Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Derck Caeltjensgoed
Het Derck Caeltjensgoed was een boerderij in Azewijn, en was ook bekend als het 'Jan Caeltjensgoed', of de 'Caeltjensstede'. De boerderij is rond het jaar 1750 afgebroken, en bevond zich ten zuidwesten van het huidige adres Lugtenakkerstraat 3 (het Speldegoed) in Azewijn.
De naam Derck Caeltjensgoed komt van de gelijknamige bewoner die er tussen 1636 en 1678 woonde. In de eerste Zeddamse verpondingskohier uit ca. 1625 staat de boerderij vermeld als het Jan Caeltjensgoed, naar de toenmalige bewoner, de vader van Derck. De familie Caeltjens was destijds een vrij prominente boerenfamilie in Bergh; deze familienaam komt al sinds de 13de eeuw voor in de omgeving van Zeddam en Emmerik. Ook in Azewijn heeft deze familie meerdere grote boerderij bewoond. In 1788 verdween de familienaam uit Azewijn, toen Jan Kaal van het Ooijboomsgoed overleed.
De vroegst bekende bewoner Jan Caeltjens pachtte de bijbehorende grond van de proosdij van Emmerik. Jan was getrouwd met Helena, en kreeg ten minste twee zonen: Derck en Willem. Die eerste nam rond 1635 de boerderij over.
Deze Derck Caeltjens trouwde met Catharina (Trijn) van der Sande. In het jaar 1672 bezaten zij 14 koeien, en hadden daarmee (samen met Jan Gijbinck van het Vuurdensgoed) de grootste rundveestapel van Azewijn. Derck betaalde ook het hoogste verpondingsbedrag (grondbelasting) van alle inwoners van Azewijn. Namelijk 2 gulden en 16 stuivers per jaar. In 1678 stelden Derck en Trijn een contract op dat hun dochter en schoonzoon de boerderij mochten overnemen, als zij hun (schoon)ouders tot hun dood zullen verzorgen en verplegen. Derck en Trijn overleden in ieder geval na 1680.
Hun dochter Idje Caeltjens was in 1678 getrouwd met Jan Banning, die zelf ook in Azewijn geboren is. Nadat Idje overleed, hertrouwde Jan in 1690 met Stijndje Kniest. Toen hij voor de tweede maal weduwnaar werd, hertrouwde hij in 1697 met Jantjen Voortmans. In het jaar 1717 werd zijn zoon Willem de nieuwe boer.
Willem Banning trouwde in 1720 met Willemien Sesing. Hij overleed vermoedelijk kort hierna, want in hetzelfde jaar werden zijn zus Ida (Idje) Banning en zwager Jan van Remmen vermeld als bewoners van deze boerderij. Rond 1729 vertrokken Jan en Idje naar het naastgelegen Speldegoed, en kwam Berent Greven hier wonen. Die trouwde in 1736 met Willemien Sesing, die hier vermoedelijk al die tijd nog gewoond heeft.
In 1744 kwam de boerderij in handen van de boer/metselaar Berent Baackman. Hij trouwde in 1749 met Maria Miggelbrink uit Zeddam, waar zij zich ook vestigden. In deze periode is de boerderij gesloopt en nooit meer herbouwd. In een verpondingrekening uit 1760 staat dat het huis "al voor lange jaaren afgebrooken" is.
Kaart
Bronnen
- Archief Stadsbestuur Bergh, Toegangsnummer 0160, Inventarisnummers 604 t/m 613: Kohieren van de pondschatting en de verponding voor het kerspel Zeddam, ca. 1625-1752. 10 delen.
- Rechterlijk Archief van het Landdrostambt Bergh, Toegangsnummer 3024, Inventarisnummer 691: Accoord tussen Hendrick Banninck en Idtgen Kaeltiens, 1678
- Archief Huis Bergh, Inventarisnummer 2887: Theodorus Bückers atlas Caarte van het graafschap Berghe uit 1727, blz. 40.
- Archief Huis Bergh, Inventarisnummer 1001: Stukken betreffende de afrekening van de administratie van den overleden hofmeester Symon Eylenbosch, 1672-1690 (lijst met Berghse veebezitters).
- Archief Huis Bergh, Inventarisnummer 1730: Rekeningen en staten van de verponding in Bergh en Didam, 1651-1762.
