Kochbunkers

De Kochbunker in het Korterbos

Schematische weergave van een Kochbunker
Bron: Bundesarchiv, Abteilung Militärarchiv

In het Bergherbos zijn nog (resten van) een aantal Duitse Kochbunkers uit de Tweede Wereldoorlog te vinden. Zij maakten deel uit van de Beek-Riegel, een verdedigingslinie die vanaf het najaar van 1944 door dwangarbeiders van de Organisation Todt werd aangelegd.

Kochbunkers werden vanaf de herfst van 1944 in het hele toenmalige Derde Rijk aangelegd. Het waren eenmansbunkers die bestonden uit een ingegraven betonnen buis met een deksel. De buis had een diameter van twee meter en kon geprefabriceerd zijn of ter plekke worden gegoten. Ook zijn er Kochbunkers met een bakstenen buis. Bakstenen zijn uiteraard minder geschikt voor bunkers, wat erop wijst dat er bij hun bouw gebrek aan beton was.

De buis werd afgedekt met een betonnen deksel, dat voor zover bekend altijd geprefabriceerd was. In het deksel zat een gat dat afhankelijk van de functie van de bunker, groter of kleiner was. De meeste Kochbunkers in het Bergherbos hadden een observatiefunctie. Zij hadden een deksel met een gat met een diameter van 31–33 cm, groot genoeg om een periscoop door te steken. Bunkers met een verbindingsfunctie hadden deksels met een veel kleiner gat, waar slechts een antenne doorheen hoefde. In verdedigingsbunkers was het gat juist veel groter, want die fungeerden als geschutsopstellingen. Aan de achterkant van de ingegraven buis was een opening die toegang verschafte tot een, eveneens ingegraven, betonnen ruimte.

In 2018 heeft adviesbureau Greenhouse Advies in het kader van het Interregproject Zicht op heden en verleden een inventarisatie uitgevoerd van de op dat moment bekende Kochbunkers in het Bergherbos. Dit gebeurde in samenwerking met Natuurmonumenten, de gemeente Montferland, Stadt Emmerich am Rhein en de Stichting Huis Bergh. In 2019 werd door toeval bij graafwerkzaamheden vlak bij de grens in een tuin in Beek nog een Kochbunker ontdekt. Dit duidt erop dat er in Bergh (restanten van) nog meer Kochbunkers aanwezig kunnen zijn.

Er zijn nu (restanten van) negen Kochbunkers beschreven.

• Vijf Kochbunkers met een observatiefunctie op de hoogste delen van het Bergherbos. Op één na zijn zij opgetrokken uit bakstenen.
  • drie op de Kale Jacob
  • een in het Korterbos
  • een op de Hooge Heide aan de Duitse kant van de grens (incompleet)
• Twee Kochbunkers met een verbindingsfunctie aan de voet van het Bergherbos langs de Berkenlaan
• Een Kochbunker met een verdedigingsfunctie aan de grens in Beek
• Een Kochbunker op de Mengelenberg. Deze bunker, de enige aan de oostkant van het Bergherbos, is slechts een buis die op zijn kant ligt. Het is daarom niet duidelijk of deze bunker zich op zijn oorspronkelijke plek bevindt.

Bron

• Old Ni-js nr. 105, blz. 18–23