Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Maria Catharina Truchsess van Waldburg-Zeil
.jpg)
Maria Catharina Truchsess van Waldburg-Zeil was de vrouw van graaf Frans Willem. Zij werd op 28 september 1702 geboren op kasteel Zeil bij Leutkirch in Zuid-Duitsland als dochter van Johan Christoph Truchsess van Waldburg-Zeil en Maria Francisca Elisabeth van Montfort-Tettnang. Haar moeder en haar schoonmoeder waren volle nichten van elkaar. Bovendien was zij een kleindochter van Amalia Lucia van den Bergh. Deze familiebanden zullen een rol hebben gespeeld bij het tot stand komen van dit huwelijk. Overigens is de afstand tussen Leutkirch en Sigmaringen, de geboortelplaats van Frans Willem, ook niet groot.
In de naam Truchsess van Waldburg-Zeil is het bestanddeel Truchsess oorspronkelijk een ambtstitel. Een Truchsess (in het Nederlands wel vertaald als drossaard) hield in een grijs verleden toezicht bij vorstelijke maaltijden. In de loop der tijd verloor de functie zijn inhoud en bleef alleen een ceremoniële taak bij bepaalde belangrijke gebeurtenissen over. Truchsess was zo een erfelijke adellijke titel zonder betekenis geworden. Sommige families lieten hem daarom vallen, maar andere, waaronder de familie van Maria Catharina, handhaafden hem. Zoals gebruikelijk bij adellijke titels staat hij tussen de voornamen en de achternaam.
Maria Catharina trouwde in het late voorjaar van 1724 in 's-Heerenberg met graaf Frans Willem. De precieze dag is niet meer bekend, maar het was niet lang na 21 mei. In het ondertrouwboek van de gereformeerde gemeente staat namelijk dat het voorgenomen huwelijk publiekelijk is afgekondigd op de zondagen 7, 14 en 21 mei. De vermelding (hieronder afgebeeld) beslaat een hele bladzijde waarvan driekwart gevuld wordt door de vele titels van de nieuwe graaf. De krullen die dan volgen betekenen et cetera betekenen, enzovoorts. Maria Catharina komt er bekaaider af: haar erfelijke titel Truchsess wordt vermeld, maar haar eigenlijke achternaam – van Waldburg-Zeil – gaat verloren in het et cetera. Opmerkenswaard is dat de overlijdensdata van Maria Christina en haar man later zijn toegevoegd.
Hoewel Maria Catharina en haar man katholiek waren, staan zijn vermeld in een protestants ondertrouwboek. Dat komt omdat katholieken in de Republiek der Verenigde Nederlanden slechts beperkte godsdienstvrijheid hadden. Hun huwelijken moesten daarom worden afgekondigd en gesloten in de – zoals die toen heette – Nederduits Gereformeerde Kerk. Ook de katholieke adel ontkwam daar niet aan, hoewel de aantekening onderaan de bladzijde erop duidt dat het huwelijk zelf niet in de kerk is gesloten, maar voor het gericht van de landdrost. Allicht heeft er op Huis Bergh nog een katholieke plechtigheid plaatsgevonden.
Maria Catharina ging met haar man op Huis Bergh wonen, waar haar drie kinderen geboren werden:
Een ver familielid, Maria Walburga Truchsess van Waldburg-Zeil-Wurzach (1730–1789), was net zo oud als haar jongste dochter. De verwantschap ligt echter zo veel generaties terug, dat er van een familieband zo goed als zeker geen sprake was. Behalve de leeftijd was er nog een overeenkomst tussen deze twee vrouwen: ze waren allebei stiftsdame. Maria Walburga was de laatste vijf jaar van haar leven abdis van het Stift Elten.
Maria Catharina kwam uit een groot gezin: haar ouders hadden elf kinderen, van wie er zes volwassen zijn geworden. Een aantal van hen heeft een rol vervuld in het leven van haar kinderen. Haar oudste broer Johan Jacob (1686–1750) was peetoom van Johan Baptist en haar zus Maria Theresia (1690–1762) was peettante van Maria Theresia Leopoldina (maar dit hoeft niet te betekenen dat zij ook lijflijk bij de doop aanwezig waren). Na het overlijden van Maria Catharina en haar man (in 1739 respectievelijk 1737) was haar broer Karel Ernst (1700–1750), domheer in Keulen, van 1741 tot 1744 voogd van Johan Baptist (en mogelijk ook van haar dochters). Verder heeft Karel Ernst in 1749 Johanna Josepha's huwelijk ingezegend.
Na de grote brand op Huis Berg in 1735 verhuisde zij met haar man en kinderen naar het kasteel in Boxmeer. Daar overleed haar man in 1737. Hoewel haar kinderen toen nog minderjarig waren, is er geen document voorhanden waarin zij tot regentes van de Berghse bezittingen wordt benoemd. Dit moet logischerwijze wel gebeurd zijn, zoals blijkt uit bijvoorbeeld de adressering van een brief aan haar uit juni 1738 als "administratrice en regentesse van het hooggraaflijk Huis Bergh". Lang heeft ze deze taak niet hoeven uit te voeren. Zij overleed in Boxmeer op 10 februari 1739, 36 jaar oud. Haar zoon bleef in Boxmeer, maar haar dochters werden naar de abdij van Remiremont in de Vogezen gebracht, waar haar tante Maximiliana Truchsess van Waldburg-Zeil (1665–1743) stiftsdame was.
Bronnen
- Archief Huis Bergh, inleiding (1932) bij de inventaris van het archief
- Archief Huis Bergh, archieftoegang 0214, inventarisnummer 1050
- Duitse Wikipedia
- Genealogy EU
- Zoek akten
