Old Ni-js 023

• Uitgave: Oktober 1992, jaargang 10

Inhoudsopgave

• Pagina 25 | Haan, Gerard de: Mededelingen van het bestuur (blz 25-26)
• Pagina 26 | Haan, Gerard de: Het lustrum en de lustrumaktiviteiten (blz 26)
• Pagina 27 | Een woord van dank (blz 27)
• Pagina 28 | Esselink-Mijnen, Ruth: Bijgeloof, magie, tovenaars en heksen (blz 28-30)
• Pagina 31 | Hoogakker, Jan: Noodgeld als spiegel van de geschiedenis (blz 31-33)
• Pagina 34 | Keurntjes, Fons:Even bellen (blz 34)
• Pagina 34 | Agelink-van Alen, J.W.: Riefkuukskes (blz 34-37)
• Pagina 38 | Heek, Goderd van: De bevrijding van 's-Heerenberg (blz 38-48)

Inhoud

Mededelingen van het bestuur

door voorzitter Gerard de Haan

• Uitnodigingen voor aktiviteiten worden niet meer afzonderlijk voor elke bijeenkomst verzonden.
• Stichting Heemkunde Bergh wordt opgericht met als doel het uitbouwen en beheren van de bibliotheek, een foto- en diatheek.
• De bibliotheek kan rekenen op een sponsoring van ƒ1000,-- voor het jaar 1992.
• Knipselarchief: oproep voor het uitknippen en opplakken van krantenartikelen.

Het lustrum en de lustrumaktiviteiten

(door Gerard de Haan)
Met financiële steun van dertien Berghse hotels werd de tentoonstelling "Bergh bij nader inzien" van de grond getild, die op 31 juli door burgemeester Eland werd geopend en die alom lof oogstte. In totaal trok de tentoonstelling 1049 bezoekers.

Een woord van dank

De Heemkundekring Bergh bedankt de personen, bedrijven en instellingen die geholpen hebben de tentoonstelling "Bergh bij nader inzien" tot een succes te maken. Achter de namen staat in Old Ni-js hoe men geholpen heeft.
Stichting Huis Bergh, Liemers Museum, Bibliotheek Didam, Gouden Handen, J.H.A. van Heek, Archeologische Werkgemeenschap Nederland, G. van Hunen, H. Wichman, Sint Martinusparochie Beek, Hervormde gemeente 's-Heerenberg, Archief Nijhof 's-Heerenberg, Antoniusgilde 's-Heerenberg, Sint-Jorisgilde Braamt, Sint-Jansgilde Beek, Schutterij Sint Jan Kilder, Schutterij Sint Antonius Lengel, Schutterij Wilhelmina Azewijn, Schutterij St Johannes Zeddam, Sint Oswaldusgilde Stokkum, Sint Walburgisgilde Netterden, Schutterij Sint Martinus Braamt, Langenberg/Fassin 's-Heerenberg, Firma Bosman 's-Heerenberg, Pas Reform Zeddam, GTW 's-Heerenberg, Hotel Centraal Zeddam, Hotel Heitkamp 's-Heerenberg, Hotel Willy Zeddam, Hotel Engelbarts Zeddam, Hotel Zonnehoek Beek, Hotel Ruimzicht Zeddam, Hotel Wapen van Zeddam, Hotel Uitzicht Beek, Hotel 't Heuveltje Beek, Hotel Zonneheuvel Beek, Hotel Burgers 's-Heerenberg, Hotel Carpe Diem Vinkwijk, Hotel Moors Zeddam, Hotel Centraal Zeddam, Hotel De Uitkijk Zeddam, JosPé Prints Velp, Slijterij Heini Bosch 's-Heerenberg, Semper Florens 's-Heerenberg, Electro Derksen 's-Heerenberg, Centraal Beheer Apeldoorn, J. Venema, J. Jansen, mevr A Wienk, Y. Nijhof, W. Kupers, mevr kupers, mevr. J. Kniest, G. Knipscheer, mevr Ketelaar, mevr Verheul, mevr Mezger, mevr Aalbers, mevr Brouwer, mevr Wolters, mevr Lens, mevr Hoogakker, H. Esseling, W. Esseling, R. Esseling, R. Tousain, Video Bergh, De Gelderlander, De Graafschapbode, Montferland Nieuws, De Gelderse Post, IJsselstreek Vizier, Optimaal Fm.

Bijgeloof, magie tovenaars en heksen

(door Ruth Esselink-Mijnen)

• In de tijd van Copernicus, Luther en andere grote geleerden was het geloof aan toverij algemeen. Het werd zelfs gezien als een toegepaste wetenschap die op menige universiteit werd gedoceerd.
• Dr. Johannes Wierus, arts aan het hof van Kleef, heeft een ooggetuigeverslag over Faust nagelaten.
• Toen in het begin van de zestiende eeuw de heksenvervolgingen in omvang toenamen, werd door de keurvorst van Brandenburg en door keizer Maximiliaan een rapport over heksen gevraagd aan een tovenaar, de abt Trithemius.
• In het archief van Huis Bergh ligt het relaas van Henrick van Groenen over het proces tegen Mechteld ten Ham, weduwe van de stadsbode Henrick Horning. Nog drie mensen uit Bergh werden beschuldigd van hekserij: Aelbert Schepens en zijn vrouw Gertgen Jansen verdronken in 1647 tijdens de waterproef in het Waalse Water bij Etten en in 1678 vroeg Aeltien Wolters zelf om een waterproef te ondergaan.
• Literatuurlijst:
  • Baschwitz, R: Heksen en Heksenprocessen (Amsterdam 1981)
  • Kaper, R: Over helse heksen en onnozele halzen (Culemborg 1984)
  • Saatkamp, M: Von den Bösen Weibern ... (Kreis Borken 1992)
  • Caron, M.L. (red): Helse en Hemelse vrouwen (Utrecht 1987)
  • Bange, P: Tussen heks en heilige (Nijmegen 1985)
  • Archief Huis Bergh inv nr 7269

Noodgeld als spiegel van de geschiedenis (1)

(door Jan Hoogakker)
Een overzicht van noodgelduitgaven als gevolg van:

1. Militaire omstandigheden
2. politieke veranderingen
3. economische omstandigheden
4. propagandadoeleinden

Een onderverdeling: interneringskampen, concentratiekampen, krijgsgevangenenkampen, vluchtelingenkampen, werkkampen, oorlogstijd, invasie, guerilla (partizanen), bezetting, bevrijding, belegering, vredestijd - soldijbetalingen, tijdelijk beheer bezette gebieden, gevangenissen, gebiedswijzigingen, revolutie, inflatie, gebrek aan basisgrondstoffen, tekort aan pasmunt, verkiezingen.

• Het oudst bekende noodgeld in ons land dat werd uitgegeven tengevolge van militaire aktiviteiten, verscheen bij het beleg van Leiden (1573-1574).
• In onze omgeving verscheen in 1940 noodgeld in Arnhem, Borculo, Dinxperlo, Doetinchem en Huissen.

Even bellen

(door Fons Keurntjes)

Telefoonnummers in 1915:

• Beek: pastoor Van Angeren, Hotel de Roos, Kemperman (landbouwer), Koudwaterinrichting Peeske, houtvester Meisters (De Steeg, Bijvank en Jacht- & Sierfazanterie), Reijers (Hotel koningin der Nederlanden), Reijers (in granen);
• Zeddam: Coop. Stoom-Zuivelfabriek "Berg", Hoogland (veearts), Nuijens (arts), Van Raaij (hotel-Pension en in koloniale waren), Bergia (technisch Bureau), Thuis & Van Ditshuizen (Zeddamse Cement-Industrie);
• 's-Heerenberg: Bonifatiushuis, Bosman (Hotel), Gemeentebestuur Bergh.

Riefkuukskes

(door J.W. Agelink-van Alen)

• Zie Riefpannekoek

De Bevrijding van 's-Heerenberg

Uit het dagboek van Godert van Heek

• Zie Bevrijding