Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !

Hagelkruizen: verschil tussen versies

Uit Berghapedia
Ga naar: navigatie, zoeken
k (redactie)
(revisie)
 
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
Elke [[buurtschap]] met een [[gilde]] had waarschijnlijk ook een '''hagelkruis'''. Onderstaande teksten zijn afkomstig uit lijst ''Monumenten in Bergh'', "samengesteld door de monumentencommisie [[gemeente Bergh|Bergh]]. Met tekstuele aanvullingen uit publicaties van de [[Heemkundekring Bergh]]."
+
[[Bestand: Hagelkruis Kilder.jpg|thumb|right|350px|<center>'''Het hagelkruis in Kilder'''</center>]]
 +
Een '''hagelkruis''' is wegkruis dat boze geesten moet afweren, zodat bijvoorbeeld gewassen niet door hagel beschadigd worden. De hagelkruizen in [[Land van den Bergh|Bergh]] zijn  van het [[Liemers]]e type: een ijzeren kruis, al dan niet bekroond met een haan, op een hoge metalen of houten mast. Elders zijn er stenen of houten kruizen die op de grond zijn geplaatst. Bij hagelkruizen vond brooduitdeling aan armen plaats. Ook kon het een halteplaats bij een [[Processies|processie]] zijn.
  
−
==Beek==
+
In [[Land van den Bergh|Bergh]] had waarschijnlijk elke [[:Categorie:Buurtschappen|buurtschap]] met een [[Gilden|gilde]] een eigen hagelkruis. In [[Wijnbergen]] was met zekerheid een [[Hagelkruis Wijnbergen|hagelkruis]], maar dat is verdwenen.
−
Zie [[Hagelkruis Beek]]
 
  
−
==Kilder==
+
Nog bestaande hagelkruizen zijn:
−
Zie [[Hagelkruis Kilder]]  
+
*[[Hagelkruis Beek]]
 +
*[[Hagelkruis Kilder]]
 +
*[[Hagelkruis Stokkum]]
 +
*[[Hagelkruis Vethuizen]]
  
−
==Stokkum==
+
De hagelkruizen in [[Beek]] en [[Kilder]] zijn een [[:Categorie:Rijksmonumenten|rijksmonument]]; dat in [[Vethuizen]] is een [[:Categorie:Gemeentelijke monumenten|gemeentelijk monument]].
−
Op de splitsing [[Hagelcruijsweg]], [[Veld, Het|Het Veld]] en [[Sint Isidorusstraat]] staat het hagelkruis van [[Stokkum]].
+
<br clear=all/>
−
<br/>Onderstaande tekst is op de staak aangebracht:
+
== Bron ==
−
<br/> Het (in [[1624]] vermelde) Stokkumse Hagelkruis verdween.
+
*[https://nl.wikipedia.org/wiki/Hagelkruis Hagelkruis] op Wikipedia
−
<br/>Hagelkruisen werden in deze streek door boeren geplaatst na misoogst door hagel of storm. Er werden jaarlijks brood- of rogge-offers aan de armen gebracht. Heropgericht door de ''Werkgroep Hagelkruis'' in [[1994]] en tijdens de [[kermis]] in oktober van dat jaar ingewijd door [[Nollen, Herman| pastoor H. Nollen]].
 
−
<br/><br/>Deze tekst is onthuld door H. Meijer, oud agrarier en oudste inwoner van Stokkum.
 
−
 
 
−
==Vethuizen==
 
−
Zie [[Hagelkruis Vethuizen]]
 
−
 
 
−
==Wijnbergen==
 
−
In het gemeentehuis van Bergh liggen in het archief registers 'bevattende de grootte van de landerijen in de verschillende buurschappen van het graafschap Bergh, opgemaakt door den landschrijver dr. W. Goseman, ca 1670' (OAB inv. 631). Daaruit blijkt dat ook Wijnbergen een hagelkruis heeft gehad. In deel 2, folium 31 wordt genoemd: 'De Bolders Voirt toebehoorende Engelbert Scholten aen t'Hagelcruijs. Pachter Jan Kniest 2 _ gr, 1 _ morgen'. Een morgen is de hoeveelheid grond die men in een ochtend kon ploegen. Waarschijnlijk is ook de Kruisstraat (thans Kruisallee) een herinnering aan het hagelkruis van Wijnbergen. In genoemde registers worden in de omgeving van Bolders Voirt oa genoemd: 'Een stuk aan de Walsemaat, pachter Hendrik Visser en een stukje op de Kleine Ruinders van de kerk van 's-Heerenberg, pachter Jan te Eijckeler'. De naam Hendrik Visser leeft voort in de naam van het huis van de familie Loeven aan de Kruisallee: Het Vissersplaatsje. Jan te Eijckelder woonde op de Nevelhorst; later meer dan een eeuw het huis van de familie Van Dillen, waar thans loonbedrijf Kock is gevestigd.
 
−
 
 
−
==Externe link==
 
−
*[http://theojggoossen.web-log.nl/liemers/2009/02/hagelkruis.html Theo Goossen over Hagelkruisen]
 
−
 
 
−
==Bronnen==
 
−
*iz Wijnbergen: Heemkundekring Bergh in [[Montferland Nieuws]] 12 augustus [[2003]]
 
−
*zie inleiding
 
  
 
[[Categorie:Processies]] [[Categorie:Folklore]]
 
[[Categorie:Processies]] [[Categorie:Folklore]]

Huidige versie van 27 mei 2020 om 09:45

Het hagelkruis in Kilder

Een hagelkruis is wegkruis dat boze geesten moet afweren, zodat bijvoorbeeld gewassen niet door hagel beschadigd worden. De hagelkruizen in Bergh zijn van het Liemerse type: een ijzeren kruis, al dan niet bekroond met een haan, op een hoge metalen of houten mast. Elders zijn er stenen of houten kruizen die op de grond zijn geplaatst. Bij hagelkruizen vond brooduitdeling aan armen plaats. Ook kon het een halteplaats bij een processie zijn.

In Bergh had waarschijnlijk elke buurtschap met een gilde een eigen hagelkruis. In Wijnbergen was met zekerheid een hagelkruis, maar dat is verdwenen.

Nog bestaande hagelkruizen zijn:

De hagelkruizen in Beek en Kilder zijn een rijksmonument; dat in Vethuizen is een gemeentelijk monument.

Bron

Overgenomen van "https://berghapedia.nl/index.php?title=Hagelkruizen&oldid=76693"