Veurgeschef

In oude volksverhalen komen regelmatig voorbeelden voor van mensen die dingen zien die er op dat moment nog niet waren, maar die er dagen, weken of zelfs jaren later wel zijn gekomen. Dit verschijnsel is het voorgezicht, in het dialect ook wel veurgeschef of veurgeschich.

Heel merkwaardig zijn wel de verhalen over mensen die hele begrafenisstoeten zagen en daarin zelfs mensen herkenden, terwijl pas veel later die stoet in werkelijkheid zou passeren. Zo zei eens een man, die op het land aardappelen aan het graven was, tegen z'n buurman, terwijl ze stonden te praten: "Nem de pet af, daor kump 'n begreffenis aan". Maar de buurman zag niks. Toen de stoet voorbij was, was de man weer uit zijn knielende houding opgestaan, had zich het zand van de broek geklopt en gezegd, welke familie er in de stoet had gelopen. Weinig later was er in die familie echt een sterfgeval en trok de stoet langs dezelfde plek...

Niet alleen de dood werd soms vooruit gezien, maar ook brand ofander onheil.

Men geloofde dat degenen, die met de "helm" (het geboortevlies) geboren waren, over het "tweede gezicht" beschikten. Zulke mensen konden ook het weer voorspellen, koeien melken door alleen maar de gebaren van melken te maken en zieken genezen.

Ook gebouwen en dergelijke zag men soms al jaren voordat ze er in werkelijkheid waren. In de Bijvanck in Beek zag men lichtjes door de bomen schijnen. Een inwoner van Beek vertelde al in het begin van de 20e eeuw deze lichtjes vaak te zien op de plaats, waar pas veel later de grensovergang van de autosnelweg A12 werd aangelegd met haar vele honderden straatlampen.

In de 19e eeuw zagen een paar boeren in de schemering, midden op een bouwland, in de lucht verlichte ramen. Later stond exact op deze plek het Wehlse broedersklooster.

Al ver vóór 1885 zag iemand tussen Didam en Wehl een verlicht voertuig voorbijrazen zonder paarden. Precies op deze plaats werd de spoorbaan Arnhem-Winterswijk in 1885 aangelegd.

Van de heer B. Hebing uit Wehl, oud-Stokkummer en een interessante volksverteller, hoorden we dat ook de bouw van de Stokkumse kerk door iemand was voorzien tijdens zo'n veurgeschef.

Waar nu de Stokkumse kerk staat was in het begin van de 20e eeuw een stuk bouwland met een paar oude schuren. In die schuren stonden oude karren en er werden wat aardappelen, hooi en stro in opgeslagen.

Iemand had nu stellig beweerd dat hij had gezien, dat op zondag vele tientallen mensen in hun zondagse kleren uit zo'n schuur waren gekomen, net alsof er een kerkdienst afgelopen was. De man had gezegd dat hier later een kerk zou komen, maar werd voor gek versleten. "Hoe kan dat nou ?", zei men: "Stokkum hoort toch bij de parochie 's-Heerenberg?"

Nog geen tien jaar later hoorde men dat boer Hebing uit Stokkum het stuk grond had geschonken aan kapelaan Van Sonsbeeck uit 's-Heerenberg om er een eigen nieuwe parochiekerk op te bouwen ...