Lawrence, Ronald Victor

Sergeant Ronald Victor Lawrence (legernummer 1581062) uit Groot-Brittannië was de radiotelegrafist van Lancaster JB672 die op 22 mei 1944 neerstortte in Kilder. Zijn lichaam is nooit gevonden, zodat hij geen graf heeft. Zijn naam staat vermeld op paneel 233 van het Air Forces Memorial in Runnymede, Engeland, waar zo'n 20.000 doden van de Royal Air Force worden geëerd die geen bekend graf hebben.

Zijn naam staat ook op de plaquette bij het Canadese kanon op de Bleek in 's-Heerenberg. Hoewel zijn lichaam nooit is gevonden (als enige van de in Bergh gesneuvelde geallieerde militairen), hebben we wel een foto van hem.

Ron Lawrence bezocht van 1934 tot 1939 Holly Lodge Grammar School (tegenwoordig Holly Lodge High School College of Science), een middelbare school in Smethwick bij Birmingham. Na zijn eindexamen is hij bij een bank in Birmingham gaan werken.

In juni 1942 heeft Lawrence zich vrijwillig aangemeld bij de Royal Air Force. Hij was de enige niet, want veel van zijn oude schoolkameraden hebben in de oorlog bij een onderdeel van de Britse strijdkrachten gediend. Hij kon van hun wel en wee op de hoogte blijven, omdat zijn oude school per nieuwsbrief contact onderhield met zijn oud-leerlingen die in militaire dienst waren. Zelf heeft Lawrence (minstens) drie brieven geschreven aan Mr. Bulmer, die destijds onderdirecteur van zijn oude school was. Deze brieven zijn bewaard gebleven. Bovendien heeft de school in 1947 een plaquette onthuld en een gedenkboek uitgegeven om de 41 oud-leerlingen te gedenken die in de oorlog zijn omgekomen. Het nu volgende is gebaseerd op gegevens uit deze bronnen.

Lawrence begon zijn diensttijd in Blackpool. Na een algemene militaire training was een Morse-cursus van tien weken daar het eerste onderdeel van zijn opleiding tot radiotelegrafist. Daarna werd hij overgeplaatst naar Yatesbury voor lessen in kaartlezen en een radio-opleiding. In zijn brieven uit Blackpool en Yatesbury bedankte Lawrence zijn oude school voor de post die hij mocht ontvangen. Als antwoord vertelde hij over schoolkameraden die hij tijdens zijn opleiding ontmoette. Over anderen las hij in de nieuwsbrief van zijn school en hij was ervan onder de indruk hoe ver sommige van huis waren geraakt; ze bevonden zich in Birma of ergens op de Stille Oceaan. Al in augustus 1942, toen hij nog maar twee maanden opleiding achter de rug had, schreef hij: In any case we shall have a grand Reunion after this unholy mess is over (we zullen in elk geval een grote Reünie hebben zodra deze heidense bende voorbij is).

In april 1944 was Lawrence, die dan al sergeant was, gelegerd op de vliegbasis Wigsley in Nottinghamshire. Hier was No. 1654 HCU gestationeerd, een Heavy Conversion Unit, die de laatste trainingsfase verzorgde van bemanningen van zware bommenwerpers voor zij bij operationele squadrons werden geplaatst. Lawrence schreef dat hij op Wigsley een vrij ontspannen periode doormaakte, maar vermoedde dat het de stilte voor de storm was. Daarin zou hij gelijk krijgen.

Zijn eenheid trainde op Wigsley met Short Stirlings, maar hij had al gehoord dat ze geplaatst zouden worden bij een squadron met Avro Lancasters. Dit werd 630 Squadron. De overplaatsing zou, zo schreef Lawrence, midden april 1944 moeten gebeuren, waarna twee weken later de eerste operationele vlucht te verwachten was. Dit werd begin mei 1944. Volgens het gedenkboek van zijn school heeft Lawrence meerdere vluchten bij 630 Squadron uitgevoerd, maar het waren er maar drie: op 11, 19 en 21 mei. Van die laatste vlucht keerde hij niet terug. Hij was nog maar 21 jaar oud.

In mei 1945, een jaar na het neerstorten van Lancaster JB672, is binnen de RAF nog het voorstel gedaan een onderzoek in te stellen naar het lot van Lawrence, zo blijkt uit punt 3 van onderstaande brief. Het is niet bekend of hiertoe enige actie is ondernomen, en zo ja, met welk resultaat.

Het laatste vel van de laatste brief van sergeant Lawrence aan zijn oude school, ruim zes weken voor zijn dood geschreven. Hij besloot met I hope to be able to visit you soon.

Een brief uit het dossier van de bommenrichter van Lawrences vliegtuig, waaruit blijkt dat bij de RAF nog in mei 1945 een voorstel is gedaan het lot van Lawrence op te helderen. Klik voor een vergroting.

De onthulling in 1947 van de plaquette voor de 41 in de oorlog omgekomen oud-leerlingen van Lawrences middelbare school. Lawrence staat als tweede in de middelste kolom. De man in het midden is Mr. Bulmer, het hoofd van de sectie wiskunde aan wie Lawrence zijn brieven richtte. Het gedenkboek ligt in de kleine vitrine onder de plaquette.

Bronnen

• Commonwealth War Graves Commission
• Peter Kennedy (foto's, brieven en gedenkboek)
• Baxters dossier op Library and Archives Canada: Canadian Armed Forces War Dead
• D.J.L. Jadot: A Share of Luck. 630 Sqn R.A.F. Bomber Command. The War Operations, Morgana-Edition, Berlijn, 2014, blz. 60-61, 237-243 en persoonlijke mededeling
• WW-2 Crash locations in the province Gelderland