|
|
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| | Het '''Archief Huis Bergh''' (AHB) in [[Munt, De | De Munt]] te [['s-Heerenberg]] is, op dat van het Koninklijk Huis na, het grootste huisarchief dat ons land kent. Door de eeuwen heen bleef het archief vrijwel ongeschonden en als een geheel bewaard. Vanaf [[1996]] zijn het gehele archief en de bibliotheek in het muntgebouw gehuisvest. | | Het '''Archief Huis Bergh''' (AHB) in [[Munt, De | De Munt]] te [['s-Heerenberg]] is, op dat van het Koninklijk Huis na, het grootste huisarchief dat ons land kent. Door de eeuwen heen bleef het archief vrijwel ongeschonden en als een geheel bewaard. Vanaf [[1996]] zijn het gehele archief en de bibliotheek in het muntgebouw gehuisvest. |
| − | <br/>Is het nieuw-archief overwegend administratief en bevat het gegevens over het [[bosbeheer]], het oud-archief behelst de geschiedenis van het geslacht. Het bestaat uit brieven, huwelijkscontracten, testamenten, rekeningen en zo'n 1650 perkamenten oorkonden. Het oudste stuk, dat alleen in afschrift aanwezig is, dateert van [[828]]. De oudste originele oorkonde is van [[1227]]. Daarin kent de bisschop van Utrecht aan Henricus van den Bergh rente toe uit de tol van Rhenen. In dit archief is ook het zogenaamde ''Gravendiploma'' van 10 april [[1486]] te vinden. Hierin wordt Oswald I opgenomen als Rijksgraaf van het Heilige Roomse Rijk door keizer Frederik III. Vanaf die datum mochten de heren Van den Bergh zich graaf noemen.
| |
| | | | |
| − | <br/>Veel valt er te lezen over de familie. Bijvoorbeeld over het, rond [[1515]], verloren gaan van het familiejuweel, een keten van zuiver goud bezet met diamanten, robijnen en paarlen. Of de glazenwassersrekening uit [[1626]] voor het lappen van 265 ruiten. Of over de moordende ''dolle graaf'' Johan Baptist, die een leiendekker 'om dien kerel eens te zien rollen' van het dak afschoot. Ook voor die tijd maakte hij het tenslotte te bont en werd opgesloten.
| + | Is het nieuw-archief overwegend administratief en bevat het gegevens over het [[Natuurbeheer|bosbeheer]], het oud-archief behelst de [[geschiedenis]] van de [[Graven Van den Bergh|heren en graven van Bergh]]. Het bestaat uit brieven, huwelijkscontracten, testamenten, rekeningen en zo'n 1650 perkamenten oorkonden. Het oudste stuk, dat alleen in afschrift aanwezig is, dateert van [[828]]. De oudste originele oorkonde is van [[1227]]. Daarin kent de bisschop van Utrecht aan [[Hendrik van den Bergh (vierde heer)|Henricus van den Bergh]] rente toe uit [[Tolrecht|de tol]] van Rhenen. In dit archief is ook het zogenaamde ''Gravendiploma'' van 10 april [[1486]] te vinden. Hierin wordt [[Oswald I van den Bergh]] opgenomen als Rijksgraaf van het Heilige Roomse Rijk door keizer Frederik III. Vanaf die datum mochten de heren Van den Bergh zich graaf noemen. |
| | | | |
| − | ==Bezittingen==
| + | Veel valt er te lezen over de familie. Bijvoorbeeld over het familiejuweel, een keten van zuiver goud bezet met diamanten, robijnen en paarlen, dat door toedoen van de weduwe van [[Willem III van den Bergh]], Anna van Egmond, rond [[1515]] verloren is gegaan. Of de glazenwassersrekening uit [[1626]] voor het lappen van 265 ruiten. Of over de moordende ''dolle graaf'' [[Johan Baptist van Hohenzollern-Bergh|Johan Baptist]], die een leiendekker 'om dien kerel eens te zien rollen' van het dak afschoot. Ook voor die tijd maakte hij het tenslotte te bont en werd opgesloten. |
| − | In het archief is veel informatie te vinden over [[Huis Bergh Bezittingen|bezittingen van Huis Bergh]], zoals [[boerderijen]].
| |
| | | | |
| − | ==Digitaal ontsloten== | + | == Digitale toegang == |
| − | Kasteel opent ook digitaal de poort<br/>
| + | Het Archief Huis Bergh is online te doorzoeken op de websites van [http://www.huisbergh.nl Huis Bergh] en van het [http://www.ecal.nu Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers] in [[Doetinchem]]. Het is ook te vinden van [http://www.archieven.nl Archieven.nl]. |
| − | Het belangrijke huisarchief, dat Huis Bergh in het Muntgebouw bewaart, is dwars door de dikke muren heen nu deels thuis digitaal te raadplegen (door Henk Harmsen).
| |
| | | | |
| − | Het archief van Huis Bergh prijst zichzelf aan als het grootste huisarchief in Nederland na dat van het Koninklijk Huis. Over zo’n 180 meter aan planklengte strekken zich in het oude Muntgebouw, net buiten de kasteelpoort, de oude documenten uit. Die vertellen vanaf de Middeleeuwen alles over kasteel en stad, heren en graven, molens en rechtspraak, huizen, boerderijen en grondbezittingen, oorlog en familiestrijd. Brieven, rekeningen, landmeterskaarten, meer dan 1600 overeenkomsten of charters. Veel formele stukken, maar ook hoogst interessante voor een breed publiek.
| |
| − |
| |
| − | Het is volgens archivarissen verbazend hoe compleet de collectie is vanaf ongeveer 1450. Ook vroeger al moet er bij de heren en (sinds 1486) graven een historisch besef hebben geleefd om de geschiedenis voor latere geslachten vast te houden. In elk geval waren ze kennelijk maar al te zuinig op de officiële beschrijvingen van al hun verworven rechten, eigendommen en heldendaden.
| |
| − |
| |
| − | De gigantische berg aan informatie is al meermalen onderzocht en geordend, een waar monnikenwerk. Het werk van A.P. van Schilfgaarde vanaf 1924 leidde tot uitgave ( in 1932) van een negendelig boekwerk met de complete inventaris.
| |
| − |
| |
| − | Tegenwoordig is het archiefbeheer door Huis Bergh uitbesteed aan het [http://www.ecal.nu Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers] in Doetinchem. Elke dinsdagochtend rijdt streekarchivaris Peter Bresser naar ’s-Heerenberg om het archief te verzorgen en de aanwezige belangstellenden te begeleiden bij het zoekwerk.
| |
| − |
| |
| − | [[Visser, Diane|Diane Visser]], hoofd museumzaken, vertelt dat Huis Bergh het archief hier in stand wil houden, omdat het onlosmakelijk met het kasteel is verbonden. Maar daarvoor moest er wel en ander gebeuren.
| |
| − |
| |
| − | „Het was inderdaad een hele operatie. Ik ben verantwoordlijk voor het archief en moest de nodige subsidies binnenhalen. Dat lukt wonder boven wonder goed. In februari vorig jaar heb ik tijdens het Groot Geld Gala van de BankGiro-Loterij een cheque van twee ton in ontvangst mogen nemen. Maar we vingen ook subsidie voor de geklimatiseerde kluis en nog een bijdrage via de Koninklijke bibliotheek.’’
| |
| − |
| |
| − | Van het geld zijn oude stukken, die in slechte staat waren, door deskundigen gerestaureerd.<br/>
| |
| − | Dan is met financiële steun van de Stichting Dioraphte een compartiment met klimaatbeheersing in het archiefgebouw, de Munt, gerealiseerd en zijn brandwerende maatregelen genomen. (Stichting Dioraphte is een vermogensfonds ter ondersteuning van projecten op gebied van kunst, cultuur en wetenschappelijk onderzoek.) Voor het belangstellend publiek springt bij alle investeringen de digitalisering het meest in het oog.<br/>
| |
| − | Op de site www.huisbergh.nl kan via zoekwoorden de archiefinventaris worden geraadpleegd en kunnen kaarten met beschrijving in detail worden bekeken.<br/>
| |
| − | De inventaris is een letterlijke overname van de in 1932 in druk verschenen archiefbeschrijving. Ook latere toevoegingen als regesten ( korte samenvattingen) van 4103 akten en 8264 brieven en het supplement met de beschrijvingen van latere aanvullingen zijn in de webinventaris opgenomen.
| |
| − |
| |
| − | In de nabije toekomst zullen ook digitale opnamen van andere archiefstukken en transcripties (afschriften) nog aan de beschrijvingen worden toegevoegd.
| |
| − |
| |
| − | ==Bronnen==
| |
| − | *Tekst (m.u.v. ''bezittingen'') overgenomen uit ''[[Heekpad|Van Heekpad]]'' door Ruud van Ommen blz 139 ISBN 90 75761 015
| |
| − | * ''Digitaal ontsloten'': [[Harmsen, Henk|Henk Harmsen]]: In [[Gelderlander]] 24 februari 2011.
| |
| | | | |
| | [[Categorie:Archieven]] [[Categorie:Huis Bergh]] | | [[Categorie:Archieven]] [[Categorie:Huis Bergh]] |
Het Archief Huis Bergh (AHB) in De Munt te 's-Heerenberg is, op dat van het Koninklijk Huis na, het grootste huisarchief dat ons land kent. Door de eeuwen heen bleef het archief vrijwel ongeschonden en als een geheel bewaard. Vanaf 1996 zijn het gehele archief en de bibliotheek in het muntgebouw gehuisvest.
Is het nieuw-archief overwegend administratief en bevat het gegevens over het bosbeheer, het oud-archief behelst de geschiedenis van de heren en graven van Bergh. Het bestaat uit brieven, huwelijkscontracten, testamenten, rekeningen en zo'n 1650 perkamenten oorkonden. Het oudste stuk, dat alleen in afschrift aanwezig is, dateert van 828. De oudste originele oorkonde is van 1227. Daarin kent de bisschop van Utrecht aan Henricus van den Bergh rente toe uit de tol van Rhenen. In dit archief is ook het zogenaamde Gravendiploma van 10 april 1486 te vinden. Hierin wordt Oswald I van den Bergh opgenomen als Rijksgraaf van het Heilige Roomse Rijk door keizer Frederik III. Vanaf die datum mochten de heren Van den Bergh zich graaf noemen.
Veel valt er te lezen over de familie. Bijvoorbeeld over het familiejuweel, een keten van zuiver goud bezet met diamanten, robijnen en paarlen, dat door toedoen van de weduwe van Willem III van den Bergh, Anna van Egmond, rond 1515 verloren is gegaan. Of de glazenwassersrekening uit 1626 voor het lappen van 265 ruiten. Of over de moordende dolle graaf Johan Baptist, die een leiendekker 'om dien kerel eens te zien rollen' van het dak afschoot. Ook voor die tijd maakte hij het tenslotte te bont en werd opgesloten.
Digitale toegang
Het Archief Huis Bergh is online te doorzoeken op de websites van Huis Bergh en van het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers in Doetinchem. Het is ook te vinden van Archieven.nl.
