Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Te Wiel
Het geslacht Te Wiel heeft drie architecten voortgebracht: Arnoldus te Wiel senior, zijn zoon Arnoldus te Wiel junior en zijn kleinzoon Bernardus Johannes te Wiel.
Arnold te Wiel junior werd geboren op 2 maart 1824. Geleidelijk aan trad in het voetspoor van zijn vader. Toen hij in 1843 moest loten voor militaire dienst (en werd uitgeloot) was zijn beroep nog timmermansleerling, maar hij was al timmerman toen hij in 1855 trouwde met Johanna Lucassen. Zijn bruid werd in 1820 in Warm geboren als dochter van Arend Lucassen en Gerarda Raaijman. Toen Arnold senior ouder werd, had Arnold junior hetzelfde niveau bereikt als zijn vader. Ook hij werd gemeentearchitect van de gemeente Bergh. Arnold junior overleed op 1 december 1898.
Bernard te Wiel leerde hetzelfde vak als zijn vader en grootvader. Hij werd geboren op 7 maart 1863 en stierf als vrijgezel op 14 januari 1951. Daarmee kwam er een einde aan drie generaties architecten Te Wiel.
Een van de bekendste bouwwerken van de Te Wiels is de pastorie in Azewijn uit 1867. Op 10 september 2006 heeft dit gebouw de eerste Monumentenprijs van de gemeente Montferland gekregen. De pastorie werd destijds gebouwd, omdat Azewijn in 1867 een zelfstandige parochie was geworden.
Daarnaast zijn er in Bergh en de Achterhoek nog 51 gebouwen bekend die door een Te Wiel zijn gebouwd. Van Arnold senior en junior zijn dit onder andere, gerangschikt naar bouwjaar:
- 1853: De r.k. kerk in Tergun, de voorloper van de huidige kerk van Gaanderen.
- 1855: De r.k. pastorie van 's-Heerenberg; thans een deel van het gemeentehuis op de hoek van Hofstraat en 's-Gravenwal.
- 1855: De r.k. kerk in Megchelen, de voorganger van de huidige Sint-Martinuskerk uit 1938.
- 1864: Verbouw van de etage van de grote schuur van Huis Bergh tot vergaderzaal.
- 1866: De r.k. kerk in Vragender.
- 1871: De synagoge in 's-Heerenberg
- 1888: De r.k. pastorie in Zeddam.
- 1895: De Marechausseekazerne in 's-Heerenberg.
Bernard te Wiel heeft met name woonhuizen gebouwd. Daartoe behoren onder andere 't Hof en De Kapel in Azewijn.
