Vossegat

Boerderij 't Vossegat is gelegen aan de Langeboomsestraat 20 in Wijnbergen dicht bij Vethuizen.

Rond 1800 werd 't Vossegat gepacht door Theodorus (Derk) Bunk, een dagloner die de boerderij bewoonde met zijn vrouw Geertruida Bisseling en twee dochters Wilhelmina en Theodora (Dorothea). Hij kocht de erfpacht in 1806 van de minderjarige kinderen van de echtelieden Coenradina Anna van Haersolte (overleden 16-05-1805 te Zutphen) en Ludolf Frederik Hendrik van Heeckeren Van Waliën (overleden 01-01-1798 te Zutphen). Derk Bunk was zelf afkomstig uit Groot-Azewijn en nam 't Vossegat vermoedelijk over van zijn schoonvader Hendrik Bisseling.

In 1829 kwam de toen 17-jarige Jan Tomassen, een dagloner uit Loerbeek, op de boerderij wonen en werken. En daar bleef het niet bij, want zo'n 5 jaar later huwde Jan op 18 oktober 1834 Derk's toen 42-jarige dochter Dorothea. In hetzelfde jaar nog overleed Derk Bunk op de leeftijd van 82 jaar. Het huwelijk tussen Jan en Dorothea bleef kinderloos, wel kwamen er regelmatig knechten en dienstmeisjes op de boerderij wonen en werken om het echtpaar te ondersteunen. Zo kwam in maart 1860 dienstmeisje Theodora Heinst op de boerderij wonen. Zij is daar nooit meer vertrokken, want ruim een jaar later op 24 april 1861 overleed Dorothea Bunk op 69-jarige leeftijd. En zo'n 2 maanden daarna trouwde de weduwnaar Jan Tomassen met Theodora Heinst. Jan was in 1859 al door Dorothea Bunk in haar testament benoemd tot enige erfgenaam, zodat Jan het boerenbedrijf na haar overlijden mocht behouden.

Jan en Theodora kregen acht kinderen, waarvan twee doodgeborenen en één die als baby stierf aan de mazelen. De andere vijf bereikten wel de volwassen leeftijd. Al heeft Jan daar niet veel van mee mogen maken, want hij werd op latere leeftijd blind en stierf vrij onverwachts op 25 november 1884 op de leeftijd van 72 jaar. Zo kwam de verantwoordelijkheid voor het boerenbedrijf op de schouders van moeder Theodora en oudste zoon Willem terecht, die in 1886 ook nog de pech had om ingeloot te worden en dus aan zijn dienstplicht moest voldoen.

Op 20 april 1898 overleed de weduwe Theodora Heinst en het jaar erop huwde Willem Tomassen dorpsgenote Wilhelmina van Dillen (van huis nr. 52, een eindje voorbij de Tol van Wijnbergen). Het echtpaar kreeg 9 kinderen. De oudste, Lieneke, overleed al als kleuter. In respectievelijk 1908 en 1911 werden hier ook dochters Marie en Aleida geboren, de latere Zuster Ranulpha en Zuster Agnetine. Nadat vader Willem in de zomer van 1920 op 53-jarige leeftijd stierf aan een longontsteking, werd de toen 18-jarige zoon Jan de jonge boer.

In 1932 wordt boerderij 't Vossegat gerestaureerd en uitgebreid met een extra slaapkamer. Dit werd uitgevoerd door timmerman W.J. Tempel uit Braamt. In september 1934 trouwt Jan Tomassen met Marietje Preijer uit Voorst. Zij kregen 6 kinderen, waaronder oudste zoon Wim Tomassen, die later de boerderij overnam.

Enkele decennia geleden is de boerderij afgebrand, en is er een nieuw woonhuis gebouwd op dezelfde plaats, dat nog steeds de naam 't Vossegat draagt.

In de afgelopen twee eeuwen is het adres van 't Vossegat meerdere malen aangepast. Tot ongeveer 1850 was het adres Wijnbergen nr. 123, daarna werd het Wijnbergen nr. 12 en rond 1900 veranderde het in Wijnbergen nr. 6. Uiteindelijk werd dit het adres Langeboomsestraat 20.

Bronnen

• Akte van transport (notarissen Van Everdingen), Gelders Archief, Toegang 0555, Inv.nr. 173
• Bouwvergunning Gemeentebestuur Bergh, Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers, Archiefnr. 1137-1, Inv.nr. 1588
• Bevolkingsregister Gemeente Bergh
• Burgerlijke stand Gelderland
• Memories van Successie, Kantoor Terborg