Beijer, Antonius (1844-1925)

Antonius Beijer was broeder van de congregatie van Onze Lieve Vrouw van Lourdes. Hij werd op 11 november 1844 geboren in Stokkum als zoon van Theodorus Beijer Lamberdina Gudde. Hij was niet, of hooguit in de verte, verwant met zijn naamgenoot Antonius Beijer (1897–1929) uit Lengel, die eveneens kloosterling was.

Op 10 september 1868 werd hij uitgeschreven uit het bevolkingsregister van de gemeente Bergh wegens vertrek naar Ronse in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. Daar bevond zich het moederhuis van de Congregatie der Broeders van Goede Werken, zoals de naam toen nog was. Op 12 december van dat jaar trad hij in en nam de kloosternaam Autbertus aan. Op 2 februari 1870 legde hij in Ronse zijn eeuwige geloften af.

Bij het afleggen van zijn eeuwige geloften sloot broeder Autbertus een contract met de Congregatie der Broeders van Goede Werken. Hij ondertekende dit, terwijl namens de congregatie broeder Raphaël (in de wereld Jan Baptiste Declerq) zijn handtekening zette. Samengevat bepaalde het contract dat broeder Autbertus zich verplichtte al het werk te doen dat hem werd opgedragen, dat hij zijn bezittingen aan het klooster moest afstaan, en dat hij, mocht hij het klooster verlaten, daarvan niets kon terugeisen, zomin als zijn nabestaanden dat bij zijn overlijden konden doen. Daar stond tegenover dat hij vrije kost en inwoning had, en in geval van ziekte of ongeval door het klooster verzorgd zou worden, en dat zulks geen reden kon zijn hem weg te zenden.

De handtekeningen van broeder Autbertus en broeder Raphaël onder broeder Autbertus' contract. De uitspraak van de naam Autbertus zal in België op z'n Frans zijn geweest (Ootbertuus). Dit bracht de Nederlander Antonius Beijer blijkbaar in verwarring, want hij streepte de A waar hij mee begon door en schreef Outbertus (wat op z'n Frans uitgesproken Oetbertuus zou zijn).

Broeder Aubertus heeft altijd psychiatrische patiënten verpleegd. Begin 1869 verhuisde hij van Ronse naar Den Bosch. Hij werkte daar als broeder-verpleger in het, zoals het toen heette, krankzinnigengesticht "Reinier van Arkel". Dit is een van de oudste psychiatrische ziekenhuizen in Nederland. Het werd in 1442 geopend als dolhuis of gesticht voor sinnelozen.

Met een korte onderbreking in 1870 om zijn eeuwige geloften in Ronse af te leggen, werkte hij tot 1881 in het krankzinnigengesticht in Den Bosch, waarna hij tot 1899 voor kortere of langere tijd verbleef in andere plaatsen waar zijn congregatie actief was: Rosmalen, Leiden, Vught, Delft en Den Haag. Wanneer hij waar is geweest, kon niet precies worden achterhaald, maar uit het bevolkingsregister van Vught blijkt bijvoorbeeld dat hij daar op 8 mei 1896 vanuit Leiden aankwam en op 23 juni 1897 naar Delft vertrok. In Vught stond hij ingeschreven op de lijst van verplegend personeel van het gesticht Voorburg.

In 1888 verhuisde het moederhuis van Ronse naar het eveneens in Oost-Vlaanderen gelegen Oostakker. Bij deze gelegenheid veranderde de congregatie haar naam in Broeders van Onze Lieve Vrouw van Lourdes.

In 1899 kwam broeder Autbertus terug naar Den Bosch. Hij heeft daar, net als in de andere gestichten waar hij aangesteld is geweest, heel hard moeten werken. Er waren in zijn tijd nog geen kalmerende middelen voor psychiatrische patiënten, die heel onhandelbaar of ook agressief konden zijn. De broeders moesten dus ook nachtdiensten draaien. Daarnaast moesten ze deelnemen aan het kloosterleven, dat volgens een vaste dagorde verliep. Naast de gezamenlijke maaltijden waren er verschillende dagdelen voor meditatie en gebed. Rond het middaguur en 's avonds was er tijd ingepland voor recreatie, maar de ziekenbroeders kwamen daar vaak niet aan toe. Ze waren al blij als ze even tijd hadden voor een sigaar of een pijp. Elk jaar kregen ze drie dagen vrij voor familiebezoek, en dan waren ze echt weg van de patiënten. Ook de jaarlijkse retraite van acht dagen kon ontspanning brengen, en gaf gelegenheid eens goed te slapen. Mits die retraite niet in het eigen klooster werd doorgebracht.

Broeder Autbertus bleef in Den Bosch tot hij op 21 december 1925 op 81-jarige leeftijd overleed. Hij werd in Den Bosch begraven, maar later overgebracht naar de begraafplaats van het psychiatrische ziekenhuis Voorburg in Vught. Zijn naam staat daar op een verzamelsteen.

Broeder Aubertus' bidprentje

Broeder Aubertus' overlijdensakte Uit de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 23 december 1925

Bronnen

• Old Ni-js nr. 55, blz. 118–121
• Brabants Historisch Informatie Centrum, archiefnummer 5060, inventarisnummer 999.44, blad 5
• De Provinciale Noordbrabantsche en 's-Hertogenbossche courant van 23 december 1925 op Delpher
• De Broeders van Onze Lieve Vrouw van Lourdes in:
  • Brabants Historisch Informatie Centrum
  • Online Database voor Intermediaire Structuren