Beerling, Willem

Willem Beerling komt in de archieven van de VOC meermaals voor als zijnde afkomstig uit 's-Heerenberg, maar in de doopboeken van deze stad is hij niet gevonden. Mogelijk was hij een kleinzoon of achterkleinzoon van Jan Beerlinck die op 16 april 1637 door de dominee van 's-Heerenberg in de echt werd verbonden met Geeske Pavekamp.

Willem is in de periode van 1709 tot 1728 vijf keer naar de Oost vertrokken, waar hij uiteindelijk op 18 februari 1732 overleed. Men moet zich natuurlijk afvragen, of het bij deze vijf reizen steeds dezelfde Willem Beerling betrof, maar aangezien de reisdata niet op het tegendeel wijzen, is het aannemelijk dat we hier met dezelfde persoon van doen hebben.

Hoewel weinig mensen oud werden bij de VOC, kan Willem het er met een sterk gestel en een flinke dosis geluk best 32 jaar uitgehouden hebben. De functies die hij aan boord vervulde, zijn een verdere aanwijzing dat we met een en dezelfde Willem te maken hebben: op zijn eerste twee reizen was hij matroos, daarna was hij bosschieter. Een bosschieter was een ervaren matroos die ook belast was met het afvuren van een kanon.

Zijn eerste reis begon Willem op 7 januari 1709 als matroos aan boord van de Noordbeek, een schip van de VOC-kamer van Zeeland. Na vijf maanden, op 29 mei, lag de Noordbeek bij Robbeneiland, twaalf kilometer uit de kust van Zuid-Afrika. Daar had de VOC al vanaf het begin van de zeventiende eeuw een strafkolonie; wellicht werden er een paar lastige schepelingen afgezet. Vervolgens lag de Noordbeek van 2 tot 28 juni bij Kaap de Goede Hoop, en de aankomst te Batavia was op 2 september 1709. Willem is daar ruim drie jaar gebleven en repatrieerde toen met de Westhoven, eveneens een schip van de VOC-kamer van Zeeland. Dit schip vertrok op 16 januari 1713 van Batavia. Het lag maar heel kort, van 6 tot 10 april, bij Kaap de Goede Hoop en kwam op 22 augustus 1713 aan bij Rammekens.

Willem is daarna waarschijnlijk bij Westhoven blijven rondhangen, want toen dit schip op 29 januari 1714 aan een nieuwe reis naar de Oost begon, was hij weer als matroos aan boord. Het verblijf op de Kaap was van 9 mei tot 12 juni, en de aankomst te Batavia op 28 augustus 1714. Willem bleef nu ruim drie jaar in de Oost en repatrieerde daarna met de Leidsman, een fregat van de VOC-kamer van Hoorn. Na vertrek van Batavia op 11 december 1717 en een verblijf op Kaap de Goede Hoop van 22 februari tot 7 april 1718, kwam de Leidsman op 17 juli 1718 aan bij Texel.

Mochten we hier toch met twee verschillende Willems te maken hebben, dan zijn de twee bovenstaande reizen met grote waarschijnlijkheid door de een gemaakt, en de drie nu volgende door de ander. Zoals hierboven uitgelegd, is ook heel goed mogelijk dat alle vijf reizen door dezelfde Willem gemaakt zijn.

Op 9 januari 1723 vertrok Willem weer naar de Oost, dit keer als bosschieter op de Huis te Assenburg van de VOC-kamer van Amsterdam. Dit schip was op Kaap de Goede Hoop van 12 april tot 1 mei, wat binnen de periode van bijna vier maanden viel dat Hendrik Beerling daar ook was. Waren Willem en Hendrik Beerling familie van elkaar; misschien zelfs broers? Hierover bestaat nog geen duidelijkheid, maar of ze nu verwant waren of niet, ze kwamen allebei uit 's-Heerenberg, en zullen elkaar daar dus zeker ontmoet hebben.

De Huis te Assenburg kwam op 1 juli 1723 aan in Batavia. Willem repatrieerde daarna met de Patmos van de VOC-kamer van Hoorn, die vertrok van Batavia op 20 november 1725. De Kaap werd aangedaan van 27 januari tot 21 maart 1726 en de aankomst bij Texel was op 4 juli 1726.

Willems vierde reis was een retourvaart naar Ceylon. Hij vertrok op 15 januari 1726 als bosschieter op de Haarlem van de VOC-kamer van Amsterdam. Het schip was op de Kaap van 16 tot 30 april, en kwam op 22 juni 1726 aan bij Ceylon. Vijf maanden later, op 29 november 1726, begon de Haarlem aan zijn thuisreis. Het was op de Kaap van 15 februari tot 21 maart 1727 en kwam op 12 juli 1727 aan bij Texel.

Willems vijfde en laatste reis begon op 10 mei 1728. Hij was weer bosschieter, dit keer op de Stadwijk van de VOC-kamer van Amsterdam. De Stadwijk kwam op 5 september aan op Kaap de Goede Hoop en vervolgde zijn reis op 5 oktober, maar Willem bleef op de Kaap achter. Misschien was hij ziek. Pas op 18 november vervolgde hij zijn reis met de Rijksdorp, eveneens een schip van de VOC-kamer van Amsterdam. De Rijksdorp kwam op 18 februari 1729 aan in Batavia.

Zoals gezegd overleed Willem ergens in de Oost op 18 februari 1732.

Bronnen

• VOC-archief
• Doopboeken van 's-Heerenberg