Haps

Haps is een dorp in de Brabantse gemeente Cuijk. Vroeger was het een heerlijkheid die 1506 door het huwelijk van Willem III van den Bergh met Anna van Egmond werd toegevoegd aan de Berghse bezittingen.

Na de dood van graaf Willem III in 1511 hertrouwde Anna van Egmond in 1512 met Filips van Virneburg. Deze graaf heeft tot zijn dood in 1534 een conflict gehad met graaf Oswald II – zijn stiefzoon en graaf Willems zoon en opvolger – over het bezit van Haps en het iets zuidelijker gelegen Boxmeer. Van Virneburg had uit zijn huwelijk met Anna van Egmond een zoon, die in 1517 werd geboren, maar als kind al overleed. Anna van Egmond overleed in 1517, kort na de geboorte van haar zoon. Als erfgenaam van zijn overleden zoon, zo redeneerde Filips van Virneburg, had hij recht op een deel van de erfenis van zijn vrouw.

De graaf van Virneburg heeft Haps daadwerkelijk in bezit genomen, maar door tussenkomst van de hertog van Gelre kreeg graaf Oswald II de heerlijkheid in 1523 terug tegen betaling (aan de hertog) van duizend goudguldens. De graaf van Virneburg heeft hiertegen geprotesteerd, maar zonder succes. Haps is daarna Berghs gebleven tot eind 1794, toen grote delen van het huidige zuiden van Nederland door Franse troepen werden bezet en ingelijfd bij Frankrijk. De heerlijkheid Boxmeer onderging toen hetzelfde lot.

De overdracht van 1523 had in 1930 nog een staartje, toen de Staat der Nederlanden charters uit het archief van de hertog van Gelre die behoorden tot het archief van de heren van Haps, overdroeg aan het archief van Huis Bergh.

In Haps waren twee tollen; een landtol en een tol in de Maas. Over een van de twee, maar het is niet duidelijk welke, heetf Oswald III van den Bergh van 1669 tot 1675 een conflict gehad met stadhouder Willem III in diens hoedanigheid van heer van de aangrenzende heerlijkheid Cuijk.

Bronnen

• Het archief van het Huis Bergh (boek), blz. 167–171
• Archief Huis Bergh, inventarisnummer 6839