Garben, Johannes Hendrikus Josephus

Joep Garben werd geboren te Azewijn op 20 augustus 1904 als zoon van Johannes Garben en Johanna Berendina Dieker. Hij overleed op 31 oktober 1979 in het Sint Jozefziekenhuis in Doetinchem.

In mei 1940, tijdens de Duitse inval, was Joep in militaire dienst. Nadere gegevens hierover zijn nog niet voorhanden.

Het graf van Joep en Ag Garben op het kerkhof in Azewijn. De kleine plaquette is een eerbetoon van de Royal Air Forces Escaping Society.
Foto Marc Dubois

Later in de oorlog heeft hij veel mensen het leven gered door hen op de boerderij waar hij met zijn ouders en zijn zus Ag woonde, te laten onderduiken. Onder hen waren meerdere Joden. Joep deed dit als lid van de Escape-groep Azewijn. Om al die onderduikers te voeden is mogelijk gefraudeerd met distributiebonnen.

Op 26 mei 1946 werd door de voormalige verzetslieden van Azewijn, in tegenwoordigheid van geestelijke en wereldlijke autoriteiten en de rest van de parochie hulde gebracht aan de familie Garben voor de grote steun die zijn gedurende de oorlog zijn geweest voor vele onderduikers van velerlei pluimage.

Voor hun onderduikershulp zijn Joep en zijn zus in 1978 onderscheiden met de Yad Vashem-medaille, maar Joep overleed kort voor het tot de uitreiking kon komen. De medaille was aangevraagd door Harry Straus en zijn zus Sara Betty Cohen-Straus, die mede door hen gered waren.

Een ander eerbetoon is de Garbenstraat in Azewijn.

Joep werd begraven op het r.-k. kerkhof in Azewijn. Vier jaar later werd zijn zus Ag in hetzelfde graf begraven. Op de grafsteen zit een kleine plaquette van de Royal Air Forces Escaping Society (RAFES). Dit was een vereniging van vliegeniers van de luchtstrijdkrachten van het Britse Gemenebest die na te zijn neergeschoten met hulp van de illegaliteit konden terugkeren naar Groot-Brittannië. RAFES heeft bestaan van 1945 tot 1995 en werkte samen met verenigingen van pilotenhelpers in de landen die door Duitsland bezet waren geweest. In Nederland was dit onder andere de Nederlandse Vereniging van Pilotenhelpers uit de Tweede Wereldoorlog 'The Escape', die van 1970 tot 2004 heeft bestaan. Gestorven leden van The Escape konden van de RAFES een plaquette op hun grafsteen krijgen. Op het embleem van de RAFES staat de Latijnse spreuk solvitur ambulando: al lopende wordt de oplossing gevonden.

Ook Herman Ankoné en Leo Kempers hebben een RAFES-plaquette op hun graf.

Bronnen

• Bevolkingsregister Bergh
• Azem van 't Hof tot heden, blz. 492
• Het dagboek van Harry Straus in Azem van 't Hof tot heden (blz. 392-423)