Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Sint Jozefschool
De St. Jozefschool is dé dorpsschool van Azewijn; een moderne dorpsschool dichtbij. In het geheel verbouwde gebouw (bouwjaar 2003) is voldoende ruimte voor alle kinderen. De kinderen worden gestimuleerd om zelfstandig aan hun taken te werken, waarbij oog is voor de verschillen in tempo, in niveau en in belangstelling. Van groot belang is de saamhorigheid binnen de school; samen vieren in groepen, in de school of in het dorp. De school heeft een belangrijke plaats in het kerkdorp Azewijn en volgt de gebeurtenissen en activiteiten in het dorp vanuit zijn verantwoordelijkheid van “school zijn”.
Inhoud
Geschiedenis
Uit archiefstukken blijkt dat in 1804 een huisonderwijzer bij Hoegen in Klein Azewijn werkzaam was, genaamd Jan Smits. Deze werd tijdelijk gecontracteerd door de school in Zeddam, op voorwaarde dat hij zou terugkeren naar Klein Azewijn.
Oprichting
De Sint Jozefschool werd opgericht door het kerkbestuur rond 1830. In een archiefstuk uit 1833 blijkt dat sinds enige jaren er een school bestaat in het buurtschap Groot Azewijn. Bij gebrek aan een geschikt lokaal en de nodige fondsen is men genoodzaakt de school te houden in een onaanzienlijk boerenvertrek. Het is niet duidelijk of dit nog bij de huisschool bij Hoegen was in Klein Azewijn.
In een brief van 14 april 1833, waarschijnlijk van het gemeentebestuur van Bergh, wordt aan de 'Edel Groot achtbare Heeren gedeputeerde Staten' gemeld dat Azewijn een schoolgebouw aan de Leppestraat wil laten timmeren. De afstanden tot andere scholen is namelijk te groot en in de de herfst en winter zijn de wegen onbegaanbaar. Bijzonder is dat de dorpsbewoners zelf de moeite namen om een onderwijzer te bekostigen.
De aanbesteding van de school vond plaats op 1 oktober 1833. De school werd gebouwd aan de Leppestraat en bestond uit twee lokalen en een kolenhok. In een van deze lokalen, vanaf de straat gezien links, heeft meester Hondtong in de vijftiger jaren lesgegeven. In het andere lokaal werd toen les gegeven door juffrouw Egberts, juffrouw van Aken en juffrouw Metze.
Katholiek of openbaar onderwijs?
Meester F. Hoeben, hoofdonderwijzer, drong er bij pastoor Meurs op aan om de bijzonder gesubsidieerde school over te laten gaan in een openbare school. Hiermee kon een groter salaris van de gemeente worden verkregen en tevens een aanspraak op pension.
Nadat toestemming was verkregen van de bisschop voor overgang naar de openbare status werd de heer Hoeben aangeraden dit, in de kwaliteit van raadsman van het kerk- en schoolbestuur, met de burgemeester te bespreken. Uit dit gesprek bleek dat de heer Hoeben de kans liep om een vergelijkend herexamen te moeten afleggen om aan de school te mogen blijven. Hij was er bang voor om met andere onderwijzers te moeten compareren waardoor hij mogelijk de betrekking als hoofdonderwijzer kwijt zou raken. De pastoor beloofde dat hij persoonlijk bij de burgemeester een goed woord zou doen, zodat deze bij de schoolopziener zou pleiten dat Hoeben in functie mocht blijven.
Tijdens het bezoek van de pastoor aan de burgemeester bleek dat deze de hoofdonderwijzer een lor vond, nauwelijks beter dan een hulponderwijzer, en hij begreep niet dat het hoofd van de school de onderwijsakte heeft kunnen krijgen. Hierdoor zegde het kerkbestuur het vertrouwen in de kundigheid van Hoeben op en ondersteunde zijn streven niet verder. Als gevolg hiervan is een handtekeningenlijst bij de gemeente ontvangen met steun voor Hoeben en hatelijkheden tegen het kerkbestuur. Hoofdonderwijzer Hoeben heeft ook en brief geschreven naar de bisschip waarin hij stelt dat, als hij niet wordt herbenoemd, de kans groot is dat een protestant als onderwijzer wordt benoemd net als in Etten. Dit werd aangewend als wel het ergste wat de school kon overkomen. Het kerkbestuur vindt dat dit niet zo'n vaart zal lopen, temeer dat zich reeds zeer 'kommenabele' katholieke onderwijzers hebben aangemeld om de eventueel vacante functie van hoofdonderwijzer over te nemen. Verder werd de bisschop gevraagd om zijn mening te geven over de ontstane situatie.
Op 13 december 1880 is door een vijftiental grote boeren een brief gezonden naar de aartsbisschop van Utrecht. Hierin wordt de bisschop medegedeeld dat de pastoor van plan is om de katholieke bijzondere school op te heffen. Hierin wordt gesteld dat mej. Hoegen f 10.000,- (toen een enorm bedrag) heeft gelegateerd aan de kerk, opdat ten alle tijde het katholieke onderwijs gehandhaafd zou blijven.
In januari 1981 hebben vijftig verontruste inwoners van Azewijn, omdat een antwoord uitbleef, opnieuw een request naar de bisschop gestuurd. Nu gaven echter alle hoofdbewoners heftig protest af tegen het voornemen van het kerkbestuur om de bijzondere school over te doen naar de gemeente als openbare school, alleen omdat dit financieel beter is voor de kerk. Zij wezen nogmaals met klem op het enorme bedrag wat mej. Berendina Hoegen schonk aan de kerk (f 10.000.-) om het katholieke onderwijs in stand te houden. Ze meldden dat ze 'aanrandingen in de eer' hebben moeten ondergaan. Pastoor Meurs had kennelijk in de kerk een donderpreek tegen de protesterende inwoners gehouden. Volgens de pastoor was 'de trompet des oorlogs ontstoken en de vaan des opstands ontrold'. Hun kroon was van het hoofd gevallen en 'onze voorouders zouden zich diep schamen als zij zouden zien welke vlegels ze hadden achtergelaten'.
Op 7 januari 1981 was het antwoord van de bisschop dat de huidige situatie maar gehandhaafd moest worden om onaangenaamheden te voorkomen. Het zou nog tot 1920 duren totdat de bijzondere scholen gelijkgesteld werden aan de openbare scholen.
Na 1900
In 1911 werden een derde schoollokaal en katechismuskamer bijgebouwd. In 1921 werd deze uitbouw vervangen door twee nieuwe lokalen voor een som van f 24.000,-. Door het bisdom werd hiervoor een lening verstrekt. De gebeurde omdat de school niet voldeed aan de eisen die gesteld werden ten gevolge van de Onderwijswet van 1920, waarbij het openbaar onderwijs en het bijzonder onderwijs aan elkaar werden gelijkgesteld. In de jaren vijftig gaven jufvrouw Otten en meester Leijzer in deze twee lokalen les.
Een schoolfoto uit 1937 geeft een beeld van het onderwijzend personeel en de leerlingen in de vooroorlogse jaren.
In de jaren zestig werd de school grondig verbouwd, waarbij de twee laatst gebouwde lokalen werden vervangen door drie nieuwe met lage ramen waardoor je naar buiten kon kijken. De twee oudste lokalen (aan de Leppestraat) werden toen niet meer gebruikt. In de zeventiger jaren werden deze oude lokalen tot gymzaal omgebouwd.
Hoofden van de school
- 1884-1886: J. Roosenboom
- 1886-1911: J. Claessen
- 1911-1921: J. Roosenboom
- 1921-1959: J. Hondtong
- 19??-1994: G. Kock
Adres
Molenweg 2
7045 AG
Azewijn
Telefoon: 0314 - 651527
E-mailadres: info@jozefazewijn.nl
Bronnen
[Azem van 't Hof tot heden]]
