Vreeze, Rinke de

Pater Rinke de Vreeze werd in november 1922 geboren in Bakhuizen, Friesland, op het skûtsje van zijn ouders. Zijn eerste levensjaar heeft hij zo varend doorgebracht. Toen werd het schip door verdere gezinsuitbreiding te klein, en kwam hij aan land terecht.

Door het maandblad de Kleine Apostel had hij als kind al belangstelling voor de missie. Zodoende ging hij naar het seminarie van de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën, waar hij op 16 juli 1949 priester werd gewijd.

Als seminarist is hij met een medestudent, een vriend van hem, in de zomer van 1947 naar Rome gefietst om de Paus te ontmoeten voor zij naar de missie gingen. In maart 1945, nog in de hongerwinter, hadden Rinke en zijn vriend vanuit Friesland voedsel gebracht naar familie in Noord-Holland. De vele hongerende mensen die op de fiets op zoek waren naar eten, maakten toen zo'n indruk dat Rinke zei: "Als het moet, kun je wel naar Rome fietsen." Zijn vriend had dat onthouden, zodat ze later inderdaad, met toestemming van de Paus, op de fiets naar Rome zijn geweest. Een uitgebreid verslag van deze reis is hier te lezen. Later heeft hij nog een solofietstocht naar Lourdes gemaakt.

Na zijn wijding in 1949 is Rinke vier jaar propagandist geweest. Dat wil zeggen dat hij jongens moest werven voor het kleinseminarie van de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën. Hij had een auto ter beschikking en reed daarmee alle pastoors en onderwijzers in het noorden van het land af.

In 1953 werd Rinke naar Londen gestuurd voor een opleiding tot aardrijkskundeleraar. Dat was nodig omdat op het kleinseminarie van de Sociëteit in Ghana nog één leraar met een graad nodig was om als middelbare school erkend te worden. In juni 1957 slaagde hij voor zijn leraarsexamen en vertrok in december per schip naar Ghana. Daar is hij 32 jaar missionaris geweest. In die tijd is hij vaak met vakantie in Nederland geweest, en dan merkte hij hoe de Kerk in Ghana groeide, maar in Nederland in verval raakte.

In augustus 1989 werd hij pastoor van de parochie van O.L.V. Altijddurende Bijstand in Braamt als opvolger van pater Klomp. Dat was een hernieuwde kennismaking, want al in 1981 was hij enige maanden waarnemend pastoor in Braamt geweest na het overlijden van pastoor Scheublin.

Pastoor De Vreeze heeft Braamt een klokkentoren gegeven, of beter gezegd een losstaande klokkenstoel. De twee klokken daarin zijn vernoemd naar zijn ouders: Helena en Martinus.

Rinke de Vreeze is niet meer officieel de pastoor van Braamt, maar in de praktijk leest hij er nog elke zondag de mis. Het bisdom heeft hem in de zomer van 2011 met gedwongen emeritaat willen sturen, maar daar kwam zo veel protest tegen dat hij toestemming heeft gekregen tot zijn negentigste verjaardag aan te blijven.

Dat was in november 2012, maar op 8 november 2014 was hij er nog en vierde in Braamt niet alleen zijn 92e verjaardag, maar ook zijn 65-jarig priesterjubileum. Toch kwam afscheid van Braamt dichterbij toen het bestuur van de Parochie Heilige Gabriël in mei 2017 bekend maakte dat zes van haar elf kerken dicht moeten. Twee daarvan staan in Bergh: behalve de kerk in Braamt moet ook de kerk in Stokkum dicht.

Op 8 november 2017 vierde pastoor De Vreeze zijn 95e verjaardag met een mis waarin hij zelf voorging. Zijn kerk zal in mei 2018 dichtgaan, maar kan dan nog een jaar voor sacramentele vieringen gebruikt worden. In mei 2019 zal de kerk definitief aan de eredienst onttrokken worden. Tot die tijd mag pastoor De Vreeze in de pastorie blijven wonen.

Bronnen

• Heemkundekring Bergh, podcast van 17 juli 2009
• Kerk Braamt
• De Gelderlander, editie Achterhoek, van 16 mei en 12 november 2017