Old Ni-js 067

Old Ni-js 066 <==> Old Ni-js 068

Uitgave november 2007

Jubileumnummer ter ere van het 25-jarig jubileum van de Heemkundekring Bergh

Inhoud

• Pagina 1 | ?, John Thoben: Van de redactie
• Pagina 2 | Heemkundekring Bergh
• Pagina 3 | Inhoud
• Pagina 4 | Henk Harmsen: Heemkundekring Bergh, verslag van de eerste oriënterende vergadering op 28 september 1982.
• Pagina 7 | Toon Abbing, Gerard de Haan, Netje Berndzen, Anje Peters: Herinneringen van onze voorzitters
• Pagina 13 | ?: In memoriam Jhr Mr Johan Anthony Beelaerts van Blokland
• Pagina 14 | Jan Lukkezen, John Thoben: Molens in Bergh
• Pagina 20 | Anje Peters: Molens en mulders
• Pagina 33 | Gerard de Haan: Vrienden van de Zeddamse Torenmolen
• Pagina 35 | John Thoben: Open monumentendag, 9 september 2006 (toespraak ter gelegenheid van de uitreiking van de monumentenprijs 2006)
• Pagina 40 | John Thoben: De molen van Boubaij
• Pagina 41 | Jan Lukkezen: Een zomerpostzegel uit 1951
• Pagina 42 | Henk Wilbrink: Duizend jaar geleden: de laatste vikingen in Nederland
• Pagina 45 | John Thoben: Montferland en de Noormannen?
• Pagina 49 | John Thoben: Heksen in Braamt
• Pagina 58 | John Thoben: "De Kalverstraat van 's-Heerenberg" in 1928
• Pagina 62 | John Thoben: Kolonel N.C. de Galliéries
• Pagina 71 | Jan Lukkezen: De Roomboterfabriek te Klein Azewijn
• Pagina 73 | John Thoben: De Kornhorst
• Pagina 77 | John Thoben: Mechteld ten Ham
• Pagina 79 | Jan Lukkezen: Stormramp 'Borculo' deed op 10 augustus 1925 ook Kilder aan
• Pagina 81 | Wim Bulsink: De kroon veur de ni-je toonzaal van Bulsink
• Pagina 85 | John Thoben: De Keulse Stee
• Pagina 88 | Willie Bronkhorst: Sint-Oswaldusgilde Stokkum 125 jaar
• Pagina 96 | Willie Bronkhorst: De Nederrijnse invloed
• Pagina 99 | Willie Bronkhorst: Stokkumse Gildefamilies
• Pagina 113 | Jan Lukkezen: Moord en zelfmoord in Vethuizen
• Pagina 115 | Jan Lukkezen: Mien laegereschool in schooljaeren
• Pagina 117 | ?: Vinkwieks Volkslied
• Pagina 118 | Jan Lukkezen: Het liefdegesticht te Vinkwijk
• Pagina 119 | Jan Lukkezen: Wijnbergen
• Pagina 121 | Jan Lukkezen: Klachten over onaangenaamheden in de Wijnbergse kerk
• Pagina 122 | TT: Een haven in Wijnbergen (TT = Tonnie Thuijs)
• Pagina 123 | TT: Hagelkruis Wijnbergen (TT = Tonnie Thuijs)
• Pagina 125 | Jan Lukkezen, John Thoben: De brand van Zeddam in 1828
• Pagina 130 | John Thoben: Afscheid
• Pagina 131 | Sponsors

Tekst website

Inhoudsbeschrijving van dit 25 jarig jubileumnummer:

In het voorwoord bedankt de redactie iedereen die een bijdrage heeft geleverd. In het bijzonder Ellen van den Bosch "die de redactie met haar grafische begaafdheid terzijde heeft gestaan om er een echt feestelijk nummer van te maken". Het was de opzet om om alle kernen van de Heemkundekring aan bod te laten komen en dat is gelukt. Omdat 2007 het "Jaar van de molen is" worden er meteen al enkele kernen in de schijnwerpers gezet door artikelen over molens en mulders. Anje Peters bezocht vijf verschillende typen molens in Bergh. Ze interviewde de molenaars Baggerman, Van den Berg, Duffels, Koenders en Reijers. De molens hebben geen geheimen meer voor Anje en ze mag zich molenspecialiste van Bergh noemen. Vraag haar naar het verschil tussen een Stelling- en Paltrokmolen en ze legt het haarfijn uit. De kleurenfoto's bij het artikel maakte ze zelf.

John Thoben kijkt nog even terug op de Open Monumentendag van 2006 toen de Monumentenprijs van de gemeente Montferland naar de pastorie van de Sint-Mattheusparochie in Azewijn ging. Het artikel wordt voorafgegaan door een luchtfoto van Azewijn.

Ook van Beek staat een luchtfoto in het boekje, gevolgd door een verhaal over een molenaar die door een brand uit de brand wilde geraken.

Henk Wilbrink pleit voor een vaste locatie voor een overzichtstentoonstelling dan wel een themapark over de Vikingperiode: Duizend jaar geleden waren de laatste Vikingen in Nederland.

Het is minder dan duizend jaar geleden dat men nog in heksen geloofde. John Thoben schreef over het beeld van Mechteld ten Ham dat in de Laak te Azewijn werd onthuld en over "Heksen in Braamt" (360 jaar geleden). Braamt vanuit de lucht laat veel herkenbare plekjes zien.

Hoe lang is het geleden dat er geadverteerd werd met "Kellenstraat Koopcentrum, de Kalverstraat van 's-Heerenberg"? En wat is er van over? Ton Bredie tekende een straatwand zoals deze er in 1928 uitzag en John Thoben bracht een virtueel bezoekje aan vroegere bewoners. Hij ontmoette Moetje Wolf, de families Straus, slager "Heintje Vet", Tina Dabaroedin van het Indonesisch restaurant "Slamat Datan", de "Godstimmerman", koperslager Kupers, kolenhandelaar Geven en vele anderen. Een wandeling door de Kellenstraat in de huidige tijd - met deze tekening in de hand - vindt Thoben een bedroevende ervaring. De enigszins bedrukte stemming slaat weer om bij het zien van de schitterende luchtfoto die gemaakt werd van 's-Heerenberg om vervolgens de lezer weer met beide voeten op de aarde te laten terugkeren bij het verhaal over een vader en een zoon die zij aan zij streden in de Tiendaagse veldtocht tegen de Belgen. Met één kanonsschot verloor de één zijn linkerbeen en de ander zijn rechterbeen! Vader en zoon moesten de militaire dienst vaarwel zeggen en de familie verhuisde naar 's-Heerenberg.

Van Klein Azewijn is er geen luchtfoto maar dat wordt gecompenseerd door een kaart die getekend werd door wijlen Ben Herfkens waar Klein Azewijn en Vethuizen opstaan. In kleur staan de zandopduikingen in de rivierklei en de behuizingen in het midden van de zeventiende eeuw aangegeven. De Boterfabriek van Klein Azewijn die maar één seizoen heeft gedraaid, wordt door Jan Lukkezen behandeld.

Daarna is het weer de beurt aan John Thoben: hij zet de eigenaars van de Kornhorst in Lengel op een rijtje.

Jan Lukkezen brengt op 10 augustus 1925 een bezoek aan Kilder en overziet de schade die de stormramp "Borculo" aanricht. Op de voorafgaande luchtfoto is van die schade niets meer te zien! Wim Bulsink haalt herinneringen op aan smid Dorus Pastoors. "Dorus stond bekend als een siersmid. Alles wat maar even afweek van het dagelijkse smidswerk, had zijn bijzondere interesse." Luchtfoto's van Loerbeek en "De Keulse Stee" omlijsten de bewoningsgeschiedenis van deze boerderij.

Willie Bronkhorst komt na de luchtfoto van Stokkum met een drieluik. Hij brengt in herinnering dat ook het Sint-Oswaldusgilde in Stokkum dit jaar een jubileum heeft: het gilde bestaat 125 jaar als schutterij. Bronkhorst bespreekt eveneens de Nederrijnse invloed in ons gebied en besluit met de presentatie van Stokkumse Gildefamilies en voorouders: Berendsen, Düffels, Winterink, Freriks, Gerritsen, Geurts, Hakfoort, Krauts, Krebber, Kuster, Seegers.

Jan Lukkezen vond in het archief een opsporingsbericht inzake een moord in Vethuizen. Hij zocht uit hoe het afliep met de moordenaar. Ook zijn herinneringen aan de lagere school heeft hij aan het papier toevertrouwd (in dialect). Deze herinneringen worden ingeleid met een luchtfoto van Vinkwijk. Het Liefdegesticht te Vinkwijk komt eveneens uit de koker van Lukkezen die vervolgens een bezoekje aan Wijnbergen brengt waar hij in de omgeving van de Kemnade een wild zwijn signaleert dat door de jager B. Borkus Sr. in 1947 wordt neergelegd. In 1957 wordt Bergh wederom opgeschrikt door een wild zwijn. Voor het eerst in de geschiedenis wordt er dan in het Bergherbos een wild zwijn geschoten. Maar Lukkezen constateert dat in het Zeddammerbos een wild zwijn niet werd geschoten. Dat overkwam de Zeddamse verkenners in 1946. Na al deze belevenissen zou Lukkezen wel in de kerk van Wijnbergen tot rust willen komen, maar daar blijkt dat er trammelant is. Vroegere koorzangers uit de stad Doetinchem gaan op eigen gelegenheid in de kerk staan zingen tegen het zingende kerkkoor in. De Hoofdschout vindt in 1824 dat de ordeverstoorders zonder enige vermaning uit de kerk verwijderd kunnen worden.

Voor "De brand van Zeddam in 1828" tekenden Jan Lukkezen en John Thoben samen. Twee luchtfoto's van Zeddam laten grote verschillen zien.

Bronnen

• Old Ni-js 67