Carbidschieten

Carbidschieten wordt in Bergh gedaan tijdens de jaarwisseling en bij een Tweede Gebod.

Plaatselijk gebruik

Elders wordt het carbuurschieten, melkbusschieten, losschieten of pulleschieten genoemd. Het is een plaatselijk gebruik in sommige zuidelijke, noordelijke en oostelijke streken van Nederland. Het vindt gewoonlijk plaats op of rond oudjaar alhoewel het in het zuiden van Nederland traditioneel ook bij de avond van de ondertrouw veel gedaan wordt.

Carbid wordt in een melkbus, verfbus of aangepaste gasfles gelegd en enigszins natgemaakt, b.v. met speeksel of water, waarna de bus wordt afgesloten met het deksel of een (plastic) bal. Het zich vormende ethyn wordt door een klein zundgat (of met een bougie) ontstoken en ontploft met een dreunende (met een grote bus vaak oorverdovende) knal, waarbij deksel of bal uit de bus schiet en tientallen meters verderop terechtkomt. Om onnodige schade te voorkomen wordt een deksel meestal vastgebonden met een stevig touw van enkele tientallen meters lengte. Het is echter beter om een kledingstuk alleen aan het deksel vast te binden. Het bevestigen van een touw aan zowel deksel als bus kan ervoor zorgen dat het deksel de bus mee trekt.

De uitdaging van het carbidschieten ligt hem in de moeilijkheid van het timen. Door de hoeveelheid carbid en water en de tijdsduur tot ontsteking te variëren is het een sport een optimale knal te veroorzaken.

Om nog grotere knallen te veroorzaken wordt incidenteel ook wel gebruikgemaakt van groter materiaal, zoals omgebouwde giertanks.

Geschiedenis

De oorsprong van dit gebruik komt waarschijnlijk nog uit de tijd van de Germanen met hun joelfeest, hoewel er toen natuurlijk nog geen carbid verkrijgbaar was. Carbid werd voor de Tweede Wereldoorlog gebruikt voor fietsverlichting. Ook werd het - toen er nog geen flessen met acetyleengas te krijgen waren - door de meeste dorpssmeden gebruikt om te lassen. Er was dus eenvoudig aan te komen. Melkbussen waren op het platteland ook ruim voorhanden.

Risico's

Het carbidschieten is niet geheel ongevaarlijk voor de afvuurder, omstanders, ruiten en auto's in de omgeving. Om de knal zo hard mogelijk te maken wordt deksel of bal vaak met een hamer vastgeslagen in de opening. Hieraan zijn twee risico's verbonden. De wrijving van het deksel met de bus kan een vonk veroorzaken, waardoor het ethyn voortijdig ontstoken wordt. Ook geldt dat als het deksel te vast zit in de opening, de bus uit elkaar kan knallen.

Tweede Gebod schieten in Bergh

In Montferland Nieuws enkele stukjes over het Tweede Gebodschieten gestaan die door de Heemkundekring Bergh zijn aangeleverd.

Jaarwisseling Stokkum 2010-2011

De jaarwisseling wordt in Stokkum traditioneel ingeluid met het carbid schieten aan de voet van de Hulzenbarg. Er waren niet minder dan drie partijen actief. De ploeg van camping de Slangenbult met een batterij van zes melkbussen. Dan was er nog de groep KWJ. Hun wapen was een kruiwagen met drank en een melkbus voor de plof. Ze hadden zich met hun geschut op eerbiedwaardige afstand opgesteld op 100 meter van de “grote” jongens.

Dan nu de “grote” jongens. De kroon spande werkelijk de troepenmacht van de carnavalsgroep Stokkums Wanhoop. Twee grandioos grote vaten waren gelast voor het carbid. Werkelijk horen en zien verging je, als deze “kanonnen” werden afgeschoten. Tot kilometers ver buiten Stokkum trilden de kopjes nog in de kasten. Ook voor de inwendige mens werd goed gezorgd. De dames van Wanhoop hadden niet minder dan 500 broodjes gesmeerd om de honger te stillen van de vele toeschouwers. Wat mooi dat deze geweldige traditie in Stokkum in ere wordt gehouden. Op de website van de fax staan wat foto’s van het carbid schieten in Stokkum.[1]

Bronnen

• Wikipedia
• [1] Fax uut Stökkum 2 januari 2011