Transformatorhuisje

Transformatorhuisjes (trafohuisjes) zijn kenmerkende - vaak gemetselde - gebouwtjes of huisjes die in het verleden zijn geplaatst door de PGEM, de Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij. Deze is later overgegaan in Nuon - na de fusie met PEB in Friesland, EWR in het Rijnland, ReGeV in de Gooi- en Vecht Streek en ENW in Noord Holland - en nu bekend als Alliander, met als netbeheerder Liander. Trafohuisjes zijn bedoeld om hogere spanning (10.000 Volt) voor het transporteren om te zetten in lagere spanning van ongeveer 400 Volt die wij in onze huizen en bedrijven kunnen gebruiken. Deze overzetting vindt plaats m.b.v. een transformator (trafo), vandaar de naam 'Transformatorhuisje'.

Kenmerkende oudere trafohuisjes (elektra stations) staan oa in Azewijn, Braamt, Vethuizen, Vinkwijk en Wijnbergen. Deze zijn door de gemeente Bergh op de lijst met monumenten gezet. Deze werden in het verleden - lang voor de grootschalige elektrificatie - als kleine kunstwerken op bepalende plekken in de kernen neergezet.

Azewijn

Azewijn, Molenweg nummer 4: omstreeks 1925 gebouwde transformatorhuisje in de Nieuwe Haagse School Stijl.

Braamt

Braamt, Zeddamseweg nummer 3: Transformatorhuisje gebouwd omstreeks 1930 dat elementen vertoont uit de Nieuwe Haagse School. Het tegeltableau boven de deur met de tekst 'Provinciale Electriciteitswerken' is vervaardigd door de aardewerkfabriek 'Goedewagen' in Gouda.

Lengel

Lengel, Antoniusstraat nummer 33: Transformatorhuisje dat omstreeks 1930 is gebouwd. Het huisje vertoont elementen uit de Nieuwe Haagse Schooltijd. Voor details is spaarzaam gebruik gemaakt van geteerde baksteen. ( gemeentelijk monument)

Stokkum

Stokkum, Gildestraat nummer 8: Transformatorhuisje dat omstreeks de jaren '50 gebouwd is.

Vethuizen

In Vethuizen staat op de driesprong van de Laarstraat hoek Gerwardstraat een wit transformatorhuisje (foto in album). Het is gebouwd in 1924, op een perceel grond dat in 1924 door het R.K. Weeshuis te Emmerik aan de Provinciale Geldersche Electriciteits Maatschappij in erfpacht is gegeven. Het behoort tot het kleinste type transformatorhuisjes, bedoeld voor één transformator.

Nuon wil in 2009 van het erfpachtrecht af en de grond terug doen naar de gemeente. Burgemeester en wethouders stemmen daarmee in. Het gebouw zal dan onderdeel worden van het gemeentelijk gebouwenbeheer en worden opgenomen in het onderhoudsprogramma. Een nieuwe bestemming voor het gebouw is er nog niet.

Wijnbergen

Aan de Doetinchemseweg in Wijnbergen staat een transformatorhuisje met het huisnummer 35.
Dit transformatorhuisje, gebouwd omstreeks 1925, vertoont elementen uit de Nieuwe Haagse Schoolstijl. Voor details is gebruik gemaakt van geteerde baksteen en gele baksteen.