Transformatorhuisje

Wat zijn trafohuisjes?

Transformatorhuisjes (trafohuisjes) zijn kenmerkende - vaak gemetselde - gebouwtjes of huisjes die in het verleden zijn geplaatst door de PGEM, de Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij. Deze is later overgegaan in Nuon - na de fusie met PEB in Friesland, EWR in het Rijnland, ReGeV in de Gooi- en Vecht Streek en ENW in Noord Holland - en nu bekend als Alliander, met als netbeheerder Liander. Trafohuisjes zijn bedoeld om hogere spanning (10.000 Volt) voor het transporteren om te zetten in lagere spanning van ongeveer 400 Volt die wij in onze huizen en bedrijven kunnen gebruiken. Deze overzetting vindt plaats m.b.v. een transformator (trafo), vandaar de naam 'Transformatorhuisje'.

Kenmerkende oudere trafohuisjes (elektrastations) staan onder meer in Azewijn, Braamt, Vethuizen, Vinkwijk en Wijnbergen. Ze werden in het verleden - lang voor de grootschalige elektrificatie - als kleine kunstwerken op bepalende plekken in de kernen neergezet. De gemeente Bergh heeft ze op de Monumentenlijst gezet.

Trafohuisjes in Bergh

Het trafohuisje aan de Laarstraat in Vethuizen

Azewijn

Molenweg nummer 4: omstreeks 1925 gebouwde transformatorhuisje in de Nieuwe Haagse School Stijl.

Braamt

Zeddamseweg nummer 3: Transformatorhuisje gebouwd omstreeks 1930 dat elementen vertoont uit de Nieuwe Haagse School. Het tegeltableau boven de deur met de tekst 'Provinciale Electriciteitswerken' is vervaardigd door de aardewerkfabriek 'Goedewagen' in Gouda.

Lengel

Antoniusstraat nummer 33: Transformatorhuisje dat omstreeks 1930 is gebouwd. Het huisje vertoont elementen uit de Nieuwe Haagse Schooltijd. Voor details is spaarzaam gebruik gemaakt van geteerde baksteen. ( gemeentelijk monument)

Stokkum

Gildestraat nummer 8: Transformatorhuisje dat omstreeks de jaren vijfig gebouwd is.

Vethuizen

Het transformatorhuisje op de T-splitsing Laarstraat-Gerwardstraat is in 1924 gebouwd op een perceel grond dat in toen door het R.-K. Weeshuis te Emmerik aan de Provinciale Geldersche Electriciteits Maatschappij in erfpacht is gegeven. Het behoort tot het kleinste type transformatorhuisjes, bedoeld voor één transformator.

Nuon wilde van het erfpachtrecht af en heeft de grond in 2009 teruggeven aan de gemeente.

Wijnbergen

Het transformatorhuisje aan de Doetinchemseweg nummer 35 is omstreeks 1925 gebouwd en vertoont elementen uit de Nieuwe Haagse Schoolstijl. Voor details is gebruik gemaakt van geteerde baksteen en gele baksteen.