Gemeente Zevenaar

De Gemeente Zevenaar, in het Liemers dialect ook wel Zaender genoemd, is een stad en gemeente in de Liemers en buurgemeente van de Gemeente Montferland. De gemeente heeft een oppervlakte van 58,13 vierkante kilometer, waarvan 4,34 vierkante kilometer water. De gemeente Zevenaar maakt deel uit van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen.

Per 1 januari 2005 is de gemeente Angerlo opgegaan in de gemeente Zevenaar, op 1 januari 2018 gevolgde door de gemeente Rijnwaarden. Als naam van de fusiegemeente werd beide keren voor Zevenaar gekozen.

Overige kernen

Angerlo, Babberich, Bahr, Bevermeer, Bingerden, Giesbeek, Lathum, Ooij, Oud-Zevenaar.

Geschiedenis

Een oude naam voor Zevenaar is Seventer. De naam komt ook terug in het middeleeuwse Huis Sevenaer. Huis Sevenaer (eigenlijk een kasteel) zal vanwege de strategische ligging een cruciale rol spelen in de strijd om de Liemers. De landsheer met het goede oog voor de omgeving was waarschijnlijk graaf Otto II van Gelre. Hij kocht op 16 juni 1256 een hof, hoeven, landerijen, weiden, visrechten, woeste gronden, enz. te Zevenaar van het kapittel van Sint-Marie in Utrecht.

De gemeente Zevenaar ligt in het hart van de Liemers. Dit gebied ligt in de driehoek van de Rijn, de zuidelijke IJsseloever en de landsgrens. Deze situering heeft in de loop der eeuwen een stempel gedrukt op de ontwikkeling van de streek. Tot in de 19e eeuw was er in de Liemers geen sprake van bestuurlijke eenheid. De hertogen van Gelre, die van Kleef en de graven van Bergh probeerden door middel van pandschappen, aankoop en huwelijkspolitiek hun verspreid liggende bezittingen aaneen te smeden. Door geldnood gedwongen verpande in 1355 de Gelderse hertog Reinoud III zijn Liemerse bezitingen aan zijn zwager graaf Jan van Kleef. Omdat de Gelderse hertogen het geleende geld niet terugbetalen ging het ambt de Liemers over in Kleefs bezit. In 1487 kreeg Zevenaar stadsrechten van de Kleefse hertog Johan II.

Nadat de laatste Kleefse hertog in 1609 stierf ontstond er een successieconflict waarmee ook prins Maurits zich ging bemoeien. Hij wilde geen katholieke, pro-Spaanse, opvolger in Kleef. Het conflict eindigde met de overdracht van het hertogdom Kleef aan het keurvorstendom Brandenburg dat als Brandenburg-Pruisen enkele jaren later samen ging met Pruisen.

In 1801 beloofde Pruisen te gaan onderhandelen met de Bataafse republiek over de overdracht van de zogenoemde Kleefse enclaves. Dit nieuws werd een jaar later door de bevolking met gemengde gevoelens ontvangen. Jarenlange onderhandelingen volgden. Toen in 1806 de Franse vazalstaat Koninkrijk Holland ontstond waren de onderhandelingen volledig vastgelopen. Franse troepen namen de Liemers in bezit, wat tot honger onder de burgerij leidde. Een jaar later werden de onderhandelingen heropend, waarna Zevenaar op 22 april 1808 deel ging uitmaken van het Koninkrijk Holland. Twee jaar later ging deze vazalstaat op in het Franse keizerrijk. De aankomst in 1813 van de prins van Oranje op het strand van Scheveningen betekende voor de Liemers inkwartiering van o.a. de Pruisen. Zevenaar werd opnieuw Pruisisch totdat het Congres van wenen bepaalde dat het op 1 juni 1816 voorgoed Nederlands werd.

Groei

Na de Tweede Wereldoorlog, die Zevenaar grote schade toebracht, werd de wederopbouw voortvarend aangepakt en nieuwe wijken verrezen in snel tempo rond de oude kern. In 1958 bedroeg het inwonertal van de stad Zevenaar 10.000. Het inwonertal is inmiddels gestabiliseerd rond de 31.000. Eind 2007 zal een begin worden gemaakt met het realiseren van twee nieuwe woonwijken, Reisenakker in het noord-westen en Groot Holthuizen in het oosten. Met Groot Holthuizen kreeg Zevenaar een tweede spoorwegstation, Station Zevenaar-Oost. Zevenaar kent een goed voorzieningenniveau op terreinen als onderwijs, sport, gezondheid (ziekenhuis) en werkgelegenheid.

Verkeer

Door de gemeente Zevenaar lopen een aantal belangrijke verkeersaders die door toenemende capaciteitsproblemen in de toekomst mogelijk verder moeten worden uitgebreid. Bij de grensovergang Bergh Autoweg verlaat de autobaan A12 Nederland om in Duitsland verder te gaan als de Duitse Bundesautobahn A3. Net ten oosten van Zevenaar bevind zich het voorlopige eindpunt van de Betuweroute. Deze goederenspoorlijn, die in Zevenaar door een 1500 meter lange spoortunnel loopt, is net voorbij de Fergusonbrug aangesloten op het al lang bestaande spoortraject Arnhem-Emmerik. Vanaf dat punt delen de goederentreinen die van de Betuweroute gebruik maken het zelfde spoor waarover o.a. ook de ICE-treinstellen rijden van de mogelijk in de toekomst aan te leggen HSL-Oost. Door de komst van de ICE stoppen deze internationale treinen echter niet meer in Emmerik. Ook net ten oosten van Zevenaar splits het intensief gebruikte enkelspoor richting Doetinchem-Winterswijk zich af van het spoorwegtraject Arnhem-Emmerik. Verder zijn er serieuze plannen om de autobaan A15 vanaf Knooppunt Ressen naar Zevenaar door te trekken waar deze op de A12 zal worden aangesloten.

Partnersteden

• Weilburg, Duitsland;
• Mátészalka, Hongarije;
• Pruszcz, Polen;
• Reykjavik, IJsland.

Voormalige partnersteden:

• Tortona, Italië;
• Privas, Frankrijk.

Geboren in Zevenaar of daar woonachtig (geweest)

• Phillip Cocu, voetballer
• Ruud Knol, voetballer
• Rogier Veenstra] voetballer
• Frank de Boer, voetballer
• Johan Stekelenburg, vakbondsbestuurder en politicus
• Servais Knaven, profwielrenner
• Clemens Cornielje, Commissaris van de Koningin in Gelderland
• Karst Tates, pleger van de aanslag tijdens Koninginnedag 2009 in Apeldoorn.

Trivia

In Zevenaar staat de Buitenmolen. De geschiedenis van deze torenmolen gaat terug tot 1408. Daarmee is het een van de oudste molens van Nederland.

Overige informatie

Babberich in de gemeente Zevenaar is een van de naobers van de voormalige gemeente Bergh.

In de bibliotheek van de Heemkundekring Bergh is Old Senders Ni-js, periodiek van de Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar voor Angerlo, Babberich, Giesbeek, Lathum, Ooy, Oud-Zevenaar en Zevenaar.

Externe link

• Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar
• Website van de gemeente Zevenaar