Old Ni-js 109

Old Ni-js 108 <==> Old Ni-js 110

Uitgave juli 2021

Inhoud

• Pagina 2 | Heemkundekring Bergh
• Pagina 3 | Ruth Mijnen: Van de redactie
• Pagina 4 | Antoon Berentsen: Bergh extra muros II: Annendael
• Pagina 11 | Otto Smits: Een keukenmeid gevraagd
• Pagina 16 | Hanneke van Asperen: De Berghse kroniekenbundel
• Pagina 18 | Renée Dubois: Een monument voor Azewijn
• Pagina 20 | Theo Roes: De kroniek van een Beekse familie
• Pagina 28 | Antoine Booms: Azewijn genummerd
• Pagina 30 | Ton Meijer: Dialect | Jeugdherinneringe aan 's-Heerenbarg
• Pagina 31 | Ton van Vliet (Foto): Elk weer het zien tegenweer
• Pagina 32 | Sponsors

Tekst Website

Van de redactie (pag 3)

Beste heemkundevrienden,

Met steeds betere coronacijfers lijkt het erop dat wij een mooie zomer tegemoet gaan. De nabije wereld gaat weer een beetje open. En wat willen we weer graag van alles. Ik weet niet hoe het u vergaat, maar het mooiste vooruitzicht vind ik zelf om onbekommerd meerdere mensen te mogen en kunnen ontmoeten.

Veel zaken in deze pandemie zijn we bijna gewoon geworden. Thuis werken (maar niet elke dag), handen wassen, letten op de eigen en elkaars gezondheid, aandacht voor huis, tuin en omgeving en het digitale vergaderen, het ‘zoomen’. Zaken die we misschien in meer of mindere mate meenemen naar de post-coronatijd. Maar één ding went volgens mij nooit: sociale afstand houden buiten het eigen huishouden om. We kijken ernaar uit om gezamenlijk activiteiten te ontplooien en lief en leed te kunnen delen. Elkaar omhelzen bij weerzien, juichen bij plezier en - o zo belangrijk - een arm om een schouder leggen bij verdriet. Misschien komt het deze zomer heel dichtbij.

Ook uw redactie heeft ‘gezoomed’ en is blijven werken aan ons Old Ni-js. En wat is het dan mooi om te zien dat veel leden meedenken en meewerken. Dit zomernummer is daarvan een prachtig voorbeeld. Een grote verscheidenheid aan onderwerpen en auteurs. Bijzondere historische verhalen van lang geleden over de grafelijke familie Van den Bergh, een Beekse familiekroniek van niet zo lang geleden, een interregionale zoektocht naar een keukenmeid, een nieuwe tentoonstelling op Huis Bergh, het nieuwe oorlogsmonument van Azewijn, de straten van Azewijn ‘genummerd’ en een prachtige foto van de molen in Stokkum. En uiteraard is ons dialect niet vergeten. Wie herinnert zich nog het openluchtzwembad in ’s-Heerenberg… Kortom veel variatie, met dank aan alle auteurs.

De redactie van Old Ni-js wenst u een prachtige zomer toe!

Ruth Mijnen

Bergh extra muros II: Annendael (pag 4)

ANTOON BERENTSEN

In oktober 2018 kopte de regionale krant De Limburger “Fake news uit zeventiende eeuw”. Het betrof de geschiedenis van een Berghse graaf, van wie al eeuwenlang verteld werd dat hij incest gepleegd zou hebben. Op de volgende pagina’s wordt deze delicate kwestie onder de loep genomen.

Op drie kwartier fietsafstand van Stevensweert ligt tegen de Duitse grens aan Maria Hoop, een kerkdorp in de gemeente Echt-Susteren. In de zeventiende eeuw, waarover het hier gaat, was dit de zuidoostelijke punt van het Gelders Overkwartier. De mensen noemen het D’n Deelgaard. Tot 1953 was de officiële Nederlandse naam Diergaarde. In 1955 moest die wijken voor de naam Maria Hoop naar de plaatselijk O.L. Vrouw Moeder der H. Hoop-kerk. Die was weer genoemd naar het klooster van de paters Passionisten uit 1925. Maar waarom die naamsverandering in1953 nodig was? De mensen uit het dorp begrijpen het zelf niet. Wat ze tot voor kort ook niet begrepen was het vreemde verhaal dat rondging over het verdwenen kasteel Annendael en zijn bewoner en naamgever, Anna van den Bergh. Wat was er aan de hand?

>>>

Een monument voor Azewijn (pag 18)

RENÉE DUBOIS

Bijna alle kernen van de gemeente Montferland hebben een monument ter herinnering aan de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. Azewijn had er geen, tot dit jaar. De onthulling van het monument was op 1 april, precies 76 jaar na de bevrijding van het dorp.

De bevrijding van Azewijn heeft een donkere rand. Net de nacht vóór de bevrijding op 31 maart 1945, de zaterdag vóór Pasen, werd de H. Mattheüskerk door de Duitsers in brand gestoken. Enkele boerderijen in de directe omgeving brandden geheel of gedeeltelijk af. De inwoners van Azewijn hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog intens deelgenomen aan het opvangen van gevluchte dwangarbeiders, neergestorte piloten, Joden en anderen die moesten onderduiken. Ook werd hulp bij vluchtroutes geboden. Samen met de gemeenteveldwachter Gradus te Dorsthorst bestond de kern van het verzet in Azewijn uit Teun Hettelaar, Leo Kempers, Berend Geerling, Joep en Ag Garben. (Ag staat niet op de foto op de voorpagina). Het bijzondere is dat bijna de hele bevolking, naast de harde kern van het verzet, vanzelfsprekend onderdak aan onderduikers gaf. Men wist van de verzetsgroep, maar men hield zijn mond. Immers één verkeerd woord of handeling kon fatale gevolgen hebben. Voor de verzorging en het voedsel voor de onderduikers en evacués moest altijd het één en ander illegaal geregeld worden. Humanitaire hulp daar ging het om. Betty Straus was samen met haar broer Harry en zuster Diny bij Joep en Ag Garben ondergedoken. In een onbewoonbaar verklaard huis achter in de boomgaard was op zolder tussen het stro een onzichtbaar onderkomen van 200 x 110 cm voor drie personen ingericht. Het huis kreeg de mooie bijnaam De Villa. Betty Straus schreef tijdens haar twee jaar durende onderduiktijd een gedicht hierover, Onze Cabine.

>>>

De kroniek van een Beekse familie (pag 20)

Theo Roes

De kroniek van een boer uit Beek; zijn boerderij en het timmerbedrijf van zijn zonen Willem en Bernard. En het avontuur van twee jongens in de Tweede Wereldoorlog. Het grootste deel van dit verhaal gaat echter over de nu 92-jarige Jan Hendricksen en hoe hij aan zijn enorme verzameling radio’s kwam.

In Loerbeek, aan de weg naar Wehl, stond de boerderij van Dien Hendriks, gebouwd in 1845 en gesloopt in 1959. Jan Hendricksen (1839-1936) - ook wel Olde Jentje genoemd - trouwde in 1863 in bij de genoemde boerderij van Dien Hendriks (1846 -1916). Jan en Dien kregen een groot gezin met dertien kinderen. Jan boerde goed en kon na verloop van tijd ook een paard aanschaffen. Zijn zoon Willem (1874–1929) was timmerman en bouwde in 1903 op de hoek van de afslag Wehl en de grote weg van Beek naar Kilder een woonhuis met een gebroken kap en een grote deel, café en kruidenierswinkel. De deel diende als timmerwerkplaats. Op 18 januari 1905 trouwde Willem met Marie Teunissen uit Kilder (1882-1957).

>>>