Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Patersklooster: verschil tussen versies
(Eerste stap in herschikking van alle pagina's over het Patersklooster) |
(aanvullingen uit ON 60 + foto) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | Het '''Patersklooster''' in [['s-Heerenberg]] werd gebouwd | + | == Het ontstaan van het klooster == |
| + | Het '''Patersklooster''' in [['s-Heerenberg]] werd gebouwd als gevolg van de ''Kulturkampf'' die in de jaren zeventig van de negentiende eeuw in [[Duitsland]] werd gevoerd. De overheid van het Duitse Rijk, dat in [[1871]] ontstond, werd sterk gedomineerd door protestanten. Rijkskanselier Otto von Bismarck wantrouwde de katholieken, omdat die door samenwerking met katholieken buiten het Duitse Rijk de Duitse eenheid zouden ondermijnen. Als gevolg hiervan werden verschillende antikatholieke wetten aangenomen, zoals in [[1872]] het ''Jesuitengesetz''. Hiermee werden de kloosters van [[jezuïeten]] en verwante kloosterorden opgeheven, waarop de bewoners noodgedwongen hun land verlieten. | ||
| − | + | Jezuïeten uit Bonn en Essen vestigden zich toen in Nederlands Limburg; op een kasteel bij Baexem en op een kasteel bij Afferden. Toen laatstgenoemd kasteel afbrandde en het kasteel bij Baexem te klein bleek om alle jezuïeten te huisvesten, werd gezocht naar een locatie om een nieuw klooster te bouwen. Het oog viel op 's-Heerenberg, waar [[Administrateurs en Rentmeesters Huis Bergh|rentmeester]] [[Meijer, Laurentius|Laurens Meijer]] van [[Huis Bergh]] behulpzaam was bij de aankoop van drie percelen grond. | |
| − | + | == De bouw van het patersklooster == | |
| + | [[Bestand: Exezitienhaus Tisis-Feldkirch.jpg|thumb|right|400px|'''Het ''Exerzitienhaus'' in Tisis diende als voorbeeld voor het patersklooster]] | ||
| + | Het klooster is een ontwerp van de Akense architect Max Keuchen ([[1843]]-[[1919]]). Hij liet zich inspireren door het ''Exerzitienhaus'' van de jezuïeten in Tisis, een stadsdeel van Feldkirch in Oostenrijk, vlak aan de grens met Liechtenstein. Het gebouw heeft een H-vormig grondplan en is opgetrokken in roodbruine baksteen. | ||
| − | == | + | De belangrijkste data uit de bouwperiode zijn: |
| − | * [[Jezuïeten]]: 1910- | + | * 1 juli [[1908]]: begin van het graafwerk. De eigenlijke bouw begon in oktober van dat jaar. |
| + | * 11 mei [[1909]]: symbolische eerstesteenlegging, groots gevierd in aanwezigheid hoge jezuïeten en geestelijken en notabelen uit 's-Heerenberg en [[Emmerik]]. Sint Bonefatius werd benoemd tot eerste patroonheilige; vandaar dat het Patersklooster ook bekend staat als het '''Bonefatiushuis'''. | ||
| + | *18 oktober [[1910]]: plechtige inwijding van het klooster en ontvangst van de jezuïeten in aanwezigheid van de aartsbisschop van Utrecht en de bisschop van Fulda. | ||
| + | <br clear=all/> | ||
| + | == Bewoners en gebruikers == | ||
| + | De jezuïeten hebben het patersklooster tot [[1937]] bewoond. Daarna is het gebouw in bezit geweest van twee andere kloosterorden en heeft daartussendoor en daarna ook andere bestemmingen gehad. Sinds [[1999]] is het gebouw een rijksmonument, opgenomen in het monumentenregister onder nummer 514889. | ||
| + | |||
| + | * [[Jezuïeten]]: 1910-1937 | ||
**[[Kruisweg bij het Sint Bonifatiusklooster]] | **[[Kruisweg bij het Sint Bonifatiusklooster]] | ||
*[[Witte Paters]]: 1937-[[1958]] | *[[Witte Paters]]: 1937-[[1958]] | ||
| Regel 13: | Regel 23: | ||
**''2nd Canadian Casualty Clearing Station'' | **''2nd Canadian Casualty Clearing Station'' | ||
*[[Salesianen van Don Bosco]]: 1958-[[1971]] | *[[Salesianen van Don Bosco]]: 1958-[[1971]] | ||
| − | *Gouden Handen: [[1975]]-[[1999]] | + | *[[Gouden Handen]]: [[1975]]-[[1999]] |
*Het huis staat leeg | *Het huis staat leeg | ||
*… | *… | ||
| Regel 22: | Regel 32: | ||
Onderstaande foto's tonen het klooster in opeenvolgende perioden van zijn bestaan. Klik op de afbeeldingen voor een vergroting. | Onderstaande foto's tonen het klooster in opeenvolgende perioden van zijn bestaan. Klik op de afbeeldingen voor een vergroting. | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | Bestand:Kloostermuur zonder ijzerwek.JPG | + | Bestand:Don_Rua074.jpg | '''Het Bonefatiushuis |
| − | Bestand:Don_Rua_voorkant_kl.jpg | + | Bestand:Kloostermuur zonder ijzerwek.JPG | '''Het jezuïetenklooster |
| − | + | Bestand:Don_Rua_voorkant_kl.jpg | '''[[Salesianen van Don Bosco|Huize Don Rua]] | |
| − | Bestand:sBerg_Klooster-Don-Rua-Gouden-Handen.jpg | + | Bestand:sBerg_Klooster-Don-Rua-Gouden-Handen.jpg | '''Gouden Handen |
</gallery> | </gallery> | ||
=== Bouwtekening kelderverdieping === | === Bouwtekening kelderverdieping === | ||
| − | |||
[[Bestand:Kopie van Plattegrond kelder klooster 1908.jpg|350px|left]] | [[Bestand:Kopie van Plattegrond kelder klooster 1908.jpg|350px|left]] | ||
| + | De bouwtekening van de kelderverdieping door architect Keuchen. <br>Het H-vormige grondplan is duidelijk te herkennen. | ||
<br clear=all/> | <br clear=all/> | ||
=== Restanten van de kloostermuur === | === Restanten van de kloostermuur === | ||
| Regel 43: | Regel 53: | ||
==Trivia== | ==Trivia== | ||
| − | *Toen er nog paters in het klooster waren, logeerde Sint Nicolaas er in december. De kinderen wisten het zeker want voor het middenraam boven de hoofdingang stond dan de sinterklaasstaf. | + | *Toen er nog paters in het klooster waren, logeerde Sint Nicolaas er in december. De kinderen wisten het zeker, want voor het middenraam boven de hoofdingang stond dan de sinterklaasstaf. |
*Het prachtige smeedijzeren hek voor het klooster is gesloopt om de bussen van de [[Openbaar vervoer|GTW (later GSM)]] de ruimte te geven om voor het klooster te keren. | *Het prachtige smeedijzeren hek voor het klooster is gesloopt om de bussen van de [[Openbaar vervoer|GTW (later GSM)]] de ruimte te geven om voor het klooster te keren. | ||
Versie van 15 feb 2014 om 13:29
Inhoud
Het ontstaan van het klooster
Het Patersklooster in 's-Heerenberg werd gebouwd als gevolg van de Kulturkampf die in de jaren zeventig van de negentiende eeuw in Duitsland werd gevoerd. De overheid van het Duitse Rijk, dat in 1871 ontstond, werd sterk gedomineerd door protestanten. Rijkskanselier Otto von Bismarck wantrouwde de katholieken, omdat die door samenwerking met katholieken buiten het Duitse Rijk de Duitse eenheid zouden ondermijnen. Als gevolg hiervan werden verschillende antikatholieke wetten aangenomen, zoals in 1872 het Jesuitengesetz. Hiermee werden de kloosters van jezuïeten en verwante kloosterorden opgeheven, waarop de bewoners noodgedwongen hun land verlieten.
Jezuïeten uit Bonn en Essen vestigden zich toen in Nederlands Limburg; op een kasteel bij Baexem en op een kasteel bij Afferden. Toen laatstgenoemd kasteel afbrandde en het kasteel bij Baexem te klein bleek om alle jezuïeten te huisvesten, werd gezocht naar een locatie om een nieuw klooster te bouwen. Het oog viel op 's-Heerenberg, waar rentmeester Laurens Meijer van Huis Bergh behulpzaam was bij de aankoop van drie percelen grond.
De bouw van het patersklooster
Het klooster is een ontwerp van de Akense architect Max Keuchen (1843-1919). Hij liet zich inspireren door het Exerzitienhaus van de jezuïeten in Tisis, een stadsdeel van Feldkirch in Oostenrijk, vlak aan de grens met Liechtenstein. Het gebouw heeft een H-vormig grondplan en is opgetrokken in roodbruine baksteen.
De belangrijkste data uit de bouwperiode zijn:
- 1 juli 1908: begin van het graafwerk. De eigenlijke bouw begon in oktober van dat jaar.
- 11 mei 1909: symbolische eerstesteenlegging, groots gevierd in aanwezigheid hoge jezuïeten en geestelijken en notabelen uit 's-Heerenberg en Emmerik. Sint Bonefatius werd benoemd tot eerste patroonheilige; vandaar dat het Patersklooster ook bekend staat als het Bonefatiushuis.
- 18 oktober 1910: plechtige inwijding van het klooster en ontvangst van de jezuïeten in aanwezigheid van de aartsbisschop van Utrecht en de bisschop van Fulda.
Bewoners en gebruikers
De jezuïeten hebben het patersklooster tot 1937 bewoond. Daarna is het gebouw in bezit geweest van twee andere kloosterorden en heeft daartussendoor en daarna ook andere bestemmingen gehad. Sinds 1999 is het gebouw een rijksmonument, opgenomen in het monumentenregister onder nummer 514889.
- Jezuïeten: 1910-1937
- Witte Paters: 1937-1958
- Marine-Sanitätsschule van de Kriegsmarine
- Noodziekenhuis
- 2nd Canadian Casualty Clearing Station
- Salesianen van Don Bosco: 1958-1971
- Gouden Handen: 1975-1999
- Het huis staat leeg
- …
- Gemeente Montferland, locatie Gouden Handen: 2014-…
Beeldmateriaal
Het klooster door de jaren heen
Onderstaande foto's tonen het klooster in opeenvolgende perioden van zijn bestaan. Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.
Het Bonefatiushuis
Het jezuïetenklooster
Gouden Handen
Bouwtekening kelderverdieping
De bouwtekening van de kelderverdieping door architect Keuchen.
Het H-vormige grondplan is duidelijk te herkennen.
Restanten van de kloostermuur
De fraaie kloostermuur is grotendeels verdwenen. Deze foto's laten zien wat er nog over is; een stukje naast de oude marechausseekazerne en een langer stuk verderop. Ook bij de oude grensovergang is nog een gedeelte te zien.
Trivia
- Toen er nog paters in het klooster waren, logeerde Sint Nicolaas er in december. De kinderen wisten het zeker, want voor het middenraam boven de hoofdingang stond dan de sinterklaasstaf.
- Het prachtige smeedijzeren hek voor het klooster is gesloopt om de bussen van de GTW (later GSM) de ruimte te geven om voor het klooster te keren.
Kaart
<googlemap lat="51.872093" lon="6.247852" zoom="17">51.872258, 6.248356</googlemap>
Bron
- Old Ni-js no. 60
