Pronk, Cornelis

Zelfportret
ca. 1725 - 1730

Cornelis Pronk was een 18e-eeuwse tekenaar en kunstschilder die ook in Bergh heeft gewerkt. Zijn tijdgenoot Hendrik Spilman heeft van veel van zijn tekeningen kopergravures gemaakt; destijds de methode om tekeningen te vermenigvuldigen. Afdrukken werden in boeken gepubliceerd en ook los door particulieren gekocht.

De Categorie:Cornelis Pronk geeft een lijst van pagina's met een tekening van Pronk of een gravure die Spilman van een tekening heeft gemaakt.

Pronk werd op 10 december 1691 geboren in Amsterdam als zoon van een korenhandelaar. Nadat hij enkele jaren voor zijn vader had gewerkt, ging hij teken- en schilderlessen nemen. Hij werd een belangrijk portretschilder, maar is later vooral als tekenaar bekend geworden door zijn opmerkelijk nauwkeurige topografische tekeningen. Zij sloten aan bij de groeiende vraag in de eerste helft van de 18e eeuw naar een exacte weergave van gebouwen. Rond 1727–1729 bereikte zijn tekenstijl de definitieve vorm van een natuurgetrouwe weergave in een zonnig, vaak Italiaans aandoend licht. Pronk werd zo de stichter van een nieuwe topografische tekenschool.

Zijn tekeningen zijn gebaseerd op schetsen die hij maakte tijdens zijn reizen door het land, alleen of met anderen. Naderhand werkte hij zijn schetsen met bijna fotografische nauwkeurigheid uit. Vaak dateerde hij zijn schetsen en uitgewerkte tekeningen, zodat een aantal reizen kan worden gereconstrueerd.

Van 1734 tot 1737 maakte Pronk in dienst van de Verenigde Oostindische Compagnie vele ontwerpen voor de beschildering van porselein. Hij overleed in Amsterdam op 28 of 29 september 1759.

Zijn leerlingen

Pronk heeft meerdere leerlingen gehad. De bekendste van hen was Jan de Beijer, die ook in Bergh heeft getekend.

Een andere leerling en tevens goede vriend was Abraham de Haen. Zij hebben zo nauw samengewerkt, dat De Haens tekenstijl op den duur nog maar moeilijk te onderscheiden was van die van Pronk. Zodoende is er werk dat aanvankelijk aan Pronk werd toegeschreven, later gebleken van De Haen te zijn. Dit is onder meer gebeurd met een schetsboek met 69 bladen, waarin onder meer tekeningen staan die De Haen in juli 1731 in Bergh en omgeving heeft gemaakt. Hoewel de toeschrijving aan Pronk al in 1969 is verworpen, worden tekeningen uit dit schetsboek nog steeds weleens gepresenteerd als zijnde van de hand van Pronk. Dit is ook in Old Ni-js en op Berghapedia gebeurd, maar op Berghapedia is dit inmiddels gecorrigeerd. Het betreft de tekeningen in de Categorie:Abraham de Haen.

Bronnen

• Cornelis Pronk op Wikipedia
• Biografie over Cornelis Pronk