Windmolens bij 's-Heerenberg

Het Rondje Bergh komt vlak over de grens langs enkele windmolens bij 's-Heerenberg. Op de site van de toenmalige gemeente Bergh stond daarover in 2003 onderstaande te lezen.

Plannen windmolens Emmerich verontrust bewoners Bergh Gemeente Bergh, 28 april 2003

Stadt Emmerich is op Duits grondgebied ten zuiden van de Nederlandse grens op twee fronten bezig met plaatsing van windmolens. Omdat dit de nodige onrust en vragen onder de Berghse inwoners oproept, informeert de gemeente Bergh haar inwoners over de stand van zaken.

1. Solitaire windmolen. In 2002 is een bouwvergunning aangevraagd voor het plaatsen van een solitaire windmolen pal ten zuiden van 's-Heerenberg op ca. 300 meter van de (deels nog te realiseren) woonwijk Gouden Handen. Emmerich heeft van dit bouwvoornemen gegevens gestuurd aan de gemeente Bergh. Het college besloot op 30 juli 2002 dat - gelet op het ontbreken van relevante gegevens over mogelijke hinder zoals schaduwwerking en akoestiek – de gevolgen voor inwoners van Bergh niet te bepalen waren. In een reactie richting Emmerich werd dan ook gevraagd om nadere gegevens, waarbij de verwachting werd uitgesproken dat de windmolen niet zou worden geplaatst voordat een nadere beoordeling van gegevens had plaatsgevonden.

Hierop stuurde Emmerich in september 2002 nadere gegevens inclusief een begeleidende brief waarin o.a. werd opgemerkt dat een Europese regeling of overeenkomst voor de oprichting van (solitaire) windmolens in het grensgebied niet bestaat. De door Emmerich aan Bergh gezonden stukken dienen dan ook ter informering van de gemeente Bergh en komt voort uit overwegingen die het gevolg zijn van de betrekkingen tussen buurgemeenten Emmerich en Bergh. Een toestemming van Bergh voor het plaatsen van de windmolen is niet vereist.

Naar aanleiding van het collegebesluit van 30 juli 2002 is een uitgebreide publicatie over de kwestie geplaatst in het Montferland Nieuws van 6 augustus 2002. Relevante informatie heeft van 8 augustus tot 5 september 2002 ter inzage gelegen. Mede naar aanleiding hiervan hebben Berghse bewoners gereageerd zowel richting Stadt Emmerich als richting gemeente Bergh. Alle reacties gericht aan Bergh zijn doorgestuurd aan Stadt Emmerich, van welke doorzending de bezwaarmakers per brief d.d. 16-09-02 in kennis zijn gesteld. Emmerich is inmiddels gevraagd om de brieven van september 2002 van Berghse bezwaarmakers die geen antwoord hebben ontvangen alsnog te beantwoorden.

Verlening van de bouwvergunning kon volgens Emmerich niet worden tegengegaan. De aanvraag voldoet aan Duitse regelgeving en hinderafstanden, waarbij ook de (potentiële) woningen in het plan Gouden Handen zijn betrokken. Naar Nederlandse maatstaven kan een dergelijke windmolen met een meldingsbeschikking worden vergund indien de afstand tot woningen minimaal 4 keer de hoogte van de mast is (400 m. wordt niet gehaald). In dit geval waar de afstand tot woningen 300 m. is kan de mast naar Nederlandse maatstaven ook vergund worden, echter in dat geval is wel een milieuvergunning in plaats van een melding noodzakelijk.

De molen is inmiddels geplaatst. De daadwerkelijke hinder van de molen zal per persoon verschillend worden beleefd. In grote lijnen kan het volgende over de diverse hindercategorieën worden gesteld.

Visueel: De mast veroorzaakt ongetwijfeld visuele hinder. Geluid: Geluidshinder is mede afhankelijk van omgevingsgeluiden (referentieniveau). De verwachting hiervan is dat het geluid van de molen (grotendeels) zal worden overstemd door het geluid van de snelweg A3. Overigens is het enige geluid dat de molen produceert dat van een zoemen van de uiteinden van de wieken. Daarbij is het geluid van huidige molens met drie wieken veel rustiger en regelmatiger dan ‘oude’ molens met twee wieken. Het motorhuis op 100 meter is zo goed geïsoleerd dat daarvan in het algemeen geen geluid te horen is. Slagschaduw: Mogelijke hinder als gevolg van slagschaduw treedt een beperkt deel van het jaar gedurende een korte periode op. IJs: Het risico dat gedurende de winter ijsafzettingen vanaf de wieken in het rond vliegen is verwaarloosbaar. Een moderne molen heeft een detectiesysteem dat bij een weertype waarbij ijsvorming kan ontstaan, ervoor zorgdraagt dat in dat geval de molen stilstaat. Bij proefdraaiingen is gebleken dat indien een molen in werking wordt gezet terwijl er ijsvorming heeft plaatsgevonden, de ijsafzettingen niet ver van de molen vallen en zeker niet honderden meters worden weggeslingerd. Wiekbreuk: Het risico dat één van de wieken afbreekt en rondvliegt is verwaarloosbaar. Huidige molens zijn uitgerust met polyester wieken. In zeer uitzonderlijke gevallen dat er al iets kapot zou gaan, breken de wieken niet totaal af, maar scheuren in, waarna de wiek ‘lam’ aan de rotor blijft hangen. Geheel afbreken zoals in het verleden bij stalen wieken in theorie mogelijk was, is bij polyester wieken nooit voorgekomen. 2. Concentratiegebied windmolens. Stadt Emmerich heeft geconstateerd dat zij op basis van haar bestemmingsplan Buitengebied aanvragen voor het plaatsen van windmolens onvoldoende kan sturen. Zolang niet aangetoond kan worden dat een windmolen belangrijke natuur- en landschapswaarden schendt, kan Emmerich plaatsing ervan niet tegen houden. Om betere sturingsinstrumenten te realiseren is Stadt Emmerich bezig om via planherziening een concentratiegebied aan te wijzen voor plaatsing van windmolens. Dit houdt in dat aanvragen voor windmolens in de toekomst alleen nog binnen deze zone kunnen worden gehonoreerd.

De concentratiezone was aanvankelijk voorzien ten zuidoosten van 's-Heerenberg, tussen het Grenskanaal en snelweg A-3 op ca. 750 meter van de kom van 's-Heerenberg. Het college besloot op 30 juli 2002 niet te reageren op de voorgenomen planherziening omdat de afstand tot de kern 's-Heerenberg enerzijds groot genoeg werd geacht en anderzijds omdat aan Nederlandse zijde van de bewuste locatie binnen het bestemmingsplan Buitengebied een zoekgebied voor windmolens is opgenomen. Onlangs is van Emmerich vernomen dat deze planologische procedure is gestaakt.

Emmerich heeft inmiddels een ander - veel kleinschaliger - concentratiegebied op het oog pal ten zuiden van de snelweg A3 op ca. 950 meter ten zuiden van de kom van 's-Heerenberg. De herzieningsprocedure hiervoor is inmiddels opgestart. Hierbij houdt men nog wel een slag om de arm in die zin dat, indien realisering van de noordelijke concentratiezone in afgeslankte vorm op termijn (gedurende de herzieningsprocedure) toch nog in beeld komt, dan wordt wellicht alsnog afgezien van realisering van een concentratiezone ten zuiden van de snelweg A-3 en de ‘oude’ locatie toch weer in procedure gebracht.