd op 14 mei 1954 in Den Haag gesloten en trad op 7 augustus 1957 in werking.

Het blauw-witte embleem heeft internationale rechtskracht. Gebouwen die met dit embleem gemerkt zijn, mogen in het geval van een gewapend conflict niet zonder militaire noodzaak aangevallen worden. De gebouwen zijn niet noodzakelijk monumenten, maar kunnen ook bescherming genieten, bijvoorbeeld omdat zij een kostbare museumcollectie herbergen.

Lijsten van monumenten

De volgende links leiden naar lijsten van Berghse monumenten. De lijsten zijn gemaakt op basis van de Gemeentelijke Monumentenlijst van 5 april 2017. Aan de pagina's van de individuele monumenten wordt momenteel gewerkt.

Monumenten Azewijn Monumenten Beek Monumenten Braamt Monumenten 's-Heerenberg Monumenten Kilder Monumenten Lengel

Monumenten Loerbeek Monumenten Stokkum Monumenten Vethuizen Monumenten Vinkwijk Monumenten Wijnbergen Monumenten Zeddam

Bronnen

• Op Wikipedia:
  • Rijksmonument
  • Lijst van rijksmonumenten in Montferland
  • Lijst van gemeentelijke monumenten in Montferland
• Gemeente Montferland
• Tijdschrift van de rijksdienst voor het cultureel erfgoed, nr. 3 (2014), blz. 23
• Blue Shield International