Bruijel, Willem

Willem Bruijel was leraar. Hij heeft lesgegeven in geschiedenis en aardrijkskunde, maar zijn hoofdvak was staatswetenschappen, waaronder vielen staatshuishoudkunde (economie) en staatsinrichting.

Bruijel werd op 3 oktober 1877 geboren in Zeddam als zoon van Gerhard Jan Bruijel en Willemina te Gussinklo. Zijn ouders hadden een kruidenierswinkel in de Bovendorpsstraat. Hij was een broer van Maarten, Jacob en Josien Bruijel.

Vader Bruijel was tevens boer en had ook een leerlooierij, maar hij wilde niet dat Willem of zijn andere twee zoons zijn bedrijven overnamen. Hij was bemiddeld genoeg om ze alle drie te laten studeren, en dat was ook wat gebeurde.

Bruijel werd op 29 april 1892 uitgeschreven uit het bevolkingsregister van Bergh wegens vertrek naar Deventer, vanwaar hij op 6 mei 1896 terugkwam als onderwijzer. Of hij daar (of elders) een onderwijzersopleiding heeft gevolgd, kon niet worden achterhaald. In 1901 vertrok hij naar Amsterdam, wellicht om daar te studeren, maar zo dat het geval was, is hij al kort daarna overgestapt naar de universiteit in Utrecht. Daar slaagde hij in december 1903 met lof voor zijn kandidaatsexamen Nederlandse letteren. Ter ondersteuning van zijne studiën voor zijn doctoraalexamen werd hem bij koninklijk besluit van 9 augustus 1904 van rijkswege een beurs toegekend. Zijn vader heeft dus niet zijn hele studie hoeven te bekostigen. Het doctoraalexamen legde hij in maart 1906 met goed gevolg af.

Na zijn studie woonde hij een paar maanden bij zijn vader in Zeddam en vertrok op 26 september 1906 naar Zaltbommel. Daar was hij leraar staatswetenschappen aan de gemeentelijke HBS tot hij in 1910 een aanstelling kreeg als leraar geschiedenis en aardrijkskunde aan de 4e HBS in Amsterdam. Vanaf omstreeks 1917 combineerde hij deze baan met een aanstelling als leraar staatshuishoudkunde en staatsinrichting aan de HBS in Zaandam.

Uit De Tijd van 19 december 1903

Uit De Tijd van 21 maart 1906

Uit De Graafschapbode van 20 mei 1919

Uit De Courant van 1 oktober 1919

Op 16 mei 1919 promoveerde Bruijel aan de Rijksuniversiteit Utrecht tot doctor in de Staatswetenschappen. Hij deed dit niet op een proefschrift, maar op stellingen, zoals dat tot in de eerste decennia van de vorige eeuw nog mogelijk was.

Vanaf 1919, maar mogelijk ook eerder, verzorgde hij thuis in Amsterdam een cursus staatsinrichting voor kandidaten die zich voorbereidden op het MO-examen (voor leraren in het toenmalige middelbaar onderwijs).

Hij trouwde op 12 april 1911 in de stad Groningen met Frederika Wilhelmina Andreae, geboren op 20 juli 1879 in Zuidhorn (Gr.) als dochter van Sicco Leendert Andreae en Minke Römer. Zij hadden tegelijkertijd in Utrecht gestudeerd, zodat zij elkaar daar zullen hebben leren kennen. Hun zoon Gerhard Jan werd op 30 september 1918 in Amsterdam geboren.

Uit het Algemeen Handelsblad van 26 maart 1928

Bruijels vrouw overleed op 13 oktober 1921 in Wiesbaden, 42 jaar oud. Hijzelf overleed op 25 maart 1928, vijftig jaar oud. Zij werden begraven in Driehuis bij Haarlem. Daar werd na 1945 ook hun zoon Gerhard Jan herbegraven. Hij zat in de Tweede Wereldoorlog in het verzet, maar werd opgepakt. Hij overleed op 1 april 1945 in Kamp Vaihingen bij Vaihingen an der Enz, een bijkamp van het concentratiekamp Natzweiler-Struthof.

Bronnen

• Archieven.nl
• Op Delpher:
  • De Tijd van 19 december 1903 en 21 maart 1906
  • Provinciale Noord-Brabantsche en 's-Hertogenbossche Courant van 2 juli 1907
  • Haagsche Courant van 26 augustus 1910
  • De Graafschapbode van 20 mei 1919
  • De Courant van 1 oktober 1919
  • Algemeen Handelsblad van 26 maart 1928
• Online-begraafplaatsen
• Oorlogsgravenstichting
• Kamp Vaihingen op Wikipedia