Orgel protestantse kerk Zeddam

Het orgel in de protestantse kerk in Zeddam is sinds 4 maart 1994 een rijksmonument (monumentnummer 476730).

De geschiedenis van het orgel gaat terug tot 1785. Op initiatief van dominee C. Warnsinck werd in de tweede helft van de 18e eeuw een orgel gezocht voor deze Zeddamse kerk. De keus viel op een orgel uit het Kruisherenklooster in Emmerik. Dit orgel bleek echter te groot voor de kerk in Zeddam en in overleg met orgelbouwer Nolting werd er geruild met het Courtain-orgel uit de katholieke kerk van Doesburg, dat voor de toen groter gebouwde kerk in Doesburg te klein was. Courtain, orgelbouwer in Emmerik, bouwde in 1785 het Courtain-orgel voor de kerk in Doesburg.

Vanwege zijn opdracht een orgel te bouwen voor de Dom in Osnabrück, werd het Courtain-orgel door zijn meesterknecht Johan Daniël Nolting geplaatst in Doesburg. In 1813 vond de ruiling van de beide orgels plaats. Het Courtain-orgel werd door meesterknecht Nolting geplaatst in de protestantse kerk van Zeddam en het orgel uit het Kruisherenklooster werd in de katholieke kerk van Doesburg opgesteld.

Het orgel in de protestantse kerk van Zeddam is het enige Courtain-orgel in Nederland. In Hoog-Elten in Duitsland bevindt zich eveneens een Courtain-orgel. In 1970 is door orgelbouwer Flentrop uit Zaandam het orgel geheel gerestaureerd.

Dispositie

• Prestant 8’, vanaf c/o metaal, frontpijpen door oorlogsschade verminkt
• Bourbon 8’, bas van hout en gecombineerd met Gamba 8, rest metaal
• Viola da Gamba 8’, metaal: groot octaaf met Bourbon, gecombineerd en waarschijnlijk door Haffmans geplaatst
• Octaaf 4’, boveneinden beschadigd
• Fluit 4’, geheel metaal en gedekt
• Octaaf 2’
• Quint 3’, gedekt tot b/1: 18 hoogste (c/2-f/3) spits en open
• Fluit Echo 4’, hout: uit 1869

Het orgel heeft enige tijd de beschikking gehad over een aangehangen pedaal, maar na de restauratie in 1970 is dit verwijderd en is het orgel in oorspronkelijk staat teruggebracht.

Organisten

• Johan Arnold Hacklander
• Gradus Schnitzler
• Willem Herman Schnitzler
• Gerhard Herman Schnitzler
• Willem Herman Schnitzler
• Johannes Bernardus Agelink
• Aart Wulfert Dijkhuizen
• Bernardus van Leeuwen
• Peter Woestenenk

Bron organisten

• Hervormde kerken Zeddam 400 jaar (John Thoben 1998)