Stockenwaard

De Stockenwaard op de kaart van
Christiaan 's Grooten uit 1573

De Stockenwaard is een voormalig eiland in de Rijn. De naam komt ook voor als Stockewardt, Stockwerde, Stockenwerde en dergelijke. De uitgang -werde (of -ward(t), -wörth en verwante spellingen) gaat terug op het Middelhoogduits en betekent eiland in een rivier.

Het lag eiland lag oorspronkelijk tegen de rechteroever in een scherpe bocht ten zuiden van Emmerik. Door verlegging van de hoofdstroom van de Rijn is de waard tegen de linkeroever komen te liggen. De naam komt tegenwoordig niet meer voor en de waard maakt nu deel uit van het Emmericher Eyland.

De Stockenwaard wordt meerdere keren genoemd in het Necrologium van Elten, onder meer in de vermeldingen van abdis Mabelia van Batenborch van het Stift Elten, die in de eerste helft van de veertiende eeuw leefde. Uit deze vermeldingen kan geconcludeerd worden dat het eiland geheel of gedeeltelijk tot het Stift heeft behoord. Het is aannemelijk dat Wichman IV van Hamaland het eiland heeft geschonken bij de stichting van het Stift in 967.

De Stockenwaard is hoogstwaarschijnlijk een andere waard dan de Schockenward, die genoemd wordt in het archief van Huis Bergh. Deze Schockenward lag naar verluidt ten westen van Emmerik en hoort nu bij Hüthum. Of gaat het toch om een en dezelfde waard? Hüthum ligt weliswaar ten westen van Emmerik, maar op de kaart van Christiaan 's Grooten uit 1573 staat ten oosten van de stad de naam Huÿtem, recht boven de Stockenwaard. Heeft 's Grooten een fout gemaakt, of lag Hüthum vroeger niet waar het nu ligt?

Behalve in het Necrologium van Elten en op de kaart van Christiaan 's Grooten is de naam Stockenwaard nog nergens aangetroffen. Op kaarten uit de 17e eeuw is het al niet meer te vinden.

Bronnen

• Op Google Books:
  • Het necrologium en het tynsboek van het adelijk jufferen-stift te Hoog-Elten, medegedeeld uit het onuitgegeven oorspronkelijk handschrift, benevens ene geschiedenis der Abdij, N.C. Kist; Leiden (1853), blz. 64–69, 71, 73–76, 78, 80, 81, 84, 88, 90, 92, 95, 99, 102, 167, 169
  • Die Ökonomie des Kölner Stiftes St. Aposteln, Wolfgang Rosen, Böhlau Verlag, Köln-Weimar-Wien (2016), blz. 732
• Over de locatie van de Schockenward:
  • Amts-Blatt der köninglichen Regierung zu Düsseldorf, Jahrgang 1828, Nr. 24
  • Inventar der Urkunden des Archives der Pfarrkirche St. Aldegundis zu Emmerich, Dr. Dieter Kastner (red.), Landschaftsverband Rheinland – Inventare nichtstaatlicher Archive 39, Rheinland-Verlag GmbH, Köln (1993), blz. 60
  • Die Ökonomie des Kölner Stiftes St. Aposteln, Wolfgang Rosen, Böhlau Verlag Köln Weimar Wien (2016), blz. 732