Mendels, Nathan

Nathan (Nico) Mendels werd op 2 juni 1889 in Den Haag geboren als zoon van Meijer Mendels en Heintje Alter. Hij was getrouwd met Susanna (Suze) Velt. Van beroep was hij goudsmid. Hij woonde met zijn vrouw en dochters Hetty (*1924) en Flora (*1928) op het adres Frederik Hendriklaan 115 in Den Haag.

Mendels en zijn gezin hebben in de oorlog ondergedoken gezeten bij architect Clerx in Beek. Aangenomen kan worden dat zij daarbij hulp hebben gehad van Jan Vermeulen.

Zijn vrouw en dochters hebben de oorlog in Beek overleefd, maar Mendels is daar op 30 september 1944, 's avonds rond acht uur, een natuurlijke dood gestorven. Hij was 55 jaar oud. Het probleem was toen wat te doen met het lichaam? Clerx heeft toen 's nachts een rozenperk in zijn tuin uitgegraven en Mendels daarin illegaal begraven. De rozen heeft hij daarna teruggeplant. Het overlijden kon niet worden aangegeven, omdat Clerx, zijn vrouw en Mendels' gezin dan gearresteerd zouden worden.

Na de oorlog heeft Harry Straus ervoor gezorgd dat Mendels herbegraven werd op het kerkhof in Beek. Zijn vrouw en dochters hebben in Beek de oorlog overleefd. Zijn vrouw heeft het overlijden op 17 april 1945 aangegeven in de gemeente Bergh. Na de bevrijding van heel Nederland is een uittreksel uit het Berghse overlijdensregister naar Den Haag gestuurd, waar Mendels' dood op 2 augustus 1945 werd ingeschreven.

Harry Straus woonde na het overlijden van zijn vrouw in 2005 samen met Mendels dochter Flora. Samen met haar heeft hij het graf opgeknapt.

In juni 2019 is er voor Nathan Mendels een Stolperstein gelegd voor het pand Frederik Hendriklaan 115 in Den Haag. Zijn Stolperstein maakt deel uit van een lopend project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig om de slachtoffers van het nationaalsocialisme te gedenken. Op 28 december 2019 werd in het Beierse Memmingen de 75.000ste Stolperstein gelegd. In 's-Heerenberg zijn in 2013 Stolpersteine gelegd voor Ben Straus en zijn vrouw.

Mendels' overlijdensakte, opgemaakt op 2 augustus 1945 in Den Haag. Klik voor een vergroting

Mendels' graf op het kerkhof in Beek. Foto Jan Meurs

Bronnen

• Gerard Neijenhuis in De achterkant van Montferlands vrijheid, blz. 75–76
• Gemeentearchief Den Haag
• Archieven.nl
• Oorlogsgravenstichting
• Struikelstenen in Den Haag
• Stolpersteine op de Duitse Wikipedia
• Stolpersteine op de Nederlandse Wikipedia