Bureau Wederopbouw Boerderijen

Inleiding

Het Bureau Wederopbouw Boerderijen (BWB) had als taak de meer dan 8.0000 boerderijen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland waren verwoest, te herbouwen. Hierbij werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om een moderne bedrijfsvoering door te voeren. Met inachtneming van het streekeigene werden de gebouwen daarom doelmatiger ontworpen.

Al kort voor en tijdens de meidagen van 1940 hebben Nederlandse militairen in de Grebbelinie ongeveer driehonderd boerderijen in brand gestoken om schootsveld vrij te maken en te voorkomen dat Duitse aanvallers er dekking konden zoeken. Elders in het land zijn in 1940 nog zo'n 250 boerderijen verwoest door oorlogshandelingen of verdwenen doordat ze plaats moesten maken voor vliegvelden.

Vanwege de belangrijke rol van de landbouw in de voedselvoorziening heeft de rijksoverheid al op 15 juli 1940 het BWB opgericht. Het bureau had toen de taak enkele honderden boerderijen te herbouwen, maar na de bevrijding was dat aantal opgelopen tot het al genoemde aantal van meer dan 8.000. Vanaf september 1944, toen de geallieerde troepen Nederland bereikten, zijn met name in Noord-Brabant, Limburg en Gelderland grote aantallen boerderijen door oorlogsgeweld verwoest.

Door de watersnoodramp van 1953 werden onverwacht nog ruim 450 boerderijen aan de taak van het BWB toegevoegd, maar midden jaren vijftig was het werk gedaan en werd het bureau opgeheven.

Het BWB in Bergh

In Bergh zijn onderstaande de boerderijen door het BWB herbouwd. De betrokken eigenaren konden zelf een architect kiezen, maar in de meeste gevallen is die door het BWB aangewezen.

De data in de tabel zijn die waarop de architect de bouwtekening klaar had. In een enkel geval lijkt die niet te kloppen. Zo is de tekening voor de herbouw van het Galgengoed gedateerd op 1 juni 1944, iets meer dan een week nadat er in de nacht van 21 op 22 mei een Britse bommenwerper op was neergestort.

De eigenlijke herbouw van de boerderijen zal steeds enige tijd na de datum van de bouwtekening zijn begonnen.

Plaats	Toenmalig adres	Architect	Datum tekening	Eigenaar
Azewijn	Azewijn 13	Hemmy Clevis	1 maart 1954	J.H. Thus
Azewijn	Azewijn 48	A.W.N. Giesen	1 juni 1954	Wed. J. Berntsen
Azewijn	Azewijn 55	Geert Drexhage	20 januari 1947	G.E. Theunissen
Beek	Heideweg 33	Hemmy Clevis	1 november 1943	G. Ditters-Bode
's-Heerenberg	Stokkumseweg 7	J.G. Venhoven	18 oktober 1951	T. te Boekhorst
Klein-Azewijn	Klein-Azewijn 106	Hemmy Clevis	17 november 1949	Th. A. Peters
Kilder	Wehlseweg 114	Hemmy Clevis	1 juni 1944	P.J.B. von der Linden
Kilder	Wehlseweg 115	A.H. Esseveld	24 juli 1953	W. Bulsink
Kilder	( onbekend)	Hemmy Clevis	1 mei 1947	(onbekend)
Lengel	Lengel 40	G.F. Graven	1 december 1948	H.L. te Wilt
Stokkum	Stokkum 5	Hemmy Clevis	(onbekend)	Th.J.H. Harmsen
Stokkum	Stokkum 90	J. Gerritsen	28 oktober 1947	J. Scheers
Stokkum	Stokkum 94	Hemmy Clevis	10 maart 1949	Gerardus Th. Bod
Vinkwijk	Vinkwijk 48	Hemmy Clevis	1 december 1948	M. Tomberg
Vinkwijk	Vinkwijk 50	C. Rietveld	5 december 1952	F.W. Tangelder
Zeddam	Ettemastraat 7	J. Hopman	7 februari 1952	H.J. Vriezen
Zeddam	Groeneweg 4	Hemmy Clevis	5 november 1947	J.B. Rutjes
Zeddam	Zeddam 138	Hemmy Clevis	24 september 1947	Wed. J. Engelbarts

Bronnen

• Archief Bureau Wederopbouw Boerderijen
• Meertens Instituut, databank Wederopbouwboerderijen in Nederland