Molen Berntsen

De möl versierd ter gelegenheid van het huwelijk van Pius (Jan) Berntsen
op 24 augustus 1926

De eerste molen van Berntsen in Azewijn, de "Koffiepot", werd in 1856 gebouwd voor Albertus Berntsen (1814–1886). De molen kwam te staan waar Franciscus Bernardus Bombaij in 1841 een windkorenmolen had laten bouwen door molenmaker Loman uit Arnhem. Die deed maar kort dienst, daar hij in de nacht van 8 op 9 april 1842 in vlammen opging. De molen was verzekerd bij de Tielsche Brandwaarborgmaatschappij. De molenaar wilde de molen ook verzekeren bij de Bossche Brandwaarborg Maatschappij (agent was R. de Neree, secretaris van de gemeente Zevenaar).

De molen werd in 1887 overgenomen door zoon Wilhelmus (Willem) Berntsen (1851–1921). Om meer graan te kunnen verwerken werd in 1905 een voormalige houtzaagmolen (De Liefde), een rietgedekte achtkantige stellingmolen, uit Hoorn naar Azewijn gehaald. Dat was een heel transport. Per trein gingen de onderdelen naar Terborg. Met kar en paard ging het dan verder naar Azewijn. Ter plaatse werd het omgebouwd tot korenmolen door molenbouwer Kreeftenberg uit Varsseveld. Of daarbij van de oude ‘Koffiepot’ nog delen zijn hergebruikt is niet bekend. De stenen fundering werd door de firma Dijker-de Lange gemetseld. Willem Berntsen woonde indertijd tegenover de kerk, waar tot 2015 de bakkerij van Berntsen zat. Willem Koers (1880–1922) werkte van juli 1902 tot januari 1906 als molenaar op de molen van Berntsen. Daarna vertrok hij naar Vorden, waar hij op de coöperatie op het Medler als molenaar werkte. Hier trouwde hij met de dochter van de smid en kastelijn Eijkelkamp.

Eind negentiende eeuw of begin twintigste eeuw werd er een stoomgemaal bij de molen geplaatst, als hulpkracht bij windstilte. In 1925 kwam er elektriciteit als hulpkracht. Ook heeft het molenbedrijf een lange tijd gebruik gemaakt van de stoommachine van de naastgelegen boterfabriek. Deze werd dan in de voormiddag door de boterfabriek gebruikt en na de middag door de molenaar.

In 1921 volgde Pius (Jan) Berntsen (1892–1959) zijn vader op. Zijn broer Albert begon in Loerbeek op de Molen Ten Bensel en zijn zoon zette vervolgens het vak voort in het Meerenbroek bij Wehl. Zo werd de familie Berntsen al snel echte möldersfamilie genoemd.

In 1956 verloor de molen zijn wieken door een storm. In 1963 werd besloten de molen te slopen, op de nog resterende onderbouw na. De molen stond bij het huidige huisnummer 7 aan de Molenweg - het veevoederbedrijf (GIJS) dat hier in 1960 gebouwd is.

Cor Berntsen (*1931) volgde in 1959 zijn vader op. Ter gelegenheid Cors 84e verjaardag op 4 januari 2015 is de geschiedenis van de Azemse molen door de jaren heen vastgelegd in een leuk boekje. Hieronder ziet u daarvan een kopie. Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.

De Azemse molen door de jaren heen

De geschiedenis van de molen van Berntsen, gemaakt ter gelegenheid van de 84e verjaardag van Cor Berntsen op 4 januari 2015.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Beeldmateriaal

Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.

• 

  Foto: Zeno Deurvorst

• 

  Glasschildering

• 

  De molen omstreeks 1936 met links de toenmalige boterfabriek en rechts de directeurswoning van de fabriek

• 

  De molen voor 1952

• 
• 
• 

  Molenaar Willem Koers

• 

  1964 - Ombouw van molen naar silo door Andries de Lange met op het dak Jan Lammers, Henk Heuveling en Wim Hoedemaker.

• 

Bronnen

• Azem van 't Hof tot heden, blz. 154–156
• Old Ni-js nr. 67, blz. 17
• Foto zonder ombouw: Tonnie Overgoor
• Het boekje is van Dianne Berntsen
• Molendatabase