Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Reform
De oprichter van de broedmachinefabriek "REFORM" te Zeddam was Gerrit Pas [Gerhard(II)us] Josephus (1889-1930), zoon van Gradus [Gerhard(I)us] Pas (1846-1912), landbouwer aan de Bovendorpsstraat te Zeddam.
Hij was koopman en handelde in zaden, voeders, kunstmest en aanverwante artikelen. Hij importeerde een kleine Duitse broedmachine van het merk Glucke uit de buurt van Barmen-Elberfeld (nu Wuppertal). Aan dit apparaat bracht hij veranderingen aan. Toen de oorlog uitbrak (1914) kwam daar een einde aan.Gerrit moest opnieuw onder dienst en kwam bij de huzaren, waar hij de rang van wachtmeester bekleedde.
 Advertentie van Zaadhandel Pas uit 1924 |
 Gerrit Pas met zijn personeel in 1926 |
Na zijn diensttijd (1918) breidde hij zijn werkzaamheden uit met het fabriceren van kippenhokken en stallen voor kleinvee. Het reeds voorhanden timmerbedrijfje werd met een metaalafdeling uitgebreid, waar ook weer artikelen voor de pluimveebranche werden gemaakt. Hij gaf daar een catalogus voor uit, welke rijk geïllustreerd was.
Omdat de vraag naar broedmachientjes groeide, besloot hij zelf tot fabricage over te gaan. De oude Glucke heeft daarbij wel als voorbeeld gediend, maar op belangrijke punten werd het allemaal "anders", oftewel: zijn machine was een RE-FORM van wat men gewend was. Het nieuwe product leek zelfs niet meer op het voorbeeld.
De zgn. vlakbroeder, met stilstaande lucht, werd vergroot. De eerste uitvoering was 35 eieren groot, maar werd al gauw als te klein ervaren. Grotere modellen, zgn. broedcentrales tot wel 12.000 eieren (drie etages), werden niet meer met een petroleumpitje verwarmd, maar met centraal gestookte kolenkachels. Ze werden toen zelfs al voorzien van een unieke halfautomatische keerinrichting voor de eieren.
In 1919 richtte hij onder de naam Firma G.J. Pas de broedmachinefabriek REFORM op en dat merk wordt tot op de dag van vandaag als een kenmerk van kwaliteit op het gebied van broedmachines beschouwd.
Gerrit had een zwakke gezondheid. (Sanatorium in 1925) Een longontsteking werd hem fataal. Een fikse brand met grote schade was daar mede debet aan. Hij overleed op 3 januari 1930.
Zijn jongste broer Theo (Theodorus Hermanus, 1901 – 1986), die een autotechnische opleiding had gevolgd en op dat moment in Montfoort de leiding had over een carrosseriefabriek voor autobussen, kwam naar Zeddam om opnieuw zijn schoonzus Lena (geb. Van Bedaf) bij te staan, zoals hij dat ook kort na de oprichting van REFORM en tijdens de ziekte van zijn broer Gerrit in de 20-er jaren had gedaan.
 Het personeel in 1944 |
In 1931 nam Theo het bedrijf van Lena over en belandde er toen gelijk mee in de crisisjaren.
Door de invoering van de teeltregeling werd de fabricage van broedmachines aan banden gelegd. Broederijen mochten niet uitbreiden en boeren mochten slechts een klein aantal kippen houden. De afzetmarkt voor REFORM broedmachines droogde snel op. De fabricage van kippenhokken werd ook onmogelijk. Dat leidde ertoe, dat Theo zich ging toeleggen op twee andere thema's:
Het ontwikkelen en fabriceren van elektrische huishoudelijke artikelen (kookplaten, komfoortjes, snelkokers en elektrische kruiken); én het opnieuw uitdokteren van een verbeterde broedmachine.
De fabricage van elektrische apparaten werd verder uitgebouwd tot na het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945. Strijkijzers, kruikenmoeders voor ziekenhuizen en elektrische dekens vormden daar een onderdeel van.
De ontwikkeling van een compleet ander broedconcept kon worden afgerond en de eerste machine van het zgn. NN-type werd op de markt gezet. Het werd een geweldig succes en van het basisprincipe konden grotere units worden afgeleid met dezelfde goede eigenschappen.
Er werden ook zijpaden bewandeld met de ontwikkeling van stacaravans, drainagesystemen en geluiddempende plafonds. De afzet van broedmachines groeide echter flink en dat was aanleiding om definitief terug te keren naar de kernactiviteiten: het fabriceren van broedmachines.
De pluimveemarkt was niet gemakkelijk en vertoonde vele ups en downs, de afzet kwam steeds verder weg te liggen en de export ging de boventoon voeren, met alle risico's van dien. Theo's oudste zoon, Gerhard III, heeft zich daar voornamelijk aan gewijd, totdat ziekte hem dwong zijn werk in 1976 te staken. Zoon Henk, die was belast met de technische ontwikkeling, heeft ook om gezondheidsredenen zijn werk in 1997 moeten neerleggen. Hij overleed in 2003.
Het bedrijf heeft grote tegenslagen gehad, maar de vindingen van Theo en zijn zoon Henk bewijzen nog tot op de dag van vandaag hun grote invloed. Weliswaar nu in een eigentijdse jas gestoken vormen ze toch de basis van het technische concept.
Door sterke groeiontwikkelingen en de toenemende financieringsproblemen met opkomende markten werd aansluiting gezocht met gelijkgestemde bedrijven. Dat heeft er omstreeks 1985 toe geleid dat andere partijen zich gingen interesseren voor een overname.
Momenteel is PAS REFORM B.V. een succesvol onderdeel van Hydratec, een aan de beurs genoteerde maatschappij.
De moderne vormgeving, gekoppeld aan een hoogwaardig product, is tekenend voor de manier waarop men zich presenteert. Door een uitgekiende aanpak in een strategische marketing mag PAS REFORM zich een sterke marktleider noemen op het gebied van het kunstmatig uitbroeden van eieren. De combinatie van techniek en wetenschap biedt de cliënten, die gebruik maken van de -in vakkringen gerespecteerde- Pas Reform Academy, een manier om maximaal rendement te halen.
Ook de start van een tweede fabriek (joint venture in Brazilië ) is een teken van vooruitstrevend ondernemerschap, waarvan de basis bijna 100 jaar geleden in Zeddam werd gelegd.
Koninklijk
Op 8 november 2019 werd het predicaat Koninklijk aan Pas Reform gegeven. Sindsdien heet het bedrijf Royal Pas Reform.
Zie ook
- Adresboek 1935 onder Broedmachines en Zadenhandel
- Pluimveehouders
- Van Onna Genealogie Nederland - Duitsland blz 113
