Kasteel Ulft

Kasteel Ulft stond ooit op de oostoever van de Oude IJssel bij Ulft, iets ten noorden van de monding van de Aa-strang. De toegang was via een brug over de Oude IJssel. Het bestond uit een verzameling van gebouwen en aanbouwsels die over een periode van meerdere eeuwen zijn opgetrokken.

Het kasteel behoorde aan de heren van Ulft. Heer Evert van Heeckeren tot Ulft trouwde in het begin van de 14e eeuw met Mechteld van den Bergh, dochter van Adam II van den Bergh. Heer Everts achterkleinzoon Frederik verpandde in 1427 een deel van het kasteel aan Willem II van den Bergh (Willem de Rijke). Later, in 1450 en 1453, verkocht hij eerst de heerlijkheid en vervolgens het kasteel aan heer Willem. Dit is niet tegelijkertijd gebeurd, omdat het land een leengoed was van de aartsbisschop van Keulen, terwijl het kasteel een leengoed was van de hertog van Gelre. Het kasteel is in het bezit van de graven van Bergh gebleven tot vorst Karel Anton het omstreeks 1872 verkocht.

Van de gravenfamilie hebben alleen graaf Willem IV en leden van zijn gezin daadwerkelijk op kasteel Ulft gewoond. Hijzelf, zijn vrouw Maria van Nassau en hun kinderen Oswald, Wilhelmina, Adam, Juliana en mogelijk ook Lodewijk zijn hier na hun dood (in de jaren tussen 1586 en 1599) bijgezet in het gewelf van een van de kleine torens.

In de loop van de 18e eeuw raakte het kasteel in verval en werd geleidelijk aan afgebroken. In 1761 werd de toren gesloopt, waarin graaf Willem IV en zijn gezinsleden waren bijgezet. Hun stoffelijke resten werden daarna overgebracht naar de kerk in Gendringen. Bij de grote brand van Gendringen in 1830 is ook de kerk in vlammen opgegaan. In 1955 zijn bij opgravingen ter plekke menselijke beenderen gevonden, maar die konden niet aan de graaflijke familie worden gerelateerd.

Uiteindelijk is van het kasteel één gebouw overgebleven, waar de hutmeester van de Ulftse ijzerhut heeft gewoond. In de 19e eeuw is dit gebouw nog als jachthuis verhuurd geweest. In 1892 is ook dit afgebroken, waarna de bakstenen zijn gebruikt bij de bouw van de twee woningen aan de Voorstsestraat in Ulft, die daar nu nog staan. Boven de voordeur van een daarvan is een wapensteen ingemetseld met het alliantiewapen van de graven van Bergh en de graven van Nassau. Dit is het enige zichtbare overblijfsel van kasteel Ulft.

Verder rest bovengronds alleen de kasteelheuvel. Ondergronds zijn nog kelders en fundamenten aanwezig. Aan het eind van de vorige eeuw zijn bij baggerwerkzaamheden in de Oude IJssel restanten van de brug van het kasteel over de Oude IJssel gevonden.

Hoewel het kasteel niet meer bestaat, is het terrein erkend als rijksmonument (monumentnummer 16074). In januari 2008 zijn bij veldonderzoek ten behoeve van bouwwerkzaamheden restanten van een slotgracht aangetroffen.

Kasteel Ulft in 1784 op twee etsen van J. Bulthuis en K. Bendorp sr.

De ronde toren links stond op de oostelijke hoek van de burcht.

Deze gevelsteen met het alliantiewapen van Bergh en Nassau.

Bronnen

• Het archief van het Huis Bergh (boek), blz. 119–120
• Slot Ulft op Wikipedia
• Kastelen in Nederland
• Kastelenlexicon
• Old Ni-js nr. 41, blz. 40, 49
• Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, inleiding bij toegangsnummer 0189