Booms, Willem

Willem Booms is in 1826 als militair naar Nederland-Indië vertrokken. Hij werd op 3 augustus 1800 geboren in 's-Heerenberg als jongste van de negen kinderen van Gerrardus Booms en Henrica Hafkenscheit.

De opleiding in Harderwijk

Op 14 juni 1826 heeft Booms zich vrijwillig aangemeld bij het Algemeen Depot der Landmacht nr. 33 in Harderwijk. Hier werden militairen opgeleid voor dienst in de koloniën, zoals duidelijker blijkt uit de naam Koloniaal Werfdepot, die in 1844 werd ingevoerd. Booms zat op de dag dat hij zich aanmeldde in de dwangkolonie Ommerschans bij Ommen in Overijssel; voordien woonde hij in Deventer. Ommerschans was oorspronkelijk een vesting (zoals Schenkenschanz), maar in 1819 gaf de overheid het terrein in bruikleen aan de Maatschappij van Weldadigheid, die er een strafkolonie voor bedelaars en landlopers van maakte. Het ligt voor de hand dat Booms hier de mogelijkheid werd geboden dienst te nemen.

Op 31 juli 1826, anderhalve maand nadat hij zich had aangemeld, kwam Booms vanuit Ommerschans aan in Harderwijk. Daar werd hij onder nummer 10800 ingeschreven in het stamboek van het Depot. Als zijn geboorteplaats vermeldt het stamboek Halzenberg. Zo onduidelijk kan Booms 's-Heerenberg niet uitgesproken hebben, dus waarschijnlijk heeft de klerk niet goed kunnen lezen wat er in het dossier uit Ommerschans stond.

Booms tekende vrijwillig voor een dienstverband van zes jaar zonder handgeld. Dit handgeld – of premie – was een flink geldbedrag dat vrijwilligers meteen uitbetaald kregen (en niet zelden meteen opmaakten), maar de vrijwilligers uit Ommerschans en andere strafinrichtingen kregen dit niet, zoals blijkt uit de inschrijvingen van Booms en anderen. Dit werpt de vraag op in hoeverre deze vrijwilligers vrijwillig voor dienst in de koloniën hadden gekozen.

Het stamboek vermeldt als Booms' signalement:

• Lengte: 1 el, 6 palmen, 8 duimen, 2 strepen °)
• Aangezicht: lang
• Voorhoofd: smal
• Ogen: blauw
• Neus: lang
• Mond: middelmatig
• Kin: rond
• Haar: bruin
• Wenkbrauwen: bruin
• Merkbare tekenen: pokdalig

°) Zo kort na de Franse tijd klonken woorden als meter en centimeter voor veel Nederlanders te Frans. Er werd daarom gekozen voor:
el = meter, palm = decimeter, duim = centimeter en streep = millimeter.
Booms lengte was dus 1 meter en 68,2 centimeter.

De reis naar Indië

Na drie maanden was de opleiding voltooid. Op 6 november 1826 maakte Booms deel uit van een groep van ruim zeventig militairen die naar Vlissingen vertrok om daar aan boord te gaan van het schip Frederik voor de zeereis naar Batavia. Vlissingen wordt althans in Booms' stamboek vermeldt als vertrekhaven, maar volgens de scheepsberichten in de dagbladen was dit Antwerpen. Dat kan, want in 1826 waren Nederland en België nog één land (de afscheiding van België kwam pas in 1830). Ook over de afvaart bestaat onduidelijkheid: die vond op 17 of op 18 november plaats.

De Rotterdamsche Courant van 23 november 1826 maakte melding van ruim tien schepen die de voorgaande dagen "de Schelde waren afgekomen en naar zee gezeild". Daaronder was de Frederik, die met Zr. Ms. troepen naar Batavia ging. Of de woorden "naar zee gezeild" betekenen dat de Frederik een zeilschip was, is moeilijk na te gaan, maar in die tijd voeren er al stoomschepen op de grote vaart. Hoe dan ook, de zeereis duurde vier volle maanden – langs Kaap de Goede Hoop, want het Suezkanaal bestond nog niet. De aankomst in Batavia was op 14 maart 1827.

Uit de Rotterdamsche Courant van 23 november 1826

Uit de Bataviasche Courant van 21 maart 1827

Zijn voortijdige dood

Nederland had in 1826 al reguliere troepen in zijn koloniën, maar het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) werd pas in 1830 opgericht. Booms leefde toen helaas niet meer. Op 10 juli 1827 overleed hij in Magelang, Midden-Java, slechts vier maanden na zijn aankomst in de Oost en een kleine maand voor zijn 27e verjaardag.

Over Booms' doodsoorzaak wordt niets vermeld. Hij overleed ten tijde van de Java-oorlog (1825–1830), die vooral op Midden-Java woedde, zodat zijn dood het gevolg kan zijn van oorlogshandelingen. Er is echter een gerede kans dat hij aan een tropische ziekte is bezweken.

Booms' KNIL-stamboekgegevens

Bronnen

• Nationaal Archief, Onderofficieren en soldaten KNIL 1815-1950, toegangsnummer 2.10.50, suppletiefolium 2424
• Op Wikipedia:
  • Ommerschans
  • Koloniaal Werfdepot
• Op Delpher:
  • Rotterdamsche Courant van 23 november 1826
  • Bataviasche Courant van 21 maart 1827